بر اساس خبری که پترا، خبرگزاری دولتی اردن، روز دوشنبه، ۱۳ دسامبر، منتشر کرد، گروهی از کارشناسان ایرانی و سعودی اخیرا در امان، پایتخت اردن، در نشستی امنیتی با یکدیگر در مورد اقدامات اعتمادساز دوجانبه گفت‌وگو کرده‌اند.
یک دیپلمات ارشد ایرانی به خبرگزار رویترز گفت که هیچ یک از مقامات حکومت ایران در این دیدار شرکت نکرده است. به گزارش پترا، این دیدار از سوی «موسسه مطالعات امنیت عرب» سازمان داده شده است. دیپلمات ایرانی گفت: «جلسه امان جلسه رسمی نبود. البته چنین جلساتی بین چهره‌های دانشگاهی مفیدند و می‌توانند درک بهتری از واقعیت‌های بین دو همسایه به دست دهند.»
عربستان سعودی هنوز واکنشی به این خبر نشان نداده است.
ریاض و تهران در سال جاری چهار دور مذاکرات اولیه در عراق انجام دادند. دیپلماسی از طریق دیدار چهره‌های دانشگاهی دو کشور، پیش از این نیز سابقه داشته است.
در عین حال، سفیر دائم عربستان سعودی در سازمان ملل، ایران را متهم کرد که در گفت‌وگو با آن کشور دست به «بازی» می‌زند. عبدالله المعلمی در گفت‌وگویی تصویری که روز دوشنبه در روزنامه «عرب نیوزِ» عربستان منتشر شد، گفت روند مذاکره بین دو کشور هیچ نتیجه عمده‌ای نداشته است. آقای المعلمی گفت: «ما می‌خواهیم این مذاکرات را به سمت مسائل بنیادینی ببریم که به رفتار ایران در منطقه مربوط می‌شود. اما تا زمانی که ایرانی‌ها با این مذاکرات بازی می‌کنند، به جایی نخواهیم رسید. ایرانی‌ها موضع مذاکرات دراز‌مدت دارند. ما علاقه‌‌ای به مذاکره به‌صرف مذاکره نداریم.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران، در دیدار خود با یک مقام نظامی عمانی، اظهارات مثبتی راجع به مذاکرات ایران با عربستان سعودی و امارات داشت. به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس ایران، باقری که با سرتیپ ستاد عبدالعزیز بن عبدالله المنذری، معاون ستاد کل نیروهای مسلح عمان، دیدار می‌کرد، گفت: «در مسائل منطقه ما دیدارهایی با مقامات کشورهای امارات و عربستان داشتیم و تا حدودی سوتفاهم‌ها نیز برطرف شده است. همچنین روابط خوبی با قطر و کویت داریم. البته با کشور بحرین هنوز ارتباط چندانی برقرار نشده است که کشور عمان قطعا در این زمینه هم می‌تواند نقش‌آفرینی کند.»
ایران و عربستان سعودی در جریان چند مورد از جنگ‌های داخلی منطقه در طرفین متقابل قرار داشته‌اند که مهم‌ترین‌شان سوریه و یمن است. مورد یمن به‌ویژه حساس است، زیرا در آن‌جا ریاض در صدر ائتلافی عربی دخالت نظامی کرده است تا از دولت قانونی یمن در مقابل شورشیان حوثی مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران حمایت کند. حوثی‌ها از سال ۲۰۱۴ کنترل شهر صنعا، پایتخت یمن، را در دست گرفته‌اند و دولتی رقیب تشکیل داده‌اند که از سوی جمهوری اسلامی ایران و حکومت بشار اسد در سوریه، به عنوان دولت یمن به رسمیت شناخته می‌شود. عربستان سعودی در ماه‌های اخیر پیشنهاد آتش‌بس را در جنگ یمن مطرح کرده است، اما حوثی‌ها نپذیرفته‌اند و ماه‌ها است می‌کوشند مارب، آخرین شهر مهم شمال کشور را که هنوز در اختیار دولت قانونی یمن است، تصرف کنند.
در سال ۲۰۱۶، در پی حمله گروهی از تندروها در ایران به سفارت عربستان سعودی در تهران، ریاض دست به قطع روابط دیپلماتیک با ایران زد؛ اقدامی که چند کشور عربی دیگر نیز آن‌را به درجات مختلف در پیش گرفتند. ماجرای حمله به سفارت سعودی در تهران، در پی اعدام یک روحانی شیعه در عربستان رخ داد.
مقامات سعودی پیش از این مذاکرات مستقیم سال جاری را صمیمانه دانسته‌اند، اما تاکید کرده‌اند که تنها در مراحل مقدماتی قرار دارند. یک مقام ایرانی در ماه اکتبر گفته بود که مذاکرات پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته است.
از سوی دیگر، امارات متحده عربی، متحد ریاض که در عین حال سیاست مستقل خود را دارد، کوشیده است تنش‌ها را در منطقه کاهش دهد و دیدارهایی دیپلماتیک با ترکیه، ایران، و سوریه داشته است. روز یکشنبه، ۱۲ دسامبر، نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، برای نخستین بار وارد امارات شد و روز دوشنبه با شاهزاده محمد بن زاید، ولیعهد امارات و قوی‌ترین چهره سیاسی آن کشور، دیدار کرد. انتظار می‌رود که ایران از موضوعات اصلی صحبت شیخ محمد و بنت باشد.
اسرائیل و امارات از مدت‌ها پیش همکاری امنیتی داشته‌اند، اما روابط‌شان در سال ۲۰۲۰، در پی امضای «توافق ابراهیم» عادی‌سازی شد. امارات، بحرین، مراکش، و سودان، چهار کشور عربی هستند که دست به عادی‌سازی روابط با اسرائیل زده‌اند.
به گزارش خبرگزاری دولتی امارات، شیخ محمد در دیدار با بنت نسبت به «ثبات در خاورمیانه» ابراز امیدواری کرد و گفت که سفر نخست‌وزیر اسرائیل به آن کشور باعث «پیشرفت رابطه همکاری به سمت قدم‌های مثبت‌تر در راستای منافع مردم دو کشور و منطقه خواهد بود.»
منابعی بدون نام به روزنامه «اسرائیل هایوم» گفته‌اند آقای بنت قرار است اطلاعاتی در مورد شبه‌نظامی‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران در منطقه و پهپادهای آن حکومت، در اختیار شیخ محمد قرار دهد.
