یک مقام ارشد حزب کمونیست چین که گفته می‌شود از شخصیت‌های اصلی سرکوب اویغورتباران و سایر مسلمانان در منطقه سین‌کیانگ در غرب چین بوده است، کنار گذاشته شد. چن چوآنگوئوی ۶۶ ساله از اوت ۲۰۱۶ دبیر حزب کمونیست چین در سین‌کیانگ بوده است و از اعضای دفتر سیاسی آن حزب محسوب می‌شود. او در عین حال کمیسر سیاسی «شرکت تولید و سازندگی سین‌کیانگ» نیز بود.

خبرگزاری دولتی شینهوا روز شنبه در خبری کوتاه اعلام کرد که آقای چن جای خود را به ما شینگروئی می‌‌دهد؛ فردی که از سال ۲۰۱۷ تا کنون فرماندار استان ساحلی گوآنگ‌دونگ بوده که از مراکز رشد اقتصادی چین محسوب می‌شود. آقای چن پیش از داشتن سمت کنونی، دبیر حزب کمونیست چین در منطقه تبت بوده است و هنوز معلوم نیست سمت جدیدش چه خواهد بود.

کنار گذاشتن چن بخشی از تغییرهای معمول پیش از کنگره بیستم حزب است که قرار است پاییز سال آینده برگزار شود. هنوز معلوم نیست که آیا آقای ما قرار است رویکردی متفاوت داشته باشد و سیاست پکن در سین‌کیانگ تفاوت خواهد کرد یا نه. دولت چین خواهد کوشید این تصویر ایجاد نشود که تحت فشار بین‌المللی تغییری اعمال کرده است.

برخی ناظران می‌گویند آقای چن نه‌تنها تنبیه نشده است، که در کنگره بیستم حزب شاید به مقامی بالاتر هم برسد. برخی دیگر می‌گویند آقای ما با توجه به سابقه‌اش در گوآنگ‌دونگ، احتمالا بیشتر بر توسعه اقتصادی سین‌کیانگ تمرکز خواهد کرد.

چن، که از سال ۲۰۱۶ به دفتر سیاسی ۲۵ نفره حزب کمونیست چین پیوست، سال گذشته از سوی آمریکا تحریم شد.

جو بایدن، رئیس ‌جمهوری آمریکا، روز پنجشنبه قانونی را امضا کرد که هرگونه واردات از سین‌کیانگ را ممنوع می‌کند. این تحریم به دلیل نگرانی‌های آمریکا مبنی بر استفاده از کار اجباری در این منطقه چین است. پکن این اقدام واشنگتن را محکوم کرده است.

به گفته سازمان ملل متحد و گروه‌های حقوق بشری، در حدود یک میلیون نفر از شهروندان مسلمان چین که بیشتر از اویغورتباران هستند، در اردوگاه‌هایی به نام «بازآموزی» در سین‌کیانگ محبوس شده‌اند. پکن می‌گوید هدف این اردوگاه‌ها، مقابله با تروریسم و افراط‌گرایی مذهبی است.

در چهار سال گذشته، پکن با اعتراض‌های روزافزون و گسترده‌ای به سیاست‌هایش در سین‌کیانگ مواجه شده است. حتی برخی از سیاستمداران غربی و نهادهای حقوق بشری برخورد چین با اویغورها را نمونه‌ای از «نسل‌کشی» می‌دانند. برخی‌ها نیز خواهان تحریم المپیک زمستانی پکن هستند که در ماه فوریه برگزار می‌شود. آمریکا و برخی از دیگر کشورها این بازی‌ها را تحریم سیاسی کرده‌اند؛ یعنی گفته‌اند ورزشکارانشان به پکن خواهند رفت، اما مقام‌های سیاسی در مراسم آن شرکت نمی‌کنند. ژاپن آخرین کشوری بود که به این جرگه پیوست. توکیو در روز ۲۴ دسامبر (۳ دی) به پکن فراخوان داد که به حقوق بشر و حکومت قانون احترام بگذارد و گفت نماینده دولتی به المپیک نمی‌فرستد. هیروکازو ماتسونو، سخن‌گوی دولت ژاپن، از لفظ «تحریم دیپلماتیک» که آمریکا و دیگران به کار برده‌اند استفاده نکرد، اما گفت مقام‌های توکیو «برنامه‌ای» برای شرکت در مراسم افتتاحیه ندارند.

آقای ماتسونو تاکید کرد: «ژاپن باور دارد که ارزش‌های مشترک جامعه بین‌المللی همچون آزادی، حقوق بشر، و حکومت قانون باید در چین نیز مورد احترام قرار بگیرد.»

اقدام ژاپن به‌خصوص از این لحاظ اهمیت دارد که آن کشور همین چند ماه پیش میزبان المپیک تابستانی بود. ماتسونو گفت المپیک توکیو «به جهان نشان داد که المپیک و پارالمپیک جشنواره‌های صلح و ورزش‌اند که به جهان بی‌باکی اعطا می‌کنند.» او تاکید کرد که تصمیم روز جمعه پس از ملاحظات «جامع» و مذاکرات «در سطوح گوناگون» با چین در زمینه حقوق بشر گرفته شده است. ژاپن روابط اقتصادی بسیار گسترده هم با آمریکا و هم با چین دارد.

علاوه بر آمریکا، بریتانیا و استرالیا و کانادا نیز در چند هفته گذشته اعلام کردند که بازی‌های المپیک را به دلیل نقض گسترده حقوق بشر در چین، به‌خصوص علیه اقلیت مسلمان، تحریم دیپلماتیک می‌کنند. پکن پیش از این به ائتلاف چهارگانه واشنگتن، لندن، کانبرا، و اتاوا هشدار داده بود که «هزینه» این حرکت خود را «خواهند پرداخت.»

البته این کشورها همچنان ورزشکاران خود را به این بازی‌ها که قرار است روز ۴ فوریه آغاز شود خواهند فرستاد. سایکو هاشیموتو، رئیس برگزاری المپیک ۲۰۲۰ توکیو (که با یک سال تاخیر در تابستان سال جاری برگزار شد)، و یاسوهیرو یاماشیتا، رئیس کمیته المپیک ژاپن، نیز همچنان برای المپیک زمستانی به پکن خواهند رفت.

دبیر جدید حزب کمونیست چین در سین‌کیانگ، مای ۶۲ ساله، پیشینه‌ای در صنعت هوا و فضا دارد. او پیش از رسیدن به فرمانداری گوآنگ‌دونگ، از سال ۲۰۱۵ رهبر حزب در شنژن، دیگر منطقه مرفه اقتصادی چین بود.

بیشتر سیاستمداران ارشد چین در سین‌کیانگ از قوم هان هستند که در چین اکثریت غالب است (بیشتر از ۹۰ درصد). اما یکی از معاونان آقای ما، ارکین تونیاز خواهد بود که سیاستمداری متولد سین‌کیانگ، اویغورتبار، و عضو علی‌البدل کمیته مرکزی حزب کمونیست چین است و از ماه سپتامبر به سمت ریاست منطقه سین‌کیانگ گمارده شده است.