منطقه سین کیانگ محل زندگی بیش از ۱۰ میلیون مسلمان اویغور ترک‌تبار است. اویغورها حدود ۴۵ درصد از جمعیت این منطقه را تشکیل می‌دهند.
سین‌کیانگ به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم اهمیت راهبردی بالایی دارد. در این منطقه حدود ۱۲۲ نوع مواد معدنی مانند بریلیوم، مسکویت و نترون قابل استخراج‌اند. ۳۸ درصد ذخایر زغال‌سنگ و ۲۵ درصد ذخایر نفت کشور چین هم از این منطقه تامین می‌شود و همه این‌ها بر اهمیت این منطقه برای حکومت چین می‌افزاید.
حکومت چین از سال ۲۰۱۴، به بهانه مبارزه با تروریسم حدود دو میلیون تن از مسلمانان اویغور و سایر اقلیت‌های قومی در این کشور را بازداشت کرده و به کمپ فرستاده است. سازمان‌های حقوق بشری این اقدام حکومت چین را تلاش برای پاکسازی قومی می‌دانند؛ اتهامی که چین همواره آن را رد کرده و اعلام کرده است که محل نگهداری این شهروندان کمپ نیست بلکه مراکز آموزشی است.
اقدام‌های حکومت چین تا جایی پیش رفته که حتی پاپ فرانسیس نیز در کتاب خود با یاد کردن از مسلمانان اویغور چین، آنان را «ستم‌زده» نامیده است. رسانه‌ها بارها گزارش‌هایی از شکنجه، تجاوز به زنان، حبس در سلول‌های انفرادی و عقیم کردن زنان منتشر کرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود که حداقل یک میلیون اویغور در اردوگاه‌های اجباری چین نگهداری می‌شوند.
شرایط دریافت گذرنامه برای اویغورها بسیار سخت است
عبدالسلام عبدالرسول، فعال اویغور اهل اورومچی که حالا به کشور آلمان پناه برده است، می‌گوید: «برای بسیاری از ما اویغورها گرفتن گذرنامه یک امتیاز بسیار بزرگ است؛ به طوری که برای درصد زیادی از اویغورها به آرزو تبدیل شده است. من قبلا نزد پلیس پرونده داشتم و برای همین حکومت چین به سختی و با واسطه برایم گذرنامه صادر کرد چرا که من با وجود ممنوعیت استفاده از یوتیوب و توییتر، از فیلترشکن استفاده کرده بودم و پیش پلیس پرونده داشتم.»
از او پرسیدم مسئله برخورد با اویغورها از چه زمانی آغاز شده است. او پاسخ داد: «همه‌چیز از ۵ ژوییه ۲۰۰۹ در شهر اورومچی شروع شد؛ زمانی که در یک کارخانه اسباب‌بازی‌سازی چند کارگر چینی قصد تعرض به یک دختر اویغور را داشتند و با برخورد جدی کارگران مسلمان روبه‌رو شدند. در آن زمان چینی‌ها در مواجهه با مخالفت کارگران صدها کارگر را کشتند که به اعتراض‌های گسترده در سطحی وسیع منجر شد. دوستانی دارم که از آن تاریخ تاکنون از سرنوشت آنان اطلاعی در دست نیست؛ چون کسی نمی‌داند پس از بازداشت چه بلایی سر آنان آمد.»
عبدالسلام می‌گوید که اویغورها قبلا در این منطقه آزادی‌های نسبی داشتند اما این اواخر خصوصا در پنج سال گذشته، آزار و اذیت نیروهای تحت امر حکومت به شدت افزایش یافته است.
به گفته این فعال مدنی، اویغورها قبلا در ترکستان شرقی (استان سین‌کیانگ فعلی چین) جمهوری خود را داشته‌اند اما چینی‌ها با حمله به این منطقه نام آن را به «سین کیانگ» تغییر دادند. چین در سال ۱۹۴۹ منطقه اویغورنشین را اشغال و کنترل خود درآورد. سین کیانگ در زبان چینی به معنی خاک جدید است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او سال ۲۰۱۳ از دانشگاه قونیه ترکیه بورس گرفته و در این کشور تحصیل کرده است. در این سال‌ها او با مادرش از طریق نرم‌افزارهای اینترنتی در تماس بوده است: «تا اواخر سال ۲۰۱۵ با مادرم صحبت می‌کردم اما این ارتباط در سال ۲۰۱۶ کم‌رنگ و در ژوئن سال ۲۰۱۷ به طورکل قطع شد. خیلی ناراحت کننده است؛ اما من از آن تاریخ به بعد صدای مادرم را نشنیده‌ام. در نهایت در سال ۲۰۱۹ توانستم با پدرم ارتباط برقرار کنم و از او حال مادرم را جویا شوم. پدر و مادرم زمانی که من پنج ساله بودم از هم جدا شدند. پدرم به محل اقامت مادرم رفت و متوجه شد که او در آوریل ۲۰۱۸ به طرز مشکوکی جان باخته و تنها گفته شد که مرگ او بر اثر یک بیماری نامعلوم بوده است.»
عبدالسلام می‌گوید که باور نمی‌کند مادرش بر اثر بیماری جان سپرده باشد چرا که او هیچ سابقه یا حتی علائم بیماری مزمن نداشته و به تصور او، مادرش در کمپ‌های اجباری حکومت چین جان باخته است؛ اما آشنایانش به دلیل ترس از حکومت جرات بیان آن را ندارند.
برده‌داری در عصر جدید؛ استفاده از نیروی کار رایگان در مزارع پنبه
عبدالسلام عبدالرسول می‌گوید حکومت چین اویغورها را در مزارع پنبه سین کیانگ به کار اجباری وادار می‌کند: «مسئله پنبه از دیرباز وجود داشته اما اخیرا رسانه‌ای شده است. چین یکی از بزرگترین تولیدکننده‌های پنبه در جهان است و کارگران آن مزارع اویغورها هستند که باید به رایگان کار کنند. حالا اما علی‌رغم اعتراض‌های صورت گرفته، دولت چین تهدید کرده است که اگر این اعتراض‌ها ادامه یابد، محصولات نایکی و آدیداس را تحریم خواهد کرد و به دنبال آن بود که حساسیت‌ها نسبت به این مسئله انسانی کم‌رنگ شد.»
به گفته این فعال اویغور، اگر کار اجباری که حکومت برای آنان موظف کرده را انجام ندهند، ماموران اویغورها را به زندان منتقل می‌کنند: «بر اساس گزارش‌هایی که ما دریافت کردیم، هرماه صدها اویغوربه دلیل ناتوانی جسمی و تحمل شکنجه نداشتن در کمپ‌ها جان می‌دهند. افرادی که در مزارع پنبه حاضر نشوند، در دادگاهی که حتی حق وکیل ندارند به اتهام‌های واهی به زندان محکوم می‌شوند. اگر این یک جنایت نیست، پس چیست؟.»
طاهر ایمن آکام، سردبیر خبرگزاری صدای اویغور، نیز در همین زمینه می‌گوید: «در کمپ‌ها به زنان اویغور تجاوز می‌شود و ما متاسفانه گزارش‌های زیادی را در این زمینه دریافت می‌کنیم اما به دلیل اینکه امکان تحقیق میدانی در منطقه سین کیانگ را نداریم، در تایید بسیاری از این گزارش‌ها با مشکل مواجه می‌شویم؛ نکته جالب اینجا است که مدیران شرکت‌های تجاری که چینی‌اند با مراجعه به محل نگهداری اویغورها در کمپ‌های سین کیانگ نیروی کار خود را تامین می‌کنند؛ در صورتی که هیچ پولی به کارگران پرداخت نمی‌شود و این کمپ‌ها برای حکومت به دکان کاسبی تبدیل شده است که در ازای هر گروه از نیروی کار اویغور، مبالغ هنگفتی از شرکت‌ها دریافت می‌کنند.»
بنیاد سیاست‌های راهبردی استرالیا در گزارشی با اشاره به وضعیت اویغورها می‌نویسد که حکومت چین شمار زیادی از شهروندان اویغور را با هدف استفاده به عنوان کارگر اجباری به خارج از سین‌کیانگ (محل زندگی و زادگاهشان) منتقل و از آن‌ها در کارخانه‌های مختلف مونتاژ همچون هوآوی، بی‌ام‌و، نایکی، سامسونگ، اپل، سونی و فولکس‌واگن استفاده می‌کند.
واکنش جامعه جهانی چه بوده است؟
در ۲۲ مارس ۲۰۲۱، وزرای امور خارجه ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در در بروکسل چهار مقام چینی مرتبط با سرکوب اقلیت مسلمان اویغور را تحریم کردند. بر اساس قوانین بینالمللی هرگونه اقدام به نابودی کل یک گروه نژادی، ملی، مذهبی مانند کشتار دست‌جمعی یک گروه خاص، ایجاد لطمات روانی و جسمانی به یک گروه ویژه، ضربه زدن تعمدی به افراد یک گروه خاص، تحمیل معیارهایی برای جلوگیری از تولد فرزندان آن‌ها، جابه‌جایی اجباری فرزندان گروه‌ها با یکدیگر، طرح‌ریزی برای آسیب رساندن به گروهی خاص و غیره، همه از مصداق‌های بارز نسل‌کشی‌اند.
برخی کشورها از جمله بلژیک، کانادا، آمریکا و هلند ضمن محکوم کردن اقدام‌های حکومت چین درقبال اویغورها، این رفتار حکومت چین را مصداق نسل‌کشی خوانده‌اند. هرچند نهادهای حقوق‌بشری و بینالمللی بارها از پاکسازی قومی در منطقه اویغورنشین چین خبر داده‌اند، از آنجا که نسل‌کشی اتهامی قابل‌توجه علیه یک کشور است، برای اثبات آن به ارزیابی‌های دقیق بر اساس قوانین بینالمللی در دادگاه‌های بینالمللی نیاز است و تاکنون در دادگاه بینالمللی هیچ پرونده‌ای برای چین باز نشده است.
