دور هشتم مذاکرات هسته‌ای با ایران روز دوشنبه، اولین روز کاری سال جدید میلادی، در وین از سر گرفته شدند تا وقفه چند روزه که به دلایل لجستیکی پیش آمده بود پایان یابد. اما زمان به سرعت در حال طی شدن است و آمریکایی‌ها اخیرا بارها گفته‌اند که فقط «چند هفته» دیگر فرصت باقی مانده. چند مقام درگیر مذاکرات روز دوشنبه به وب‌سایت «پولیتیکو» گفتند که فرصت باقی‌مانده برای بازگشت برجام تا پایان ماه جاری (ژانویه) یا اوایل ماه فوریه بسته می‌شود گرچه برخی دیگر هم گفتند هیچ تاریخ قطعی‌ای مشخص نشده است. این همگام با گفته های هفته گذشته دیپلمات‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان است که گفتند نمی‌خواهند «ضرب‌‌الاجل مصنوعی برای مذاکرات» تعیین کنند اما در عین حال تاکید کردند که زمان باقی‌مانده «چند هفته و نه چند ماه» است. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت ایران باید با «فوریت واقعی به وین بیاید.»
به گزارش ایرنا از وین، علی باقری کنی، رئیس هیئت ایرانی، صبح دوشنبه وارد وین شد و عازم هتل کوبورگ، محل مذاکره، شد. او در آن‌جا با انریکه مورا، هماهنگکننده کمیسیون مشترک برجام، دیدار کرد. ایرنا به نقل از مذاکره‌کنندگان گفت در سه روز که به دلیل فصل تعطیلات و پر بودن هتل شاهد توقف مذاکرات بودیم «رایزنی‌ها و تبادل متن‌ها به صورت غیر رسمی» در جریان بوده است.
مذاکرات همچنان بین ایران و «چهار به اضافه یک» (بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) انجام می‌شود اما نمایندگان آمریکایی هم در وین حضور دارند و به طور غیرمستقیم با ایران مذاکره می‌کنند. کارشناسان می‌گویند همین غیرمستقیم بودن مذاکرات بر مشکلات افزوده است. انریکه مورا، به عنوان عالی‌ترین مقام اتحادیه اروپا که در وین حاضر است، نقش هماهنگکننده مذاکرات را دارد و متن‌های غیررسمی را بین رابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا، و باقری کنی رد و بدل می‌کند. ایران می‌گوید آمریکا چون در سال ۲۰۱۸ (در زمان دونالد ترامپ) از برجام خروج کرده است عضو این توافق محسوب نمی‌شود و برای همین تهران با آن مذاکره مستقیم نمی‌کند.
دیپلمات‌های غربی می‌گویند هنوز مطمئن نیستند که تیم ایرانی واقعا علاقه مند به انجام مذاکره برای بازگشت به برجام است و یا می‌خواهد زمان بخرد و در عین حال برنامه هسته‌ای خود را پیش ببرد. یک دیپلمات ارشد غربی به «پولیتیکو» گفت با توجه به کوتاه بودن زمان «تمامی مسائل مهم باید به طور موازی مورد مذاکره قرار بگیرند.» یعنی گروه‌های فنی در مسائل مشخصی همچون چگونگی لغو تحریم‌ها و چگونگی محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران به سقف مجاز در برجام هم‌زمان کار را پیش می‌برند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
یک منبع اروپایی که بدون افشای نام با ایرنا صحبت کرد گفت مذاکرات دو دور اخیر «فضای خوبی» داشته است چرا که رویکرد تمام هیئت‌های «جدی» و حاکی از «تعامل» دوجانبه بوده است. این منبع مطلع افزود که «گفتگوهای سازنده‌ای در حوزه تحریم و مسائل هسته‌ای» انجام شده است و مذاکره‌کنندگان «با جدیت در تلاش هستند تا اختلاف نظرها و به اصطلاح پرانتزها را کاهش دهند.» به گفته این منبع، مذاکرات هفته گذشته به مسالعه رفع تحریم‌ها در دو حوزه تضمین و راستی‌آزمایی معطوف شده است و این گفتگوها «در مسیر درستی، حرکت می‌کند» اما سرعت آن‌ها باید افزایش یابد.
باقری کنی روز دوشنبه گفت: «هرچقدر طرف مقابل ما آمادگی جدی‌تری برای لغو تحریم‌ها داشته باشد و اراده جدی تری برای پذیرش سازوکارهای مد نظر جمهوری اسلامی ایران در لغو تحریم‌ها داشته باشد به ویژه در دو موضوع راستی آزمایی و تضمین در مدت زمان کوتاه‌تری می‌توانیم به توافق دست پیدا کنیم.»
رئیس هیئت ایرانی هفته گذشته بعد از پایان مرحله اول دور هشتم به خبرنگاران از «پیشرفت‌های خوب» مذاکرات در زمینه رفع تحریم‌ها گفته بود.
به گزارش ایرنا، نحوه راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها و تعیین شیوه‌های تضمین دادن آمریکا برای عدم اعمال تحریم‌های جدید از موضوعات روزهای پیش رو هستند.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه، روز دوشنبه گفت: «وقت زیادی از هیئت ایرانی گرفته شد و ایران بخاطر سابقه بسیار بد آمریکا و بی‌عملی اروپا باید مطمئن شود کسی در آینده این توافق را به سخره نگیرد.» او در ضمن گفت ایران هیچ ضرب‌الاجلی را نمی‌پذیرد و افزود: «امروز توپ در زمین غربی‌ها و آمریکاست و اگر طرف‌های مقابل به تعهداتشان عمل کنند خیلی زود می‌توانیم به توافق برسیم.» آقای خطیب‌زاده هم اما افزود که «پنجره توافق تا ابد باز نخواهد ماند.»
از جمله احتمالات مطرح شده این است که به جای احیای برجام شاهد توافق موقت یا «کم‌تر در ازای کم‌تر» باشیم؛ یعنی توافقی که در آن برخی تحریم‌ها لغو می‌شوند و برنامه هسته‌ای ایران متوقف می‌شود اما به سطح برجام باز نمی‌گردد.
اما محسن پاک‌آیین، سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان و تایلند که اکنون در دفتر حفظ و نشر آثار علی خامنه‌ای فعالیت می‌کند، در توئیتی گفت: «در وین به دنبال توافق گام به گام و توافق موقت نیستیم. دنبال نتیجه هستیم و نتیجه گرایی مدنظر ایران است. غربی‌ها با اظهارات خود به دنبال جنگ روانی برای تاثیرگذاری بر مذاکرات هستند. اگر نتیجه مذاکرات به نفع ایران و در جهت لغو تحریم‌ها باشد ما می‌پذیریم.»
دیگر رویداد مهم روز دوشنبه صدور بیانیه‌ای مشترک از سوی پنج عضو دائم شورای امنیت (آمریکا، بریتانیا، روسیه، چین و فرانسه) بود که طی آن وعده دادند جلوی گسترش سلاح‌های هسته‌ای را بگیرند و تضمین کنند جنگ هسته‌ای هرگز درنخواهد گرفت. این بیانیه البته در آستانه بازبینی یک معاهده کلیدی هسته‌ای جهانی است که قرار است در سال جاری صورت بگیرد اما بی‌شک بر مذاکرات وین نیز سایه انداخته است.
در نسخه روسی این بیانیه می‌خوانیم: «ما اعلام می‌کنیم که جنگ هسته‌ای نمی‌تواند برنده‌ای داشته باشد و هرگز نباید آغاز شود. در ضمن از آن‌جا که استفاده از تسلیحات هسته‌ای می‌تواند عواقبی وسیع داشته باشد ما تایید می‌کنیم که تسلیحات هسته‌ای مادام که وجود دارند باید هدف پدافندی، بازدارندگی در مقابل تهاجم و جلوگیری از جنگ را داشته باشند.»
وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای گفت: «ما امیدواریم که در شرایط دشوار کنونی امنیت بین‌المللی، تایید چنین بیانیه سیاسی‌ای به کاهش سطح تنش‌های بین‌المللی کمک کند.»
