درحالیکه اعتراض و درگیریهای خشونتبار همچنان در قزاقستان ادامه دارد، قاسم جومارت توقایف، رئیسجمهوری این کشور، اعلام کرد که برای مقابله با ناآرامیها، به نیروهای امنیتی دستور داده است تا بدون هشدار قبلی، شلیک کنند. او همچنین معترضان را «راهزنان مسلح» و «تروریست» خواند و تاکید کرد که مذاکرهای با آنها در کار نخواهد بود.
ناآرامیها در قزاقستان از اوایل هفته جاری با اعتراض به قیمت سوخت در چند شهر آغاز شده بود، اما بهسرعت به اعتراضهای ضددولتی گسترده و درگیریهای خشونتبار میان پلیس معترضان به حزب حاکم در سراسر کشور تبدیل شد.
رئیس جمهوری قزاقستان روز جمعه، ۱۷ دیماه، در یک پیام تلویزیونی، خطاب به مردم آن کشور گفت: «تروریستها به آسیبرساندن به اموال،... و استفاده از اسلحه علیه غیرنظامیان ادامه میدهند. من به مجریان قانون دستور دادم تا بدون هشدار قبلی تیراندازی کنند.»
توقایف در سخنانی که سومین پیام تلویزیونی او در این هفته بود، درخواستهای جامعه جهانی برای مذاکره با معترضان را به سخره گرفت گفت: «از خارج کشور میگویند که باید طرفها برای رسیدن به راهحل مسالمتآمیز مذاکره کنند. چه مزخرفی. چه نوع مذاکرهای با جنایتکاران، با قاتلان، میتوان داشت؟ ما با راهزنان مسلح و آموزشدیده داخلی و خارجی سروکار داریم؛ با راهزنان و تروریستها؛ بنابراین آنها باید نابود شوند. این کار بهزودی انجام خواهد شد…. ۲۰هزار راهزن با برنامه روشن و بالاترین سطح آمادگی برای درگیری، به بزرگترین شهر کشور، آلماتی، حمله و اموال دولتی را تخریب کردند.»
او در سخنان خود ضمن قدردانی از حمایت رهبران روسیه، چین و ترکیه، بهطور ویژه از ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، بهدلیل اعزام نیرو برای کمک به سرکوب ناآرامیها تشکر کرد.
همزمان به گزارش خبرگزاری فرانسه، به نقل از رسانههای دولتی چین، شیجین پینگ، رئیسجمهوری آن کشور، روز جمعه در پیامی به قاسم جومارت توقایف، سرکوب معترضان بهدست نیروهای دولتی آن کشور را بهعنوان اقدامی «بسیار مسئولانه» ستوده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
توقایف در سخنرانی روز جمعه همچنین تاکید کرد که نیروهای حافظ صلح اعزامی از روسیه و کشورهای همسایه به درخواست دولت قزاقستان وارد این کشور شدهاند و برای تامین امنیت بهصورت موقت در این کشور حضور دارند.
ساعتی پیش از این سخنرانی، رئیس جمهوری قزاقستان با انتشار بیانیهای از بازگشت نظم به کشور خبر داده بود. در بیانیه آمده بود که نظم قانون اساسی در سراسر کشور «تاحد زیادی» از نو برقرار شده است، اما عملیات امنیتی تا «نابودی کامل ستیزهجویان» ادامه خواهد داشت.
این درحالی است که درگیریهای خشونتبار میان معترضان و نیروهای امنیتی و پلیس قزاقستان پنجشنبهشب در برخی شهرها ازجمله آلماتی، پایتخت اقتصادی این کشور، ادامه داشت.
وزارت کشور قزاقستان روز جمعه با انتشار بیانیهای از کشتهشدن ۲۶ «جنایتکار مسلح» در جریان ناآرامیها خبر داد و همچنین اعلام کرد ۱۸ نفر زخمی و بیش از سههزار نفر نیز بازداشت شدهاند.
در این بیانیه آمده است که تمامی مناطق قزاقستان «آزاد شده» و با برپایی ۷۰ مقر بازرسی در سراسر کشور، «تحت کنترل درآمدهاند».
بنابر اعلام دولت قزاقستان، درمجموع ۱۸ نیروی امنیتی و پلیس نیز در ناآرامیهای روزهای اخیر کشته و بیش از ۷۰۰ نفر از آنها زخمی شدهاند.
همزمان با سرکوب اعتراضها در قزاقستان، وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که پس از درخواست کمک دولت قزاقستان، نخستین واحد نیروهای نظامی روسیه تحت عنوان «نیروهای حافظ صلح به رهبری مسکو» روز پنجشنبه وارد آن کشور شدهاند. البته دولت اعلام کرده است که نیروهای حافظ صلح ائتلاف نظامی کشورهای سابق شوروی به رهبری مسکو، درگیر نبرد یا «ازبین بردن شبهنظامیان» نخواهند شد.
قزاقستان که پیشتر یکی از باثباتترین جمهوریهای شوروی سابق در آسیای مرکزی محسوب میشد، با بزرگترین بحران خود در سهدهه اخیر، پس از استقلال این کشور، مواجه شده است.
یک روز پس از افزایش و تقریبا دوبرابر شدن قیمت سوخت خودروها در قزاقستان که نخستین روز سال نو اعلام شد، معترضان به آن در چند شهر به خیابان آمدند، اما تظاهرات اعتراضی بهسرعت بهسراسر کشور و ازجمله آلماتی، بزرگترین شهر قزاقستان رسید و به اعتراضهای گسترده و خشونتبار ضددولتی در سراسر کشور تبدیل شد.
اعتراضها از روز چهارشنبه بالا گرفت و معترضانی که علیه نظربایف، رئیس جمهوری پیشین قزاقستان، شعار میدادند به ساختمانهای عمومی در آلماتی و دیگر شهرها یورش بردند و آنها را به آتش کشیدند. پس از آن، اینترنت در سراسر کشور قطع شده و دو فرودگاه، ازجمله یکی در آلماتی، بزرگترین شهر کشور، تعطیل شده است.
این اعتراضها نشاندهنده نارضایتی گسترده از حزبی که از آغاز تشکیل کشور تاکنون قدرت را در اختیار داشته و حکمرانی طولانیمدت نورسلطان نظربایف و جانشین او، قاسم جومارت توقایف، است. معترضان خانواده و متحدان نظربایف را به جمعآوری ثروت هنگفت متهم میکنند، درحالیکه همزمان بسیاری از جمعیت ۱۹ میلیونی قزاقستان در فقر بهسر میبرند.