در فراگیرترین دیکتاتوریها و شرورانهترین سانسورها، قاعده و ضابطهای وجود دارد. اما در جمهوری اسلامی ایران هیچ قاعده و ضابطهای وجود ندارد که رعایت شود و شما از تیغ سانسور در امان باشید، بهويژه در عرصه کتاب و روزنامهنگاری و فیلم و تئاتر و هر جای دیگری که پای اندیشه و تفکر در میان باشد. علاوه بر ضابطههای موجود همیشه فراضابطهای هم وجود دارد که دست آخوندهای صاحب منبر و «متدینین» پای تلفن است. این همان چیزی است که رهبر و فرمانده کل قوای جمهوری اسلامی، علی خامنهای، از آن به عنوان «آتش به اختیار» یاد میکند. یعنی هر کس تشخیص داد که عملی برخلاف شرع مورد وثوق حکومت است، منتظر دولت نماند و خودش اقدام کند (یا خودشان اقدام کنند)، و این یعنی پایان دولت مدرن و آغاز توحشی که در قوانین عشیرهای قبیلهای موجود هم وجود دارد.
جشنواره فجر هنوز دارد قربانی میگیرد. پیش از آغاز جشنواره که عدهای با نرساندن فیلمشان به جشنواره نوعی اعتصاب از پایین کردند. مسعود کیمیایی هم به بهانه حضور شهاب حسینی از شرکت کردن در جشنواره خودداری کرد. پس از اعلام نتایج جشنواره هم دو کارگردان حکومتی محمدحسین مهدویان و رضا میرکریمی اعلام کردند دیگر فیلم به جشنواره فجر نمیدهند. و حالا هم که ماه بهمن را پشت سر گذاشتهایم، با پخش قسمتی از حرفهای خانم نوشین معراجی، فیلمنامهنویس فیلم «نمور» (داوود بیدل)، در فضای مجازی جنجال بزرگی راه افتاد.
ماجرا از این قرار است که در میزگرد مربوط به فیلم «نمور» که طبق معمول جشنوارهها با حضور عوامل فیلم برگزار میشود، شخصی به نام امیر اهوارکی از انجمن منتقدان فیلم، سوالی مطرح میکند که مجری از روی کاغذ میخواند: «من این را خطاب به خانم معراجی میگم: با توجه به توضیح اخیر خودتان در مورد حلالزاده نبودن آرام، چرا این فیلم را به مقام مادر تقدیم کردید؟»
پیش از این که به پاسخ جنجال برانگیز نوشین معراجی بپردازیم، خوب است یادآوری کنیم که آقای اهوارکی اصولا تخصص ویژهای در حرامزادگی دارند و در نقد مفصلی از فیلم «همه میدانند» (اصغر فرهادی) با عنوان «معضل حرامزادگی در اروپا؛ "همه میدانند"»، که در مشرق نیوز منتشر شد، در این مورد مفصل نوشته است. در سوتیتر این مطلب آمده است: «موالید نامشروع حاصل رشد فزایندۀ قوانین فمینیستی هستند، چیزی که باعث شده است تا ازدواج در عصر حاضر کاملا از رونق بیفتد. وقتی حقوق زن بسیار بیشتر از حقوق مرد شود، آنگاه مردان به ازدواج تن نخواهند داد.»
عنوان و سوتیتری که مشرق نیوز زده است بهخوبی گواه نوع نگاه و دید آقای اهوارکی در مورد زنان است. به همین دلیل، صرف پرسیدن این سوال از جانب ایشان جنجالبرانگیز است. اما نوشین معراجی که فیلمنامهنویس فیلم «نمور» است، در پاسخ به او میگوید: «به نظر من اینها حتی اگر نامزد هم بوده باشند، و حالا بذارید شرعیاش را هم مطرح بکنم اینجا، حتی اگر صیغه بوده باشند یا نامزد بوده باشند، غیر صیغه، عشقی که بینشان بوده آنقدر حرمت داشته که بچهای که به وجود میآد به نظر من حلالزاده است. وقتی دو نفر همدیگر را دوست دارند... اصلا کسی که بچهای را به دنیا میاره به هر حال یک مادره و ارزشمنده این کار به نظر من. فکر نمیکنم سوالتون سوال منطقی بوده باشه.» در ادامه هم کارگردان و تهیهکننده سعی میکنند دلایل شرعی بیاورند و خانم معراجی هم تلاش میکند نظر خود را بگوید. چندین بار ایشان تاکید میکند این نظر من است. و البته موضوع همین است که شما حق نظر دادن ندارید. شما باید گوش به فرمان حکومت و قوانین قرون وسطاییاش باشید.
درست مانند عصر حافظ که شیخان قسی القلب و سنگدل حکومت میکردند و حافظ دربارهشان بسیار گفته است، از جمله:
«برو به کار خود ای واعظ، این چه فریادست؟ مرا فتاد دل از کف، تو را چه افتادهست؟»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
آخوندی بر سر منبر گریبان میدرد و با توهین و بیاحترامی به خانم نوشین معراجی میگوید: «اون خانم که داور بود، ازدواج سفید را مطرح کرد. توی دهنش باید میزدند. مسئولین خود ارشاد باید توی دهنش میزدند.» در ادامه هم دوباره داور بودن «آن خانم» را مطرح میکند و حرفهایی میزند و در پایان هم میگوید: «تو غلط میکنی. مگر تو کسی هستی که بیایی نظر بدی؟» بعد هم طبق معمول پای جانباختگان جنگ را پیش میکشد و همان حرفهای تکراری را بلغور میکند. همانطور مستحضر هستید و پیداست که این واعظ حتی نمیداند هیچ خانمی در هیئت داوران نبوده است و آن خانم نویسنده فیلمنامه «نمور» بوده است.
طبق معمول، کاری کردند که نوشین معراجی در صفحه اینستاگرامش عذرخواهی کند. به آن هم بسنده نکردند، و او جلوی دوربین رفت و عذرخواهی کرد. با این حال، عطش واعظان آرام نشد و روز جمعه فرا رسید و این بار در سراسر جمهوری اسلامی ایران، هر جا نماز جمعه برگزار میشد، حمله به این خانم نویسنده شروع شد. به بهانه آن، تمام هنرمندان خانم زیر سوال میروند، تا جایی که سیدابراهیم رئیسی در توییتی مینویسد: «اولویت در عرصه فرهنگ حمایت از تولیدات فاخر است. در حاشیه جشنواره فجر اظهارنظر غلطی انجام شد که با وجود عذرخواهی مکرر گوینده، وزارت ارشاد نیز آن سخنان را رد و محکوم کرد.»
آخرین خبر این که کار به دادستانی کشید. غلامعباس ترکی، معاون دادستان کل کشور، نامه سرگشادهای به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی فرستاد و به کنفرانس خبری اعضای سازنده فیلم «نمور» اعتراض کرد که با بیان مطالبی غیر کارشناسی و احساسی، برخی از احکام مسلم دینی را نادیده گرفته و موجبات تکدر و آزردگی خاطر جامعه اسلامی، بهویژه متدینین را فراهم آورده است.
«شهدا»، «خانواده شهدا»، «متدینین»... کلمههای رمز حمله به «دگراندیشان» هستند! هیچکس حق ندارد خلاف حکومتی بیندیشد که ظاهرش معنوی است و باطنش ویرانگر و پر از فساد و تباهی. و از آن بدتر، هیچکس حق ندارد اندیشهاش را به زبان بیاورد؛ باید دهانش را خرد کرد و زبانش را برید... آیا در چنین فضایی میتوان فیلم ساخت و میتوان جشنواره برگزار کرد؟
همین روزها ممکن است نوشین معراجی دستگیر شود و هنرمند دیگری گرفتار حکومتی شود که در نویسندهکُشی ید طولایی دارد و آخرین شاهکارش قتل بکتاش آبتین بود.
این که فیلم «نمور» چقدر فیلم خوبی باشد، به نظر میرسد دستکم از نظر کارگردانی نباید فیلم مطرحی باشد. اما اکنون همه مشتاقاند این فیلم را ببینند تا متوجه شوند کجای آن از «حرمت عشق» سخن گفته است و قساوت شیخ را عیان کرده است؛ البته اگر بتواند مجوز پخش بگیرد، آن هم در این بلواهایی که حکومت به پا میکند.