دولت عراق قصد دارد با امضای قراردادهای تسلیحاتی برای خرید بمب، پهپاد، تانک و خودروهای زرهی، توانایی نظامی نیروهای مسلح خود را افزایش دهد و کمبود تسلیحاتی ناشی از جنگ سه ساله علیه داعش در برخی از بخش‌های ارتش خود را جبران کند. علاوه بر آن، بغداد در تلاش است قراردادهای تسلیحاتی جدیدی با روسیه و کشورهای عضو ناتو به امضا برساند.
به گزارش وب‌سایت آمریکایی دفنس‌نیوز، این قراردادها خرید سامانه‌های دفاعی پیشرفته از کشورهای مختلف از جمله جنگنده‌های رافال فرانسوی و پهپادها، توپخانه‌های پیشرفته و تانک‌های روسی تی۹۰ را شامل می‌شود. عراق قصد دارد هزینه خرید ۱۴ فروند جنگنده رافال فرانسوی که ۲۴۰ میلیون دلار می‌شود به‌جای پول نقد با نفت پرداخت کند و قرار است به‌زودی یک هیئت عراقی برای بازدید از پهپادها به فرانسه سفر کند.
وزارت دفاع عراق همچنین به دنبال تامین تعداد بیشتری تانک تی۹۰ از روسیه است تا آن‌ها را به مجموع ۷۳ تانک تی۹۰ که در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ تحویل گرفت، اضافه کند.
خرید تانک‌ها و هواپیماهای مختلف
ژنرال قاسم محمدی، فرمانده نیروی زمینی عراق، چندی پیش، از قراردادهای جدیدی برای خرید پهپادها، توپخانه‌های پیشرفته و سایر تجهیزات نظامی خبر داد.
او افزود که برخی از تسلیحات از جمله خودروهای زرهی و تجهیزات نظامی از آمریکا خریداری می‌شود؛ در حالی که تانک‌های تی۹۰ که با تانک‌های آبرامز آمریکایی برابری می‌کنند، از روسیه تهیه خواهند شد.
محمدی خاطرنشان کرد: «طرح‌ها و برنامه‌های دیگری نیز برای توسعه ساختار نیروهای مسلح در حال اجرا است که هدف از آن‌ها افزایش توانمندی‌های ارتش عراق است.»
ارتش عراق در حال حاضر، ۱۴۰ دستگاه تانک آبرامز و ۷۳ دستگاه تانک تی۹۰ دارد که آن‌ها را طی سه سال گذشته تحویل گرفته است. علاوه بر آن، ارتش عراق ۳۵۰ دستگاه تانک تی۷۲ و تی۵۵ و شماری تانک چینی دارد که به ارتش سابق عراق تعلق داشتند و بازسازی شده‌اند.
قاسم محمدی افزود: «قراردادهای یادشده شامل تجهیزات نظامی مختلفی‌اند که از جمله می‌توان به پهپادهای مسلح اشاره کرد. این پهپادها با توانایی ۳۰ ساعت پرواز در حریم هوایی عراق، برای هدف‌گیری و نظارت مستمر بسیار توانمندند و کارایی آن‌ها در عمل به اثبات رسیده است. علاوه بر آن، قراردادهای مزبور شامل خرید توپخانه و تسلیحات بسیار پیشرفته فرانسوی با دوربین‌های دید در شب است. از آنجا که بسیاری از این قراردادها در گذشته منعقد شده‌اند، اکنون برخی از تجهیزات خریداری شده به عراق رسیده‌اند و برخی دیگر در آینده نزدیک در دسترس نیروهای مسلح کشور قرار خواهد گرفت.»
ارتش عراق متشکل از ۱۴ لشکر نظامی و فرماندهی‌های نیروی هوایی، دریایی، زمینی، پدافند هوایی، اداره اطلاعات نظامی و سایر بخش‌ها است. شمار نیروهای وابسته به ارتش از سرباز تا افسر، به ۳۵۰ هزار نفر می‌رسد و واحدهای نظامی در همه شهرهای عراق به استثنای اقلیم کردستان حضور دارند.
نگرانی از قاچاق فناوری به ایران
با آنکه عراق با جامعه جهانی روابطی گسترده و همه‌جانبه دارد، شرکت‌های صادرکننده سلاح‌های پیشرفته به عراق نگران‌اند که سلاح‌ها و فناوری‌های آن‌ها از طریق افراد و جناح‌های شیعه وفادار به جمهوری اسلامی ایران، به تهران قاچاق شود؛ به‌ویژه اینکه تجهیزات نظامی که ارتش عراق خریداری کرده است، فناوری‌های پیشرفته‌ای دارند که ایران آن را در اختیار ندارد.
در همین راستا، غازی فیصل، رئیس مرکز مطالعات راهبردی عراق، گفت که قاچاق برخی از فناوری‌های تسلیحاتی موجود در عراق به ایران نامحتمل نیست.
او افزود: «در گذشته نیز احتمال انتقال فناوری برخی از تسلیحات عراق به ایران وجود داشت. به همین دلیل ایالات متحده پیوسته مخالف انتقال تانک‌های پیشرفته آمریکایی به ایران از طریق گروه‌های مسلح عراقی وابسته به ایران بود.»
او خاطرنشان کرد که بعید به نظر می‌رسد که ایران به سلاح‌های پیشرفته خارجی دستیابی پیدا کند، زیرا کشورهای تولیدکننده سلاح هنگام فروش اسلحه به عراق و سایر کشورها شروط خود را به طرفی که آن‌ها را خریداری می‌کند، تحمیل می‌کنند و کشوری که از شروط یادشده تخطی کند، باید پاسخگو باشد و شاید با تحریم مواجه شود.
توسعه سامانه پدافند هوایی
غازی فیصل با بیان اینکه عراق به دنبال توسعه سامانه دفاعی در حریم هوایی و ادامه توسعه توانمندی‌های نیروهای مسلح برای مقابله با «تروریسم و مافیا» است، گفت که افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی به افزایش درآمد عراق منجر شد و زمینه را برای انعقاد قراردادهای خرید تسلیحات فراهم کرد.
در واقع، از زمان سقوط رژیم صدام حسین در سال ۲۰۰۳، عراق به سامانه‌های پدافند هوایی پیشرفته و مدرنی که بتوانند از هرگونه نفوذ هوایی جلوگیری کنند، مجهز نشد و در این مدت، بغداد تنها به سامانه‌های دفاع هوایی کوتاه‌برد مانند «پانتسیر» روسی و «اونجر» آمریکایی دست یافت؛ افزون بر سامانه‌های دفاعی باقی‌مانده از ارتش سابق که بازسازی شدند.
فیصل با اشاره به اینکه هزینه تسلیحات فرانسوی و روسی کمتر از تسلیحات آمریکایی است، خاطرنشان کرد که عراق باید هواپیماهای قدیمی خود را توسعه دهد و جنگنده‌های مدرن میگ روسی یا هواپیماهای پیشرفته فرانسوی را با هواپیماهای قدیمی ارتش عراق جایگزین کند.
عراق در حال حاضر، ۹۵ فروند هواپیمای جنگی ساخت آمریکا، روسیه، کره‌جنوبی و چک دارد که عبارت‌اند از: ۳۵ فروند اف۱۶، ۲۱ فروند سوخوی روسی، ۲۴ فروند جنگنده تی۵۰ کره‌جنوبی و ۱۵ فروند جنگنده «۱۵۹» ساخت چک.
متنوع‌سازی منابع اسلحه
معتز عبدالحمید، رئیس مرکز مطالعات راهبردی و امنیت عراق، ضمن اشاره به اینکه عراق مصمم است منابع تسلیحاتی خود را متنوع کند و از اروپا و روسیه تسلیحات مختلف، به‌ویژه پدافندهوایی، وارد کند، گفت که ایران نمی‌تواند به این تسلیحات دسترسی پیدا کند.
او افزود: «تنوع تسلیحات اهمیت بسیاری دارد، به‌ویژه اینکه عراق در گذشته برای واردات تسلیحاتی به برخی از کشورهای اروپایی متکی بود، اما پس از خرید جنگنده‌های میراژ فرانسه و سوخو روسی و استفاده از آن‌ها در جنگ‌های قبلی، توانست نیروی هوایی خود را تقویت کند.»
نیازمندی به پهپادها و کشتی‌های جنگی
به گفته معتز عبدالحمید، عراق برای کنترل مرزهای خود با کشورهای همسایه به تسلیحات مهمی مانند پهپاد نیاز دارد؛ زیرا به مرزهای این کشور به‌ویژه از سمت سوریه تجاوز می‌شود. او می‌افزاید که عراق برای تامین ناوهای جنگی و ناوچه‌ها با ایتالیا قرارداد امضا کرده است. این قرارداد که پول آن به طور کامل پرداخت شده، تاکنون عملی نشده است و وزیر دفاع عراق چند ماه پیش، در سفری به ایتالیا خواستار اجرایی شدن هرچه زودتر این قرارداد شد.
از سوی دیگر، با آنکه حمله‌های سازمان داعش در سال ۲۰۲۱، به کشته و زخمی شدن صدها تن از نیروهای امنیتی، پلیس و شماری از غیرنظامیان عراق منجر شد، میزان تلفات در مقایسه با آنچه در اوایل سال ۲۰۲۰ و اواخر سال ۲۰۱۹ بود، به میزان زیادی کاهش یافته است.
معتز عبدالحمید معتقد است با توجه به اینکه عراق تفاهم‌نامه‌هایی را با کشورهای عضو پیمان ناتو که سازندگان سلاح‌اند امضا کرده است و در عین حال، به حریم هوایی آن در موارد بسیاری تجاوز می‌شود، بغداد قصد دارد سامانه‌های پدافند هوایی و پهپادهایی پیشرفته بخرد تا بتواند از حریم هوایی خود دفاع کند.
فناوری‌های نظامی به دست ایران نمی‌رسد
در رابطه با خطر دستیابی ایران به تسلیحات پیشرفته موجود در عراق، معتز عبدالحمید گفت تسلیحات فروخته شده به عراق به‌دقت رصد و مراقبت می‌شود؛ زیرا فروشندگان تسلیحات شرایط خود را در قراردادهای تسلیحاتی مشخص می‌کنند. به‌ویژه اینکه قراردادهای تسلیحاتی کاملا روشن و آشکارند و هیچ ابهامی در آن‌ها وجود ندارد. بنابراین بسیار بعید است که ایران بتواند به این سلاح‌ها دسترسی پیدا کند.
البته تجهیزات ارتش عراق در نبردهای خشونت‌آمیز با داعش برای آزادسازی شهرهای عراق آسیب بسیاری دیده‌اند و بخشی بزرگی از آن‌ها چنان صدمه دیده است که قابل‌ترمیم و بازسازی نیست. علاوه براینکه در چند سال اخیر، تعمیر، نگهداری و بازسازی به خودروهای زرهی هاموی آمریکایی و برخی خودروهای زرهی و تانک‌های ساخت روسیه و آمریکا محدود بوده است.
