جنین هنیس-پلاسخارت، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور عراق، هشدار داد که ادامه بن‌بست سیاسی برای تشکیل دولت در عراق، عامل ایجاد موانع بیشتر در مسیر تغییر و اصلاح خواهد شد و رهبران سیاسی این کشور باید هرچه سریع‌تر بر اختلاف‌ها غلبه کنند.

عراقی‌ها در مهرماه برای انتخاب نمایندگان دوره جدید پارلمان پای صندوق‌های رای رفتند. پیروز این انتخابات، «ائتلاف صدر» به رهبری روجانی شیعه، مقتدی صدر، بود که توانست ۷۳ کرسی از کل ۳۲۹ کرسی مجلس را از آن خود کند. اما با گذشت بیش‌از چهارماه از مشخص‌شدن نتیجه انتخابات، سیاستمداران این کشور موفق به تشکیل دولت نشده‌اند. 

پس از انتخاب رئیس جمهوری در پارلمان عراق، او گزینه خود برای نخست‌وزیری و تشکیل دولت را به مجلس معرفی خواهد کرد؛ اما مذاکرات طولانی بین احزاب سیاسی مسلط برای توافق برسر انتخاب رئیس جمهوری جدید همچنان ادامه دارد و به نتیجه‌ای نرسیده است.

نماینده سازمان ملل در امور عراق روز پنجشنبه، پنجم اسفندماه، در گزارش دوره‌ای خود به شورای امنیت سازمان ملل متحد درمورد وضعیت عراق، ضمن تشریح تحولات اخیر پس از انتخابات پارلمانی آن کشور و اختلاف‌ها برسر انتخاب رئیس پارلمان و بعد رئیس جمهوری، گفت: «اگر شاهد مباحثات پرجنب‌وجوش در زمینه جهت‌گیری‌های سیاستی، مسیرهای توسعه و طرح‌های اصلاح اقتصادی بودیم، طولانی‌شدن این مرحله قابل پذیرش بود… اما آ‌‌ن‌چه که تاکنون مشاهده کرده‌ایم، کاملا عکس این بوده است: مانع‌تراشی برای تغییر و اصلاحاتی که این کشور به‌شدت به آن نیاز دارد.» 

او هشدار داد درحالی‌که این اختلاف‌ها و رایزنی‌ها و درواقع «بن‌بست سیاسی» ادامه دارد، «زمان باارزش» از دست می‌رود و در پسِ بحث برسر تشکیل دولت توافقی یا اکثریت که به‌جدال اصلی تبدیل شده است، بسیاری از مردم عراق این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا دغدغه اصلی در مجادلات جاری، «منافع ملی عراق» است، یا «دستیابی به منابع و قدرت و نحوه تقسیم مناصب سیاسی و وزارتخانه‌ها».

فرستاده ویژه سازمان ملل متحد تاکید کرد با گذشت چندین ماه از انتخابات عراق، باید اولویت بر توافق فوری برای برنامه‌ای باشد که به‌سرعت و به‌طور واقعی به حل‌وفصل «فهرست طولانی مسائل مهم داخلی» بپردازد.   

او همچنین خواستار آن شد که رهبران بر مردم عراق تمرکز کنند و نیازهای آنان که شامل فرصت‌های شغلی پرمنفعت، ایمنی و امنیت، ارائه خدمات عمومی کافی، عدالت، و مشارکت معنادار زنان و جوانان است.

هنیس-پلاسخارت همچنین اشاره کرد که ضعف جبهه داخلی عراق موجب آسیب‌پذیری آن کشور در برابر داعش و همین‌طور دخالت‌های مداروم خارجی می‌شود. 

او هشدار داد که با به‌سر رسیدن صبر مردم، پیامدهای احتمالی مانند اعتراض‌های سال ۲۰۱۹ به‌دلیل نبود چشم‌انداز سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بار دیگر پیش رو خواهد بود و افزود: «دیدیم که چگونه به پایان رسید؛ صدها نفر کشته و هزاران تن زخمی شدند.»  

نماینده سازمان ملل گفت: «کمترین چیزی که عراقی‌ها می‌توانند اکنون از نمایندگان منتخبشان انتظار داشته باشند، که فوریت مسئله را درک کنند… ضروری است که رهبران سیاسی عراق فورا بر اختلاف‌ها غلبه کنند، حزب‌گرایی را کنار بگذارند و انتقام‌جویی‌های شخصی را به خاک بسپارند.»

پلاسخارت همچنین با اشاره به اختلاف‌ها میان بغداد و اربیل، بر اهمیت گفت‌وگوی منظم، ساختارمند و نهادین میان دو طرف در چارچوب زمانی مشخص برای حل مسائل که به‌مدت طولانی حل‌نشده باقی‌ مانده‌اند، تاکید کرد و افزود: «واقعیت این است که ناتوانی در حل اختلاف‌ها (یا حتی بی‌میلی برای رسیدن به توافق)، دیر یا زود، هزینه سنگینی درپی خواهد داشت.»

او گفت که وقتی خلا سیاسی در کشور به مدت طولانی ادامه پیدا کند، ممکن است ناگهان کار به جایی برسد که چه مسائل مربوط به حوزه قانون‌گذاری و چه مسائل اجرایی کشور، ازطریق مراجعه به دادگاه و قوه قضائیه حل‌وفصل شوند. 

حالا درحالی که دولت موقت حاکم است و در میانه مذاکرات احزاب سیاسی عراق برای تشکیل دولت، دادگاه عالی فدرال درمورد پرونده‌ای که به‌مدت ۱۰ سال بلاتکلیف مانده بود، به‌تازگی حکم صادر کرده است. به گفته نماینده سازمان ملل، این حکم اخیر دادگاه که قانون نفت و گاز اقلیم کردستان را مخالف قانون اساسی می‌داند، پرسش‌های بسیاری برانگیخت، ازجمله این‌که: «چرا در این زمان؟»

دادگاه عالی فدرال عراق به‌تازگی با صدور حکمی جنجال‌برانگیز، قراردادهای نفت و گاز اقلیم کردستان را غیرقانونی دانسته و خواهان تسلیم درآمدهای حاصل از آن به دولت مرکزی شده است.

پلاسخارت در بخش دیگری از گزارش خود با توجه به چالش‌های زیست‌محیطی در عراق، آن‌ها را عامل تهدیدی در حال ظهور خواند که «اغلب چندان فوری تلقی نمی‌شود، اما درنهایت یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های جهانی است که ما همگی با آن روبروییم». او بحران کم‌آبی در عراق را تهدیدی نه در چشم‌انداز آینده، که اثرگذار در حال حاضر دانست که به خطر تهدیدهای دیگر همچون فقر، آوارگی، بی‌ثباتی و درگیری را افزایش می‌دهد. او تاکید کرد که تمامی جناح‌های سیاسی باید برای مقابله با این بحران مهم تلاش کنند.