قاچاقبری از جاده خاکی باریکی عبور کرد و روی صخره‌هایی که از خاکریز بیرون زده بودند، پرید. چراغ‌های ماشین خاموش بودند، با افزایش سرعت فرمان را محکم گرفت و سعی کرد آن را کنترل کند. درست بعد از ساعت یک بامداد در جنوب غربی افغانستان، ماه کامل با درخشش سفید و کم نوری بر تپه‌های شنی صحرا می‌تابید. ساعاتی قبل، قاچاقبر انسان با یک نگهبان ایرانی که از مرز حفاظت می‌کرد، قرارداد بست که ۴۰ افغان را همان شب به داخل خاک ایران بفرستد. مهاجران چند کیلومتر پایین‌تر از جاده در دره‌ای مخفی شدند و منتظر پیام او بودند. «من می‌آیم، نزدیک مرز هستم، یک لحظه صبر کنید!» او در گوشی خود فریاد زد و به پدال گاز کوبید و توده‌های گردوغباری در تاریکی به اطراف پرتاب کرد.

نیویورک‌تایمز در گزارش مفصلی که روز سه‌شنبه، ۱۷ اسفند (۸ مارس) منتشر شد از اوضاع مرز افغانستان و ایران در استان نیمروز‌ نوشت؛ افغانستان زیر سلطه طالبان به بهشت قاچاقبرهای انسان تبدیل شده است و با وجودی که در ایران امکان زیادی برای کار وجود ندارد، اما صدها هزار افغان از ترس شکنجه و انتقام‌جویی طالبان تلاش می‌کنند به ایران فرار کنند. خبرنگاران این رسانه، ۲۴ ساعت را با یک قاچاقبر انسان با نام مستعار (H) سپری کرده‌اند تا ببینند هزاران افغان درحالی‌که ایران اقداماتش را برای حفاظت از مرزهای خود تشدید کرده است، چگونه از مرز عبور می‌کنند.

گزارش این خبرنگاران نشان می‌دهد که قاچاقبرهای انسان، طالبان و مرزبانان ایرانی به دلیل فرار گسترده مردم به ایران پول هنگفتی به دست می‌آورند. سربازان مرزی ایران از افغان‌ها برای اجازه ورود به خاک ایران پول دریافت می‌کنند. فرماندهان طالبان نیز از قاچاقبرهای انسان پول می‌گیرند تا مزاحم کاروان‌های آنان نشوند. شماری از این قاچاقبرها افرادی وابسته به فرماندهان طالبان‌اند که از سال‌ها پیش در امتداد مرز میان افغانستان، پاکستان و ایران به قاچاق انسان و مواد مخدر مشغول بوده‌اند.

در گزارش نیویورک‌تایمز آمده است که سربازان ایرانی در مرز بابت عبور هر افغان ۳۵ دلار دریافت می‌کنند. یک قاچاقبر انسان که ۴۰ افغان را از شهر زرنج مرکز نیمروز به داخل خاک ایران منتقل کرده، در یک شب تنها به یک پاسگاه نیروهای مرزی ایران ۱۴۰۰ دلار پرداخته است. سربازان ایرانی پس از دریافت پول از قاچاقبرها‌ به آنان رمز عبور را می‌گویند تا در بقیه پاسگاه‌ها با مشکل مواجه نشوند. در شبی که خبرنگاران نیویورک‌تایمز با یک قاچاقبر انسان همراه شدند، رمز عبور «انگور» بود.

در کنار قاچاقبرهای انسان که اکنون با تشدید بحران اقتصادی و امنیتی به درآمد هنگفت دست یافته‌اند، قاچاقبرهای مواد مخدر نیز در مرز میان افغانستان و ایران فعالیت می‌کنند. خبرنگاران نیویورک‌تایمز افرادی را ملاقات کرده‌اند که در گذشته شغل‌های متفاوتی داشتند، اما پس از سلطه طالبان بر افغانستان و از دست رفتن فرصت‌های شغلی به قاچاق مواد مخدر در مرز میان افغانستان و ایران روی آورده‌اند. یکی از سربازان ارتش دولت پیشین افغانستان که اکنون به قاچاق مواد مخدر در مرز افغانستان و ایران مشغول است به نیویورک‌تایمز گفت پس‌ازآنکه شغلش را از دست داد به قاچاق مواد مخدر پرداخت و اکنون پول خوبی به دست می‌آورد. او ادعا کرد که یک‌ بار ۴۲۰ کیلوگرم مواد مخدر را به داخل ایران منتقل کرده و پول خوبی به جیب زده است.

بر اساس گزارش‌‌ها، دولت ایران روزانه از یک تا دو هزار افغان را از شهرهای مختلف آن کشور بازداشت و به مرز افغانستان در هرات و نیمروز می‌فرستد، اما روزانه به همین میزان افراد جدیدی وارد ایران می‌شوند. شماری از افرادی که برای چندمین بار از راه‌های غیرقانونی وارد ایران شده‌اند، می‌گویند اخراج اجباری افغان‌ها از ایران و ورود دوباره از راه‌های غیرقانونی به منبع درآمد قاچاقچی‌های انسان، طالبان و نیروهای مرزی ایران تبدیل شده است.

ایران میزبان حدود سه و نیم میلیون افغان است که از این میان تنها ۵۸۰ هزار نفر اقامت قانونی دارند و بقیه غیرقانونی در آنجا زندگی می‌کنند. آمار مهاجران افغان به دلیل اخراج و ورود دوباره همواره در تغییر است، اما در هفت ماه گذشته صدها هزار نفر برای فرار از انتقام‌جویی و شکنجه طالبان به آن کشور پناه برده‌اند. بخش عمده این پناهجویان را نظامیان و کارکنان دولت پیشین افغانستان تشکیل می‌دهند.