حدود ساعت ۵:۱۵ صبح به وقت دمشق روز ۱۶ اسفند ۱۴۰۰ برابر با هفتم مارس ۲۰۲۲، موشک‌های کروز دلیله‌ای که جنگنده‌های ضربتی اف-۱۶آی سوفا (F-16I Sufa) نیروی هوایی اسرائیل شلیک کردند، به چند هدف در حومه دمشق برخورد کرد. بر اساس گزارش رسانه رسمی دولتی سوریه (سانا)، این موشک‌ها دست‌کم به یک سنگبری در شهرک صنعتی السلیمه واقع در منطقه ضاحيه الاسد دمشق برخورد کردند و دو نفر غیرنظامی را به قتل رساندند.
ساعاتی پس از ادعای رسانه‌های دولتی مبنی بر غیرنظامی بودن سنگبری و افراد کشته‌شده در آن، تصاویر دو قربانی سوری این حمله هوایی در فضای مجازی منتشر شد. این دو فرد اهل درعای شمالی در حقیقت درجه ستوان دومی داشتند و از سربازان ارتش عربی سوریه بودند. کسانی که در زمان حمله هوایی، احتمالا وظیفه نگهبانی و محافظت از سنگبری را بر عهده داشتند.
پس از گذشت یک روز از این حمله هوایی، رسانه‌های حکومتی رژیم جمهوری اسلامی ایران به طور رسمی خبر کشته شدن دو سرهنگ نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این حمله را منتشر کردند و از برگزاری مراسم تشییع جنازه آن‌ها در صبح روز هجدهم اسفندماه خبر دادند. این دو افسر سپاه قدس، مرتضی سعیدنژاد و احسان کربلایی‌پور نام دارند؛ افرادی که به گفته رسانه‌های حکومتی، در جریان حمله نیروی هوایی اسرائیل به دمشق کشته شدند.
رصد دقیق فعالیت‌های نیروهای سپاه قدس در فرودگاه بین‌المللی دمشق و همچنین انهدام انبارهای مهمات و مخفیگاههای آن‌ها در محله سیده زینب دمشق در ماه‌های گذشته سبب شد تا سپاه قدس در محله‌های صنعتی حومه دمشق، از انبارها و کارگاه‌های صنعتی چون همین سنگبری برای اختفای فرماندهان و همچنین نگهداری برخی از تسلیحات و تجهیزات نظامی خاص خود استفاده کند تا از گزند حملات هوایی اسرائیل در امان بماند. اگرچه به نظر می‌رسد با وجود اتخاذ تمهیدات امنیتی سپاه قدس و همچنین ارتش سوریه، در نهایت نیروی هوایی اسرائیل یکی از همین مخفیگاههای سپاه قدس در دمشق را هدف قرار داده است.
نیروی هوایی اسرائیل چگونه مخفیگاه سپاه قدس را در حومه دمشق را هدف قرار داد؟
بر اساس اطلاعاتی که ساکنان مناطق شهری و روستایی جنوب استان بقاع و همچنین مردم محلی در شمال‌غرب و غرب دمشق ارائه دادند، جنگنده‌های اسرائیلی در بامداد شانزدهم اسفند، با استفاده از تسلیحات دورایستا اهداف خود در شمال‌شرق دمشق را هدف گرفتند. آنچه مشخص است، جنگنده‌های اِف-۱۶آی اسرائیلی موشک‌های هوا به سطح خود را بر فراز منطقه المنصوره و نزدیک به روستای غزه و از فاصله ۵۰ کیلومتری هدف شلیک کرده‌اند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با توجه به تجهیز جنگنده‌های ضربتی نیروی هوایی اسرائیل به سامانه‌های پیشرفته جنگ الکترونیک، امکان برخورد موشک‌های زمین‌به‌هوای سامانه‌های اس-۲۰۰ نیروی پدافند هوایی ارتش عربی سوریه به آن‌ها بسیار ضعیف است. با وجود این، خلبانان و افسران کاربر تسلیحات هواپیماهای جنگنده ضربتی اف-۱۶آی نیروی هوایی اسرائیل به منظور جلوگیری از شلیک موشک‌های زمین‌به هوای ۵وی۲۸ئی (5V28E) با برد ۲۴۰ کیلومتر سامانه‌های پدافند موشکی اِس-۲۰۰وی‌ئی نیروی هوایی سوریه به سمت هواپیماهای جنگنده آن‌ها، در ارتفاع پست میان دره بقاع و کوه‌های شرق لبنان پرواز می‌کنند.
شلیک موشک‌های زمین‌به‌هوای ۵وی۲۸ئی به سمت جنگنده‌های اسرائیلی در حال پرواز برفراز شمال اسرائیل یا جنوب لبنان می‌تواند برای ساکنان شهرک‌های مناطق شمالی اسرائیل تهدید امنیتی ایجاد کند؛ امری که نیروی دفاعی اسرائیل را مجبور می‌کند موشک یا موشک‌های سرگردان پدافندی سامانه‌های اِس-۲۰۰ سوری را با استفاده از سامانه موشکی +پاتریوت پی‌اِی‌سی-2/جم (Patriot PAC-2/GEM+) منهدم کند تا مانع از سقوط آن‌ها بر فراز مناطق شهری و روستایی در اسرائیل شود.
لازم به ذکر است پیش از برخی عملیات گسترده هوایی نیز عملیات سرکوب پدافند هوایی از طریق انهدام سامانه‌های راداری و پرتابگرهای موشک‌های زمین‌به‌هوا اجرا می‌شود؛ اما با توجه به آنکه هدف عملیات روز دوشنبه تنها یک کارگاه صنعتی بود، به استفاده از یک یا دو تیر موشک فریب‌دهنده سامانه‌های پدافندی بسنده شد.
نیروی پدافند ارتش عربی سوریه به سامانه‌های پدافندی ارتفاع پست پانتسیر–اس۱ئی و اس۲ئی مجهز است. سامانه‌هایی که توان انهدام موشک‌های هوابه‌سطح و کروز را دارند و به همین دلیل نیروی هوایی اسرائیل وظیفه سردرگمی آن‌ها از طریق شلیک نسخه‌ای خاص از موشک‌های کروز دلیله مجهز به اخلال‌گر و فریب‌دهنده راداری را بر عهده دارد. موشک‌هایی که وظیفه آن‌ها محافظت از موشک‌های اصلی است.
سپاه قدس در شهرک صنعتی السلیمه چه می‌کرد؟
تصاویری که رسانه دولتی سوریه از داخل سنگبری هدف حمله تهیه و منتشر کرده‌اند، نشان می‌دهد که در آن مکان دست‌کم تسلیحات و مهمات نگهداری نمی‌شده است؛ زیرا در داخل ساختمان تخریب‌شده هیچ سوختگی گسترده ناشی از انفجارهای ثانویه مهمات مشاهده نمی‌شود. بنابراین می‌توان دریافت که این محل به عنوان مخفیگاه یا دست‌کم محل استقرار یا برگزاری جلسات فرماندهان سپاه قدس در دمشق استفاده می‌شده است.
اطلاعات موجود از کشته شدن دو نیروی نظامی ارتش سوریه و دو نیروی نظامی ایرانی (سپاه قدس) حکایت دارد. همچنین وارد آمدن جراحت به شماری دیگر از نیروهای نظامی و شبه‌نظامی حاضر در این مخفیگاه در نتیجه حمله هوایی نیز محتمل است؛ امری که فعلا درباره آن اطلاع‌رسانی نشده است.
نیروی دفاعی اسرائیل برای شناسایی موقعیت مخفیگاههای جدید سپاه قدس در دمشق و حومه آن از ترکیبی از تجهیزات جاسوسی و همچنین عوامل انسانی خود میان کارکنان سپاه قدس و ارتش عربی سوریه استفاده می‌کند. در این راستا، هواپیماهای جاسوسی الکترونیکی ناچشون شاویت از اسکادران ۱۲۲ ناچشون نیروی هوایی اسرائیل و پهپادهای شناسایی و جاسوسی ایتان و هرمس ۹۰۰ نقش مهمی ایفا می‌کنند.
در ماه‌های گذشته، با استفاده از اطلاعات جمع‌آوری‌شده این هواگردها شامل موقعیت‌یابی اشخاص در حین مکالمات تلفنی و رادیویی نیروهای سپاه قدس و انطباق آن‌ها با اطلاعات کسب‌شده از عوامل نفوذی، موقعیت انبارهای مهمات و مخفیگاههای سپاه قدس در سراسر دمشق کشف شده است و در نتیجه آن‌ها همواره هدف اصابت موشک‌های کروز جنگنده‌های اسرائیلی قرار گرفته‌اند.
عمده حملات هوایی چهار سال اخیر نیروی هوایی اسرائیل به انبارهای تسلیحات، مهمات و محل اختفای نیروهای سپاه قدس به تلفات در میان نیروهای ایرانی سپاه قدس منجر نشد و عمدتا جان نیروهای ارتش عربی سوریه یا شبه‌نظامیان غیرایرانی سپاه قدس را گرفت؛ اما حمله هوایی بامداد دوشنبه نیروی هوایی اسرائیل به حومه دمشق از معدود حملات این نیرو در ماه‌ها اخیر بود که ضمن کشتن نیروهای نظامی سوریه‌ای به کشته شدن دو نفر از اعضای کادری سپاه قدس نیز منجر شد.
سپاه قدس سالانه میلیون‌ها دلار برای ماموریت‌های این نیرو در سوریه هزینه می‌کند. مبلغی کلان که برای خریدوانتقال تسلیحات و پرداخت حقوق ماهیانه هزاران مزدور خارجی سپاه قدس صرف می‌شود و در راستای به مخاطره انداختن امنیت ملی اسرائیل تلقی می‌شوند؛ کشوری که رژیم جمهوری اسلامی ایران دشمنی با آن را اساس کار سیاست خارجی منطقه‌ای خود در چهار دهه اخیر قرار داده است؛ سیاستی که به اتلاف میلیاردها دلار بودجه ملی در سال‌های گذشته منجر شده است.
در حالی که نیروی دفاعی اسرائیل و به‌خصوص نیروی هوایی آن در سال‌های اخیر، به‌راحتی ده‌ها حمله هوایی به پایگاه‌ها و تاسیسات نظامی و مخفی سپاه قدس و نیروهای نیابتی آن در سوریه و عراق ترتیب دادند و جان صدها تن از اعضا و همچنین نیروهای نظامی و شبه‌نظامی خارجی وابسته به آن‌ها را گرفتند، سپاه قدس در مقابل تنها در اجرای چندین حمله نمایشی و کوچک به اسرائیل موفق بوده است.
از این میان می‌توان به حملات راکتی تلافی جویانه سپاه قدس به بلندی‌های جولان در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۷ اشاره کرد؛ حملاتی که نه‌تنها هیچ آسیبی به نیروهای نظامی اسرائیل وارد نکرد، بلکه بهانه‌ای برای اجرای عملیات خانه کاغذی (House of Cards) نیروی هوایی اسرائیل شد که در جریان آن، چنین مقر فرماندهی و کنترل، شناسایی و جاسوسی، یک کمپ آموزشی و همچنین محل نگهداری مهمات و تسلیحات سپاه قدس منهدم و چندین سایت پدافند موشکی ارتش سوریه هدف گرفته شد.
