ستاد «امر به معروف و نهی از منکر» علاوه بر تعیین تکلیف برای صنف نانوا‌یان، درباره کم و کیف و چگونگی فعالیت ۱۹ صنف دیگر در ایران براساس شریعت اسلام، دستور‌العل یا توصیه‌هایی منتشر کرده است.

روز دوشنبه ۱۵ فروردین ماه دو مقام محلی در شهر ماکو در استان آذربایجان غربی خبر دادند که ستاد امر به معروف و نهی از منکر این استان، دستور توقف فعالیت صبحگاهی نانوایی‌هایی را داده که نان بربری می‌پزند.

این ستاد نان بربری را «نماد صبحانه» در شهرهای آذری‌نشین دانسته و از قرار معلوم چنین نتیجه گرفته خریداران صبحگاهی بربری، روزه نیستند و این شکلی از ترویج روزه‌خواری است.

ستاد مرکزی امر به معروف و نهی از منکر در ایران زیر نظر امام جمعه فعالیت می‌کند و پس از کناره‌گیری احمد جنتی از امامت نماز جمعه تهران، این منصب به کاظم صدیقی یکی دیگر از امامان جمعه واگذار شد.

این ستاد که دست‌کم ۱۷ عضو حقوقی از جمله وزرای اطلاعات و کشور دارد، برای خود ۱۲ وظیفه تعریف کرده که تمامی این وظایف و ماموریت‌ها به این ستاد اجازه دخالت و سیاست‌گذاری در امور اجرایی را می‌دهد و مصوبات آن از سوی دستگاه‌های اجرایی باید مورد توجه قرار بگیرد.

این ستاد علاوه بر مصوبات لازم‌الاجرا، متون متعددی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منتشر و تلاش کرده برای تمامی این حوزه‌ها، ساز و کار و ساختاری مناسب شریعت اسلام تعریف کند.

انتشار حدود ۲۰ پژوهش فقهی درباره احکام شرعی مربوط به اصناف «نانوایان»، «طلافروشان»، «موبایل‌فروشان»، «اتوبوس‌ران‌ها»، «ناشران»، «صیادان»، «پرنده‌فروشان» و «اغذیه فروشان» از جمله متون منتشر شده توسط این ستاد از سال ۱۳۹۳ تاکنون است.

در متنی که سال ۱۳۹۵ پژوهشکده این ستاد با عنوان احکام «نان و نانوایی» منتشر کرده بر ضرورت «تفکیک صفوف زن و مرد، با نرده‌های مناسب» در تمام نانوایی‌های ایران تاکید شده است.

این ستاد از تماس بدنی مردان و زنان در صف‌های نانوایی‌هایی که فاقد «نرده مناسب» هستند، اظهار تاسف کرده و آورده «نانوایان باید با تعبیه نرده‌های مناسب در نانوایی ها، بر تفکیک صفوف زن و مرد از همدیگر بر این ضرورت شرعی و نکته اخلاقی اهتمام ورزند.»

این ستاد در این زمینه به فتوایی از علی خامنه‌ای نیز استناد کرده که در این فتوا آمده «نبود نرده آهنی دلیل بر تماس بدنی با نامحرم نمی‌باشد و باید رعایت محرم و نامحرم صورت بگیرد.»

در بخش دیگری از این متن پژوهشی به نانوایان چنین توصیه شده که «فریضه نماز در محل کار و زبان به ذکر الهی گشودن در وقت کار و بین‌الطلوعین، بر زیبایی کار، بهتر شدن نان و جذب مشتری، بسیار تأثیر» دارد.

این ستاد همچنین از آن دسته از نانوایانی که به خاطر شرایط شغلی خود در ماه رمضان، روزه نمی‌گیرند انتقاد کرده و نوشته «نانوایان می‌توانند ساعت پخت روز را در ماه رمضان به شب تبدیل کنند و در روز نانوایی را تعطیل نمایند تا شاطرها و همکارانشان بخاطر دیگران از ثواب روزه رمضان محروم نشده و کفاره روزه خواری به آنها واجب نشود.»

این ستاد همچنین اعلام کرده که «آویزان کردن نان در بیرون مغازه، به عنوان تبلیغ یکی از موارد اسراف به شمار می‌آید و بهتر است با زدن پلاکارد (بَنر) به تبلیغ نانوایی اقدام شود.»

احکام «صنف تلفن همراه» از دیگر متونی است که این ستاد سال ۱۳۹۳ در ۱۲۱ صفحه منتشر کرده که مهمترین بخش آن بررسی و تشریح احکام شریعت در حوزه «مصرف‌کنندگان» است.

این متن به صراحت «شارژ تلفن همراه از برق اماکن عمومی، مانند مساجد» را «صحیح» ندانسته و در مورد عقد و طلاق «پیامکی» هم چنین نظر داده که «در عقد دائم و موقت باید صیغه خوانده شود و بنابراین، عقد پیامکی صحیح نیست.»

این ستاد اضافه کرده «در طلاق هم باید صیغه طلاق با لفظ عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند، بنابراین طلاق پیامکی هم صحیح نیست.»

در متنی که این ستاد منتشر کرده همچنین شوخی پیامکی با موضوعات مذهبی را به نوعی «وهن دین» دانسته و آن را نفی کرده است.

ستاد مرکزی امر به معروف و نهی از منکر در بخش دیگری از متنی که تهیه و منتشر کرده، ادعا‌هایی درباره دستگاه تلفن همراه نیز مطرح و نوشته که این دستگاه «تهدیدی علیه سلامت» افراد است و «احساس ارتعاش توسط کاربران معتاد به موبایل می‌تواند از اثرات سوء آزاردهندۀ این وسیله باشد.»

این ستاد همچنین براساس فتوای برخی مراجع تقلید شیعه نوشته استفاده از طلا برای مردان «حرام» است و آنها نمی‌توانند حتی از روکش‌طلا برای «زینت» تلفن همراه خود استفاده کنند.

این ستاد برای بسیاری از متونی که تهیه کرده تا برخی از آنها به مصوبه تبدیل و برای اجرا به دستگاه‌های اجرای ابلاغ شود یا ناهیان از منکر، آن را به اجرا بگذارند، طی ۱۰ سال اخیر بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان از دولت بودجه دریافت کرده است.

این ستاد براساس قرآن، سنت، روایات و فتوای مراجع تاکنون فهرستی شامل ۸۷۶ رفتار «منکراتی» تهیه کرده و هر یک از آنها را مشمول «نهی از منکر» در جامعه دانسته است.

این ستاد برای این منظور، با آموزش بیش از چهار هزار و ۶۰۰ گروه ۱۰ نفره در سراسر ایران، آنها را سازماندهی کرده تا شب و روز در کوی و برزن قدم زده و به کسانی که مرتکب هر یک از این «منکرات» می‌شوند، تذکر دهند.