بهتازگی یک نوار ویدیویی کوتاه در رسانهها پخش شد که نشان میدهد گروهی از نیروهای مسلح قطر در فرودگاه کابل، مشغول تمرینات نظامیاند. تاریخ ضبط این نوار ویدیویی مشخص نیست، اما یک مقام اداره هوانوردی ملکی طالبان تایید کرده است که شماری از نیروهای مسلح قطر، از پنج ماه پیش در فرودگاه کابل مستقر شدهاند و از کارمندان قطری که در این فرودگاه مشغول به کارند، حفاظت میکنند.
اوایل شهریور سال گذشته، الجزیره گزارش داد که در پی خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان، تجهیزات فنی فرودگاه کابل از کار افتادهاند و واحدهای نظامی ترکیه و قطر برای راه انداختن این فرودگاه، وارد کابل شدهاند. در آن زمان، شمار دقیق این نیروها مشخص نشد، اما اکنون مقام اداره هوانوردی طالبان که از او نامی برده نشده است، به بیبیسی گفت حدود ۵۰ نیروی مسلح قطری در فرودگاه کابل حضور دارند. مشخص نیست که نیروهای مسلح ترکیه هم در کنار قطریها در کابل حضور دارند، یا پس از راهاندازی فرودگاه کابل، این شهر را ترک کردهاند.
در ماه ژوئیه سال ۲۰۲۱ و همزمان با پیشروی طالبان بهسمت مراکز شهرها، ترکیه با دولت پیشین افغانستان مذاکراتی کرد تا مسئولیت تامین امنیت و ارائه خدمات فنی را در فرودگاه کابل به عهده بگیرد، اما طالبان در بیانیهای به دولت ترکیه هشدار داد که از این اقدام خودداری کند، چون این گروه، حضور هیچ نیروی مسلح خارجی را در داخل افغانستان نمیپذیرد.
هشدار طالبان به ترکیه باعث شد روند مذاکرات میان دولت ترکیه و دولت پیشین افغانستان به تعویق بیفتد و ترکیه از پذیرفتن مسئولیت فرودگاه کابل در آن زمان خودداری کند. در پیام طالبان آمده بود که ترکیه بهعنوان عضو ناتو، همکار نظامی این سازمان در بیست سال گذشته در افغانستان بود و در «اشغال» این کشور سهم داشته است.
اما در ماه سپتامبر و در حالی که طالبان بر سراسر افغانستان مسلط شده بودند، نیروهای نظامی ترکیه و قطر وارد کابل شدند و به راهاندازی دوباره فرودگاه کابل کمک کردند. در هشت ماه گذشته و تا قبل از پخش نوار ویدیویی نیروهای مسلح قطر در فرودگاه کابل، طالبان در این مورد سکوت کردهاند و در مورد نظامیان قطری مستقر در فرودگاه کابل توضیح ندادهاند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با وجود اینکه هنوز مذاکرات طالبان با دولتهای ترکیه و قطر در مورد واگذاری مسئولیت پنج فرودگاه بزرگ افغانستان از جمله فرودگاه کابل به این دولتها نهایی نشده است، اما حضور نیروهای مسلح قطر در کابل نشان میدهد که افغانستان زیر سلطه طالبان، تبدیل به حیات خلوت قطر و بقیه شرکای منطقهای دولت قطر که از طالبان حمایت میکنند شده است.
هرچند ترکیه به عنوان عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (NATO)، در ۲۰ سال گذشته، در افغانستان حضور نظامی فعال داشت، اما به دلیل همسویی با قطر و حمایت از طالبان، اکنون میتواند در افغانستان حضور نظامی داشته باشد و در حفاظت از فرودگاه کابل سهم بگیرد. این اقدام، تمام ادعاهای طالبان را مبنی بر اتخاذ تصمیمهای مستقل و همچنین نپذیرفتن نیروی نظامی خارجی در افغانستان، باطل میکند.
مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه، در مجمع دیپلماسی آنتالیا که در ۱۲ مارس در ترکیه برگزار شد، در حضور مولوی امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان گفت مذاکرات میان دولتهای ترکیه و قطر با طالبان بر سر گرفتن مسئولیت پنج فرودگاه بزرگ افغانستان جریان دارد و این مذاکرات به مرحله امیدوارکننده رسیده است.
نکته اساسی این است که در حالی که مذاکرات بر سر سپردن مسئولیت فرودگاههای افغانستان به دولتهای قطر و ترکیه نهایی نشده است، نیروهای مسلح قطر در کابل چه کار میکنند؟ طالبان به این پرسش، پاسخ واضحی ندادهاند و سخنگویان این گروه، تماسهای مکرر ایندیپندنت فارسی را نیز بیپاسخ گذاشتند.
هرچند منبعی در اداره هوانوردی ملکی طالبان به «بی بی سی» گفت این نیروها از کارمندان قطری محافظت میکنند، اما مولوی امیر خان متقی و سخنگویان این گروه، در ماههای گذشته بارها با تاکید یادآور شده بودند که واگذاری مسئولیت فرودگاههای افغانستان به دولتهای ترکیه و قطر، بهمعنی حضور نظامی این دولتها در افغانستان نیست و علاوه بر فرودگاهها، طالبان امنیت همه تاسیسات خود را خود تامین میکنند.
دولت قطر در کنار حضور نظامی در افغانستان، دسترسی بدون محدودیت به همه شهرهای افغانستان را دارد. بازرگانان و دولتمردان قطری، هر از گاهی برای شکار پرندههای نایاب، به دشتهای جنوب افغانستان سفر میکنند.
اوایل بهمن سال گذشته، منابعی در فراه به ایندیپندنت فارسی گفتند، گروهی از شکارچیان قطری پس از سلطه طالبان بر افغانستان وارد این شهر شده و مشغول شکار و پرورش پرندگان کمیاباند.
به گفته منابع، قطریها ضمن اقدام به شکار، شماری از پرندگان بومی را از مردم و بازرگانان محلی میخرند و در باغی وسیع در منطقه چاکرته فراه نگهداری میکنند. این پرندگان پس از مدتی نگهداری در فراه، به قطر منتقل میشوند.
«تعیین مهلت زمانی به وزارت خارجه قطر، برای تنظیم امور فرودگاه کابل»
پس از افشای حضور نیروهای مسلح قطر، طالبان در نخستین واکنش، از تعیین مهلت زمانی، برای تنظیم قرارداد امور فرودگاه کابل، به وزارت خارجه قطر خبر داد. تلویزیون ملی افغانستان که زیر نظر طالبان فعالیت میکند، صبح روز پنجشنبه گزارش داد که ملا عبدالغنی برادر، معاون نخستوزیر طالبان، در جلسهای با حضور شماری از اعضای کابینه این گروه، به مولوی امیر خان متقی دستور داده است که برای وزارت خارجه قطر، در تنظیم قرارداد امور فرودگاه کابل، مهلت زمانی تعیین کند. ملا برادر همچنین به وزارت خارجه طالبان دستور داده است زمینه صدور ویزای فوری را در فرودگاه کابل، برای بازرگانان خارجی که به سرمایهگذاری در افغانستان علاقهمندند فراهم سازد.
در گزارش رسانههای طالبان از نشست ملا برادر با اعضای کابینه طالبان، اشارهای به حضور نیروهای مسلح قطری در کابل نشده است، اما به نظر میرسد تعیین مهلت زمانی برای وزارت خارجه قطر، برای تنظیم قرارداد امور فرودگاه کابل، در ادامه تلاشهای طالبان برای توجیه حضور نظامیان قطری در کابل صورت گرفته است.
قطر بهعنوان یکی از حامیان سرسخت طالبان، که از سال ۲۰۱۳ به اینسو میزبان سران این گروه در شهر دوحه است، اکنون نفوذ فوقالعادهای در ردههای مختلف طالبان دارد. پس از مسلط شدن طالبان بر افغانستان، سران طالبان از جمله ملا برادر، با هواپیمای نظامی قطر، از دوحه به قندهار منتقل شدند. سران طالبان، از ۲۰۱۳ به اینسو، ضمن برخورداری از امتیازهای مالی هنگفت، در پناه امنیت و آسایشی که دولت قطر برایشان فراهم کرد، جنگ خونین افغانستان را رهبری کردند. اکنون نیز خانوادههای شماری از رهبران طالبان در قطر زندگی میکنند و از امتیازات ویژه رفاهی برخوردارند.
حضور نیروهای مسلح قطر در کابل و فرمانبرداری طالبان از دولت قطر نشان میدهد که با خروج نیروهای ناتو از افغانستان، این کشور به حیات خلوت دولتهای حامی طالبان از جمله قطر، پاکستان، چین، روسیه و برخی دیگر از دولتهای همسو با طالبان تبدیل شده است.
