پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که قیافه مقاومت‌ناپذیر «معصوم» (puppy-dog eyes) سگ‌ها ممکن است نتیجه پرورش انتخابی سگ‌سانان به‌دست انسان باشد.

این پژوهش که هنوز داوری علمی نشده است و روز سه‌شنبه در نشست سالانه انجمن آناتومی آمریکا در فیلادلفیا ارائه شد، گفت که این پرورش انتخابی ممکن است به سگ‌ها توانایی ایجاد مجموعه‌ای از حالات بیانی چهره داده باشد.

مطالعه‌های پیشین برآورد کرده است که سگ‌ها و گرگ‌ها به لحاظ ژنتیکی در حدود ۳۳ هزار سال پیش از هم جدا شدند؛ زمانی که انسان به صورت گزینشی به پرورش گرگ، نخستین گونه حیوانی اهلی شده، روی آورد.

اکنون دانشمندان آناتومی عضلات کوچکی با نام عضلات تقلیدی را تحلیل و بررسی کرده‌اند که سگ‌سانان برای ایجاد حالات مختلف صورت، به‌کار می‌گیرند.  

پژوهشگران دانشگاه دوکسن پیتزبورگ، از جمله آنه باروز، گفتند در بدن انسان این عضلات را تارهای میوزین «تند انقباض» (fast-twitch) کنترل می‌کنند که به سرعت منقبض می‌شوند، اما به همان سرعت نیز خسته می‌شوند، و توضیح دادند که به این دلیل افراد می‌توانند به سرعت حالت‌های مختلفی به چهره‌شان بدهند، اما نمی‌توانند آن حالت‌ها را مدتی طولانی حفظ کنند.

آن‌ها گفتند سلول‌های عضلانی با تارهای «کند انقباض» (slow-twitch) بیشتر، برای حرکات طولانی و کنترل‌شده کارآمدی بیشتری دارند و زود خسته نمی‌شوند.    

دانشمندان تارهای میوزین را در نمونه‌های عضلات صورت گرگ‌ها را با سگ‌های اهلی مقایسه کردند و دریافتند که چنین تارهای تند انقباضی در هر دو گونه حیوانی غالب است.

«نمی‌توانید دربرابر صورت دوست‌داشتنی توله سگ‌تان مقاومت کنید؟ مطالعه جدیدی نشان می‌دهد که انسان باستان در گزینش سگ‌هایی با صورت‌های شیرین نقش داشته است.»

نشست زیست‌شناسی تجربی، ۵ آوریل ۲۰۲۲

اما گرگ‌ها تارهای کندانقباض بیشتری در قیاس با سگ‌ها دارند.

دکتر باروز گفت:«این تفاوت‌ها می‌گوید که داشتن تارهای عضلانی سریع‌تر به توانایی سگ‌ها برای برقراری ارتباط موثر با آدم‌ها کمک می‌کند.»

او در ادامه گفت:«شاید انسان در طول فرایند اهلی‌سازی، سگ‌ها را به صورت گزینشی براساس حالات چهره‌ای شبیه حالات صورت خود پرورش داده باشد، و در گذر زمان، عضلات سگ طوری تکامل یافته باشد که «تندتر» شود و به سود ارتباط بین سگ و انسان عمل کند.»

به گفته دانشمندان، تارهای تندانقباض‌ امکان تحرک بیشتر در چهره و حرکت عضلانی سریع‌تر به سگ‌ها می‌دهد، و آن‌ها را قادر می‌کند که حرکات ریزی مثل بالاانداختن ابرو، و انقباض‌های کوتاه و قوی عضلانی برای پارس کردن داشته باشند.

از سوی دیگر، تارهای کندانقباض برای حرکات عضلانی طولانی مثل حرکات گرگ‌ها هنگام زوزه کشیدن اهمیت دارند.

همچنین، دانشمندان گفتند که سگ‌ها عضله تقلیدی اضافی‌ای دارند که گرگ‌ها فاقد آنند، و همان به [شکل‌گیری] «ظاهر معصوم‌شان» (puppy-dog eye expression) کمک می‌کند.

به گفته پژوهشگران، این مطالعه جدید تفاوت‌های تشریحی (anatomical) بین سگ‌ها و گرگ‌ها را مشخص می‌کند، و افزودند که برای تایید یافته‌های جدید به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

یافته‌های جدید ادامه مطالعه پیشین است که در سال ۲۰۱۹ در نشریه «پی‌ان‌ای‌اس» (PNAS) منتشر شد و این را نیز نشان می‌دهد که ابروهای متحرک قادر به بیان حسی (expressive eyebrows) در سگ‎‌ها در نتیجه اولویت‌های ناخودآگاه بشری است که بر گزینش‌‌ها در روند اهلی کردن تاثیر گذاشته است.

دکتر باروز گفت:«سگ‌ها از نظر پیوند متقابل با انسان‌ها از سایر پستانداران متمایزند که می‌توان آن را از روی نگاه متقابل به یگدیگر نشان داد، چیزی که بین انسان و سایر پستانداران اهلی مثل اسب یا گربه مشاهده نمی‌کنیم.»

او در ادامه گفت:«یافته‌های اولیه ما از نقش حالات چهره در تعامل‌ها و ارتباط‌ بین سگ و انسان درک عمیق‌تری ارائه می‌دهد.»