عبدالرئوف، کودک ۱۱ ساله که در آبان ۱۳۹۹، از شهر مزارشریف ربوده شده بود، قبل از ظهر روز شنبه، سوم اردیبهشت، در یک برنامه رسمی در شهر مزارشریف که در آن سران گروه طالبان حضور داشتند، به خانواده‌اش تحویل داده شد.

مقام‌های طالبان، هنگام تسلیم دادن عبدالرئوف به خانواده‌اش، عامل ربودن او را افرادی وابسته به مقام‌های دولت پیشین افغانستان دانستند و ادعا کردند که همه ربایندگان، به خارج از افغانستان فرار کرده‌اند.

عبدالرئوف فرزند محمد نبی و از ساکنان شهر مزارشریف است. خانواده او متعلق به قوم ترکمن است و در دو سال گذشته، هیچ سرنخی از محل نگهداری او وجود نداشت.

مولوی عبدالسلام حنفی، معاون ازبک‌تبار نخست‌وزیر گروه طالبان، در برنامه سپردن عبدالرئوف به خانواده‌اش گفت: «عبدالرئوف به همکاری خداوند و در نتیجه اقدامات ویژه استخبارات (اداره اطلاعات) از چنگال آدم‌ربایان رهایی یافت و اکنون با سلامتی کامل به خانواده‌اش پیوست.»

معاون نخست‌وزیر طالبان در مورد عاملان ربوده شدن عبدالرئوف گفت: «عبدالرئوف از سوی افراد مجرم ربوده شده بود. آدم‌ربایانی که عبدالرئوف را ربوده بودند، با مسئولان دولت پیشین رابطه نزدیک داشتند.»

مولوی حنفی ادعا کرد که دولت پیشین افغانستان، هیچ اقدامی در راستای آزادسازی عبدالرئوف نکرد، در حالی که ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان، فرمان ویژه‌ای به نیروهای اطلاعات این گروه داد تا در زمینه آزادی عبدالرئوف اقدام کنند.

در برنامه‌ای که به مناسب تحویل دهی عبدالرئوف به خانواده‌اش در دفتر استاندار طالبان در بلخ برگزار شده بود، مولوی عبدالحق وثیق، رئیس اداره اطلاعات طالبان نیز حضور داشت. مقام‌های طالبان، در سخنرانی‌هایشان، در مورد اینکه عبدالرئوف از کجا آزاد شد و در این مدت در کجا و توسط چه کسانی نگهداری می‌شد، توضیحی ندادند.

چه کسانی متهم به ربودن عبدالرئوف اند؟

در دولت پیشین افغانستان، افراد زیادی به عنوان عاملان ربوده شدن عبدالرئوف مطرح شدند. این پرونده به حدی پیچیده شد که احزاب سیاسی و متنفذان قومی، برای ضربه زدن به یکدیگر، از بحث ربوده شدن عبدالرئوف استفاده می‌کردند. به عنوان مثال، نظام‌الدین قیصاری، بارها عطامحمدنور را عامل ربوده شدن عبدالرئوف عنوان کرد.  

قیصاری ادعا می‌کرد که عطامحمد نور برای ضربه زدن به ترکمن‌ها و ازبک‌ها، عبدالرئوف را ربوده است تا به خانواده او که از بازرگانان بلخ است، ضربه اقتصادی بزند. این ادعا هیچ‌گاه ثابت نشد.

محمد نبی پدر عبدالرئوف، در دوران حاکمیت دولت جمهوری، چندین بار به گونه علنی، سلام بای، مالک شرکت تجارتی کفایت را به ربودن فرزندش متهم کرد. محمد نبی گفته بود عبدالرئوف، در نتیجه رقابت‌های ناسالم تجاری، از سوی سلام بای که رقیب او است ربوده شده است.

این ادعا همواره از سوی سلام بای و شرکای تجاری‌اش در شرکت کفایت رد گردید. دولت پیشین افغانستان، برای روشن شدن این پرونده، سلام بای را بازداشت و چندین ماه زندانی کرد، اما به دلیل آنچه نبود اسناد و شواهد گفته شد، او دوباره آزاد گردید. سلام بای از بازرگانان ثروتمند بلخ است که با جمعی از برادرانش شرکت تجارتی کفایت را رهبری می‌کنند. او در ماه‌های آخر حاکمیت دولت پیشین افغانستان، به خارج از افغانستان رفت و شرکت تجارتی کفایت، توسط جمعی از شرکای تجاری‌اش از جمله ملا عبدالغفور برادرش رهبری می‌شود.

متهم دیگر این پرونده، اختر محمد ابراهیم‌خیل، یک متنفذ قوم پشتون در بلخ است که افراد او نیز چندین بار از سوی دولت پیشین و طالبان بازداشت شدند و دوباره رها گردیدند.

حضرت محمد گرگری، از دیگر متنفذان قوم پشتون نیز در این پرونده دخیل دانسته می‌شود. او نیز چندین بار از سوی اداره امنیت ملی دولت پیشین احضار گردید، اما هیچ‌گاهی بازداشت و زندانی نشد. با این حال، دولت پیشین افغانستان و طالبان، از نزد هیچ یک از این افراد، سرنخی از محل نگهداری عبدالرئوف نیافتند.

متهم اصلی: مولوی مخدوم عالم ربانی، فرمانده ارشد طالبان

در میان متهمان ربودن عبدالرئوف، یک نام درشت نیز وجود دارد که طالبان با بازداشت و زندانی ساختن او، به عبدالرئوف دست یافتند. مولوی مخدوم عالم ربانی، فرمانده ارشد ازبک‌تبار طالبان در فاریاب که روز ۲۰ دی ۱۴۰۰ از شهر مزارشریف بازداشت گردید.

مخدوم عالم، پس از سه ماه گذراندن در زندان، دو هفته قبل، ۲۴ فروردین، از زندان اداره اطلاعات طالبان آزاد گردید. عبدالرئوف، دو هفته پس از آزادی مخدوم عالم، آزاد و به خانواده‌اش تحویل داده شد. هرچند طالبان در مورد ارتباط میان آزادی مخدوم عالم و آزادسازی عبدالرئوف توضیحی نداده‌اند، اما منابع موثق می‌گویند، عبدالرئوف توسط مخدوم عالم نگهداری می‌شد و از مخفی‌گاهی مربوط به او در شهرستان قیصار استان فاریاب به دست آمده است.

بازداشت مخدوم عالم که به راه‌اندازی اعتراضات گسترده در فاریاب منجر شد، سبب درگیری میان طالبان ازبک و پشتون نیز گردید. انعام‌الله سمنگانی، معاون سخنگوی گروه طالبان، ۲۵ فروردین در مصاحبه با بی بی سی گفت، مخدوم عالم متهم به آدم‌ربایی است و به همین دلیل بازداشت شده است.

یک منبع آگاه در شهر میمنه، به ایندیپدنت فارسی گفت مخدوم عالم، در اوایل سال ۱۴۰۰،  عبدالرئوف را از آدم‎ربایانی در بلخ تحویل گرفت و در این مدت در ناحیه قره جنگل، از مربوطات شهرستان قیصار استان فاریاب نگهداری می‌کرد.

به گفته این منبع، قره جنگل، یک ساحه دورافتاده و درخت‌زار است که در سال‌های گذشته، دولت پیشین افغانستان در آن دسترسی نداشت.

این منبع آگاه افزود که مخدوم عالم، تا پیش از بازداشت و زندانی شدن، شبکه‌ای از آدم‌ربایان را در بلخ، فاریاب و جوزجان رهبری می‌کرد که در ماه‌های اخیر، شماری از اعضای این شبکه توسط اداره اطلاعات طالبان بازداشت شده‌اند و اکنون در زندان‌های بلخ و کابل به‌سر می‎برند.

ذبیح‌الله ( مستعار)، یک فعال مدنی در شهر مزارشریف که اوایل اسفند توسط طالبان بازداشت و به مدت سه هفته زندانی و شکنجه شد، پس از آزادی به ایندیپندنت فارسی گفت در زندان اداره اطلاعات طالبان، سه تن از محافظان مخدوم عالم ربانی را دیده است که در پیوند با آدم‌‎ربایی از جمله ربودن عبدالرئوف زندانی بودند.

سه نوار صوتی که با ایندیپدنت فارسی به اشتراک گذاشته شدند، نشان می‌دهند که شبکه‌ای از آدم‌ربایان به رهبری مخدوم عالم ربانی، در چند سال اخیر و به ویژه در دو سال آخر حاکمیت دولت پیشین افغانستان و همچنین پس از مسلط شدن طالبان برافغانستان، شماری از بازرگانان، پزشک‌ها و صراف‌ها را در استان‌های جوزجان، بلخ و فاریاب ربوده و از آنان اخاذی کرده‌اند. در برخی موارد، این آدم‌ربایان، قربانیان شان را پس از دریافت پول به قتل رسانده‌اند. دکتر محمد نادر عالمی، پزشک سرشناس بلخ که در ماه شهریور سال گذشته ربوده شد، در اواخر آبان به قتل رسید. دو رز قبل از کشته شدن دکتر عالمی، اعضای خانواده او ۳۵۰ هزار دلار آمریکایی، به آدم‌ربایان پرداخته بودند.

در فایل صوتی که از گفت‌وگوی دو عضو گروه طالبان ضبط شده است، در مورد ربوده شدن دکتر عالمی نیز توسط شبکه‌ای به رهبری مخدوم عالم سخن گفته می‌شود.

با این حال، مخدوم عالم ربانی که اداره اطلاعات طالبان از طریق او به عبدالرئوف دست یافته است، اکنون در فاریاب است و در گردهمایی بزرگی که چهارشنبه گذشته در شهر میمنه برگزار نمود، گفت، در سه ماهی که در زندان اداره اطلاعات طالبان بود، مانند مهمان با او برخورد می‌شد.

اخاذی از متهم نخست: شرکت کفایت ۴۳۰ هزار دلار به طالبان پرداخت

طالبان روز ۱۶ فروردین، ملا عبدالغفور، برادر سلام بای را که از مالکان شرکت تجارتی کفایت هستند، بازداشت کردند. همانطور که در ابتدا اشاره شد، محمد نبی پدر عبدالرئوف ، چندین بار سلام بای را به ربودن پسرش متهم ساخت. سلام بای نیز متعلق به قوم ترکمن است و رابطه خانوادگی نیز با محمد نبی پدر عبدالرئوف دارد.

ملا عبدالغفور، روز ۱۶ فروردین در محل کارش در بازار کفایت در مرکز شهر مزارشریف بازداشت گردید. تلاش متنفذان قومی در یک هفته نخست، برای آزادی او بی نتیجه ماند. ملا عبدالغفور توسط یک واحد ویژه نیروهای اداره اطلاعات طالبان بازداشت گردید و به کابل منتقل شد.

منابع آگاه به شرط فاش نشدن نامشان، به ایندیپندنت فارسی گفتند هرچند ملا عبدالغفور هیچ‌گاهی متهم به دست داشتن در ربودن عبدالرئوف نشده است، اما به دلیل اینکه برادرش سلام بای در دسترس نیست، طالبان او را به عنوان رهبری کننده شرکت کفایت و شریک ثروت سلام‌ بای بازداشت کردند. سلام بای، برادر ملا عبدالغفور که در دولت پیشین افغانستان بازداشت و زندانی شده بود، با مسلط شدن طالبان بر افغانستان، از این کشور خارج شد و از میان مالکان شرکت تجارتی کفایت، تنها ملا عبدالغفور در افغانستان باقی مانده است.

ایندیپندنت فارسی، به دو نوار صوتی دست یافته است که جریان مکالمه ملا عبدالغفور را از داخل زندان طالبان با یکی از شرکای تجاری‌اش در مورد تحویل دادن ۴۳۰ هزار دلار آمریکایی از آدرس شرکت کفایت به افراد مورد نظر طالبان نشان می‌دهد.

در این نوار صوتی، ملا عبدالغفور با عذر و زاری از شریک تجاری‌اش می‌خواهد که ۴۳۰ هزار دلار آمریکایی را آماده نموده و به دو نفر که نشانی آن از سوی اداره اطلاعات طالبان به آنان داده خواهد شد، تحویل دهد. او می‌گوید: «هر طور می‌کنید، ۴۳۰ هزار دلار آمریکایی را به همان دو نفر  تحویل دهید. همین پول را تحویل دهید که از این مصیب رها شویم.»

طرف صحبت ملا عبدالغفور به او می‌گوید تهیه  ۴۳۰ هزار دلار به یکبارگی دشوار است، اما ملا عبدالغفور تحت فشار یک عضو طالبان که صدایش در فایل صوتی شنیده می‌شود، اصرار می‌کند که هیچ راه دیگری جز پرداخت این مبلغ نیست.

ملا عبدالغفور می‌افزاید، اگر مبلغ مذکور به افراد طالبان تحویل داده نشود، این آخرین صحبت او خواهد بود. او پیشنهاد می‌کند که این مبلغ را از صراف‌هایی که او سال‌ها با آنان کار کرده جمع‌آوری کند، در غیر این صورت او از زندان طالبان آزاد نخواهد شد.

در بخشی از این نوار صوتی، ملا عبدالغفور، به طرف مقابل که شریک تجاری‌اش است می‌افزاید که با «مولوی صاحب کلان» -ظاهراً از مقام‌های ارشد اداره اطلاعات طالبان-، توافق کرده است که دو نفر از جانب شرکت تجارتی کفایت، ۴۳۰ هزار دلار آمریکایی را، ساعت ۱۰ قبل از ظهر روز شنبه، ۲۷ فروردین، به افرادی که عبدالرئوف را ربوده است تحویل دهد تا آدم‌ربایان در بدل این پول، عبدالرئوف به تسلیم کنند.

شریک تجاری ملا عبدالغفور، در این نوار صوتی به او می‌گوید: «ما پول به چه کسی تحویل بدهیم؟ ما آدم‌ربا نیستیم، آدم‌ربایان را هم نمی‌شناسیم. طالبان باید یک نفر نماینده را از جانب خودشان با افراد ما هماهنگ سازد، تا پول را به همان منطقه مشخص به دست آدم‌ربایان بسپاریم.»

در آخرین ثانیه‌های نوار صوتی، ملا عبدالغفور توضیح می‌دهد که طبق توافق انجام شده، فردی به نمایندگی از طالبان، از طریق تماس، دو نفر نماینده شرکت کفایت را که قرار است ۴۳۰ هزار دلار آمریکایی را به آدم‌ربایان تحویل دهد رهنمایی خواهد کرد.

بر اساس معلوماتی که به ایندیپندنت فارسی رسیده است، مبلغ مذکور توسط دو نفر نماینده شرکت کفایت، ساعت ۱۱ روز شنبه، ۲۷ فرودین، ابتدا به دفتر سیاسی عطامحمد نور در شهر مزارشریف که فعلاً به مقر نظامی طالبان تبدیل شده است، منتقل گردیده و سپس در دشت شادیان در جنوب مزارشریف، به دو نفر مسلح ناشناس که نقاب پوش بودند تحویل داده شده است. این دو نفر، پول را به عنوان آدم‌ربایانی که عبدالرئوف را ربوده‌اند دریافت کرده‌اند. جریان تحویل دهی پول، توسط افراد طالبان نظارت شده است. در این جریان، نه نشانه‌ای از عبدالرئوف دیده شده است و نه حرفی میان دریافت کنندگان و تحویل دهندگان پول تبادله شده است. ملا عبدالغفور از مالکان شرکت کفایت، روز پنج‌شنبه، یکم اردیبهشت، از زندان طالبان آزاد گردید.

به باور منابع آگاه که با ایندیپندنت فارسی صحبت کردند، طالبان این پول را به بهانه‌ای اینکه به آدم‌ربایان پرداخت می‌شود تا عبدالرئوف را آزاد کنند اخاذی کرده‌اند، در حالی که عبدالرئوف از نزد مخدوم عالم ربانی بدست آمده است و به هیچ کسی در ازای آزادی او پول پرداخت نشده است.

با این حال، نکته مبهم در پرونده عبدالرئوف این است که طالبان سخنی در مورد عاملان این آدم‌ربایی نگفتند، در حالی که مولوی مخدوم عالم سه ماه در پیوند به این پرونده در زندان بود و از ملا عبدالغفور نیز ۴۳۰ هزار دلار آمریکایی به این بهانه پول به آدم‌ربایان پرداخته می‌شود، اخاذی شده است. مبنای اخاذی از مالکان شرکت کفایت، ادعایی است که توسط محمد نبی پدر عبدالرئوف در مورد ربوده شدن پسرش توسط سلام بای مطرح شده است.  محمد نبی در مصاحبه‌هایش بار ها  یادآور شد که پسرش ابتدا توسط سلام بای ربوده شد و سپس به دست بقیه افراد و شبکه‌های آدم‎ربایان افتیده است.

از سخنان سران طالبان در برنامه تسلیم‌دهی عبدالرئوف به خانواده‌اش چنین به نظر می‌رسد که آنان در تلاش استفاده تبلیغاتی از این پرونده استند. در حالی که طالبان در هر پرونده آدم‌ربایی از بازداشت عاملان آن خبر می‌دهند و حتی در مواردی به تیرباران کردن و در معرض دید قرار دادن اجساد آدم‎ربایان اقدام می‌کنند، اما در مورد عاملان ربوده شدن عبدالرئوف که پس از حدود دوسال آزاد گردید، سخن واضحی نگفتند.