ماه مه به‌عنوان زمان آگاهی‌بخشی درباره مشکلات روحی-روانی در کشورهایی چون آمریکا، انگلستان و کانادا شناخته می‌شود. هفته نخست این ماه که با عنوان «هفته آگاهی‌بخشی درباره بیماری‌های روحی» شناخته می‌شود، نخست از کانادا آغاز شد. در این کشورها بیش از ۵۰ سال است که با گردهمایی جوامع مختلف، مدارس و مشاغل، این هفته با هدف ارتقای سلامت روان و آگاهی‌بخشی درباره آن جشن گرفته می‌شود.
سلامت روان موضوعی قابل ترویج و نگهداری و محافظت است، نه صرفا چیزی برای از دست دادن. با توجه به نرخ افزایشی روند پیشروی این بیماری در کشورمان و با وجود مشکلات اجتماعی و اقتصادی روزافزون، بهتر است خودمان کمر همت ببندیم و زیر بار سنگین مشکلات نشکنیم؛ این کار هم جز با آگاهی یافتن و آگاهی بخشیدن ممکن نیست. در همین راستا و به مناسبت هفته آگاهی‌بخشی درباره بیماری‌های روحی (۹ تا ۱۵ مه) به مرور نشانه‌های رایج و شیوه تشخیص این بیماری می‌پردازیم.
افسردگی:
اینکه هرازگاهی آدم احساس ناراحتی داشته باشد، طبیعی است و معمولا این حس‌ها زودگذرند و ظرف یک یا دو روز از بین می‌روند. اما اگر این احساس غم و اندوه بیش از دو هفته طول بکشد، ممکن است در خطر ابتلا به افسردگی باشید.
زمانی که افسرده‌اید، ممکن است دلتان نخواهد در کنار دیگران سر کنید یا شاید بخواهید تمام مدت را در انزوا به سر ببرید. این کناره‌گیری از دیگران، خود سبب تاثیرات منفی دیگر بر شما و اطرافیانتان می‌شود. از نشانه‌های دیگر افسردگی که بسیار هم رایج‌اند می‌توان این‌ها را برشمرد:
- تغییر در الگوی خواب یا اشتها،
- بی‌اشتیاقی به چیزهایی که در گذشته از انجام آن‌ها لذت می‌بردید
- احساس فرسایش، درماندگی، غم، نومیدی، بدبینی یا گناه
- خستگی یا بی‌قراری مدام
- مشکل تمرکز و تصمیم‌گیری
- داشتن افکار منفی در رابطه با مرگ یا خودکشی
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اگر فکر می‌کنید ممکن است افسرده باشید، نخستین گام شما این است که با پزشکتان گفت‌وگو کنید. خبر خوب این‌جاست که افسردگی قابل درمان است. پزشک شما با یک ارزیابی کامل و معاینه تشخیص درست را در مورد شما خواهد داشت. از آن‌جا که برخی داروهای روان‌درمانی می‌توانند سبب بروز علائم افسردگی شوند یا آن‌ها را تشدید کنند، پزشک ممکن است از شما بخواهد آزمایش‌هایی را انجام دهید.
تلاش کنید فعال و پرکار باشید و با مشورت با پزشکتان ورزش کنید. بیشتر در جمع‌ها حضور پیدا کنید. با کسانی هم‌صحبت شوید که قابل اعتمادند و حرف خصوصی شما را در دل نگه می‌دارند. از آن‌ها حمایت بخواهید اما خودتان هم صبور باشید. انتظار نداشته باشید که به یک‌باره سرشار از انرژی شوید و حالتان عوض شود. این کار به زمان نیاز دارد و اگر با دستور پزشک داروی افسردگی مصرف کنید، باید به خاطر داشته باشید که ممکن است چندین هفته طول بکشد تا اثربخشی آن‌ها آشکار شود. اگر در حین مصرف دارو شاهد بروز درد یا حساسیتی در بدنتان بودید، حتما موضوع عوارض دارویی را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر هم حس کردید که داروی شما کمک‌کننده نیست، با پزشکتان صحبت کنید تا اگر جایگزین مناسبی وجود دارد، دارویتان را عوض کنید.
اضطراب:
خیلی اوقات ممکن است هر کدام از ما بنا به دلایل مختلف دچار اضطراب شویم: پیش از شرکت در آزمون، پس از آن‌که شغلمان را از دست داده‌ایم، هنگام سخنرانی یا صحبت در جمع و... تجربه این حس در چنین مواقعی طبیعی است. اما وقتی فرد مدام با اضطراب بیش از حد دست‌وپنجه نرم می‌کند و حس نگرانی و ترس را در موقعیت‌های هر روزه و رومزمره دارد، می‌تواند به اختلال اضطراب مبتلا باشد.
اختلال‌های اضطرابی معمولا با بروز احساس ناگهانی ترس، نگرانی یا وحشت شدید جلوه می‌کنند و در عرض چند دقیقه به اوج می‌رسند، مانند وحشت‌زدگی (Panic attack) یا وحشت‌زدگی. کنترل این احساس‌ها دشوار است و سبب بر هم خوردن برنامه کارهای روزانه می‌شود. نمونه‌های اختلال‌های اضطرابی عبارتند از: اختلال اضطراب فراگیر یا منتشر، اختلال اضطراب اجتماعی، ترس یا فوبیاهای خاص، و اختلال هراس جدایی.
اگر کسی را بین نزدیکانتان می‌شناسید که همیشه بیش از حد نگران است، هر روز و بدون هیچ دلیل واضحی، ممکن است این فرد دچار اختلال اضطراب فراگیر باشد. این نوع اختلال سبب تنشی بی‌وقفه می‌شود که با دخالت در امور روزمره می‌تواند تا شش ماه یا بیشتر ادامه پیدا کند. اگر این نشانه‌ها را در خودتان می‌بینید، با پزشکتان صحبت کنید. ممکن است روان‌درمانی، دارو، یا هر دو آن‌ها به شما توضیه شود. ورزش‌هایی مثل یوگا و تای‌چی نیز می‌توانند کمک‌کننده باشند. همچنین تمرین مدیتیشن هم برای مدیریت اضطراب مفید است.
اگر شاهد موارد زیر بودید بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- احساس نگرانی زیاد، به شکلی که در کار، روابط خانوادگی یا اجتماعی یا سایر بخش‌های زندگی اختلال ایجاد کند
- احساس افسردگی به همراه مصرف الکل یا مواد مخدر
- تصور اینکه احساس اضطراب با مشکلی جسمی مرتبط است
- داشتن افکار یا رفتار خودکشی
در این صورت به‌دنبال درمان اورژانسی باشید. مشاوره نیز به شما کمک خواهد کرد.
اگر دانستن این نکات به شما آگاهی بخشید، تلاش کنید تا با به اشتراک‌گذاری آن با دیگران، در گسترش آگاهی عمومی در این هفته نقش داشته باشید. یادتان نرود که دانش، قدرت است، و دانستن کلید درب خروج از این بیماری. شرم و پنهان‌کاری همیشه باعث رنج در سکوت بوده است.
