طالبان اخیرا کمیسیونی را برای تماس با چهره‌های سیاسی افغان، به منظور دعوت آن‌ها به بازگشت به افغانستان ایجاد کرده‌اند. این کمیسیون کار خود را در ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ آغاز کرد و مولوی شهاب‌الدین دلاور در راس آن گمارده شده است. انس حقانی، عضو ارشد شبکه حقانی، مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، و چند تن دیگر از سران این گروه، در این کمیسیون حضور دارند.

احمدالله وثیق، رئیس تلویزیون ملی افغانستان و سخنگوی کمیسیون تماس با شخصیت‌های سیاسی افغان، روز پنجشنبه، ۲ خرداد ۱۴۰۱، خبر داد که در اثر تلاش‌های این کمیسیون، فردی به نام حسن مبارک عزیزی، به افغانستان بازگشته است. واثق و رسانه‌های زیر کنترل طالبان، از حسن مبارک عزیزی به عنوان «وزیر ترانسپورت» (راه و ترابری) در حکومت پیشین افغانستان نام برده است. 

طبق اطلاعات موجود در سایت‌های اینترنتی اداره‌های دولتی حکومت پیشین افغانستان، حسن مبارک عزیزی مدت کوتاهی در سال ۲۰۲۰ به عنوان معاون «وزارت ترانسپورت» کار کرده، اما هیچ‌گاه مقام وزارت نبوده است. اما افراد طالبان در کمیسیون تماس با شخصیت‌ها که به استقبال او به فرودگاه کابل رفته بودند، از او به عنوان وزیر دولت پیشین یاد کردند و رسانه‌های طالبان نیز گزارش‌ دادند که در اثر تلاش‌های اعضای کمیسیون تماس با شخصیت‌های افغان، یک وزیر دولت پیشین به کابل برگشته است.

یک روز پیش از آن، تلویزیون ملی افغانستان از استان غور گزارش داد که فضل احمد خاکسار، افسر پلیس راهنمایی و رانندگی که با فروپاشی دولت پیشین افغانستان به خارج از کشور رفته بود، در اثر تلاش‌های کمیسیون تماس با شخصیت‌ها، به افغانستان برگشته است.

براساس اطلاعات یک منبع آگاه، حسن مبارک عزیزی در زمان حضورش در مسند معاونت وزارت در دولت پیشین، در ترکیه خانه خریده است و اقامت دائم ترکیه را نیز دارد. منبع مذکور که حسن مبارک عزیزی را از نزدیک می‌شناسد، افزود که او پس از سلطه طالبان بر افغانستان، مدتی را در پاکستان و ترکیه زندگی کرد و اخیرا برای حفاظت از خانه و املاکش به کابل برگشته است.

روز جمعه، ۱۵ خرداد، نیز رسانه‌های تحت کنترل طالبان، از جمله تلویزیون ملی افغانستان، خبر دادند که دولت وزیری، سخنگو و ژنرال وزارت دفاع در دولت پیشین افغانستان، در نتیجه تلاش‌های کمیسیون تماس با شخصیت‌ها به کابل برگشته است. دولت وزیری در مصاحبه با رسانه‌ها  که هنگام بازگشت به افغانستان در فرودگاه کابل انجام داد، گفت که از سلطه طالبان بر افغانستان خوشحال است و قصد دارد در کشورش به زندگی ادامه دهد.

روز دوشنبه نیز تلویزیون ملی افغانستان گزارش داد که گروهی از نظامی‌های دولت پیشین، در اثر تماس و تلاش کمیسیون تماس با شخصیت‌ها به افغانستان برگشته‌اند. در این ویدیو دیده می‌شود که افراد مذکور بسته‌‎هایی را که به نظر می‌رسد حاوی پول نقد است، از مسئولان کمیسیون تماس با شخصیت‎‌ها دریافت می‌کنند.

از افرادی که به گزارش رسانه‌های تحت کنترل طالبان، پس از ایجاد کمیسیون تماس با شخصیت‌های افغان، به افغانستان بازگشته‌اند، دو تن در مسندهای نسبتا مهم در دولت‌های پیشین افغانستان کار کرده‌اند. اما هردوی این افراد، هم به لحاظ تباری و هم از نظر عقیدتی، از قبل همسو با طالبان بودند. 

دولت وزیری که از ژنرال‌های وزارت دفاع در دولت پیشین افغانستان بود و مدتی به عنوان سخنگوی این وزارت کار کرد، پس از سلطه مجدد طالبان بر افغانستان، در فضای مجازی علنا از این گروه تعریف و تمجید می‌کند. مشخص نیست که او از چه زمانی به طالبان علاقه‌مند شده است، اما اوایل فوریه ملا یعقوب، وزیر دفاع طالبان و پسر ملاعمر، بنیان‌گذار این گروه، را «شخصیت عزتمند افغانستان» خواند و از او، به عنوان وزیر دفاع، تمجید کرد. دولت وزیری کسی را تمجید و حمایت کرد که تا یک ‌سال قبل، علیه او شعار جنگ می‌داد و سربازان زیادی را در نبرد با افراد تحت امر او تشویق می‌کرد. او روز یکشنبه هنگام ورود به کابل گفت، حاضر است در هر سطحی که طالبان بخواهند، کار کند، چون در افغانستان تحصیل کرده است و می‌خواهد در افغانستان خدمت کند.

با توجه به آنچه طالبان ادعا می‌کنند، تاکنون هیچ یک از افرادی که از نظر عقیدتی با این گروه مخالف بوده‌اند و از ترس هدف قرار گرفتن از سوی این گروه، افغانستان را ترک کرده‌‌اند، تمایلی به بازگشت به افغانستان و زندگی زیر سلطه طالبان نشان نداده است. «شورای عالی مقاومت ملی برای نجات افغانستان» که متشکل از رهبران سیاسی و سران احزاب مخالف طالبان است، این کمیسیون را نیرنگ طالبان برای به دام انداختن مخالف‌های خود می‌داند.

امرالله صالح، معاون نخست دولت پیشین افغانستان و از مخالف‌های سرسخت طالبان، در واکنش به بازگشت افراد مذکور به افغانستان پس از دعوت از سوی طالبان، در مطلبی در صفحه کاربری خود در فیس‌بوک نوشت: «مسئولان ارشد جمهوریت که به دعوت کمیسیون طالبان لبیک گفته و زیر چتر آن‌ها برمی‌گردند، در اصل مرگ وجدان، و وانهادن وقار و عزت ناداشته خود را به گروه طالبان، علنی می‌کنند. این‌ها پیش از مرگ، در دادگاه مردم و اذهان عمومی محکوم می‌شوند و بقیه زندگی خود را با چشمان باز، ولی ضمیر و انسانیت پوسیده و مرده به سر خواهند برد.»

صالح در مورد تاثیرگذاری این افراد به صفوف طالبان افزود: «در چارچوب منظری وسیع و استراتژیک، برگشت مهره‌هایی که مانند ویروس نادیدنی و کشنده در بدن نظام و جامعه رخنه کرده بودند، به نفع مقاومت افغانستان است. زیرا صحنه از دید سیاسی و روایت (آنان) پاک می‌شود. غبار شک و گمان از بین می‌رود.»

به نظر می‌رسد که طالبان با تشکیل این کمیسیون، می‌کوشند تا عملکرد خود را در برابر نظامیان و کارمندان دولت پیشین افغانستان در ۹ ماه گذشته، لاپوشانی کنند. قتل ده‌ها کارمند دولت پیشین، به ویژه نظامیان، بارها موجب انتقادهای گسترده سازمان‌های حقوق بشری و دولت‌های جهان شده است. طالبان با استقبال از بازگشت چهره‌های همسو با این گروه و تبلیغات در رسانه‌ها، تلاش می‌کنند انتقاد از رفتارهای ضد حقوق بشری خود را کاهش دهند و فضای زندگی در افغانستان را برای همه امن و مصون وانمود کنند. 

طالبان خانه‌ها و ثروت‌های به جا مانده از سیاستمداران و مسئولان ارشد دولت پیشین افغانستان را غصب کرده‌اند و اکنون برای مجبور کردن آنان به بازگشت به افغانستان، خانه‌ها و سرمایه‌های آن‌ها را همچون اهرم فشار به کار می‌گیرند. شاید برخی از این افراد برای تصاحب خانه‌ها و به دست آوردن دوباره سرمایه‌های از دست رفته‌شان، به درخواست طالبان برای بازگشت به افغانستان پاسخ مثبت دهند، اما چهره‌های تاثیرگذار و آن‌هایی که از منظر عقیدتی با حاکمیت و سلطه طالبان همسو نبوده‌اند و نیستند، کمیسیون دعوت از شخصیت‌ها را دامی می‌دانند که برای شکارشان پهن شده است.