روز شنبه ۳۱ اردیبهشت، طالبان از آغاز رسمی کار «کمیسیون تماس با شخصیت‌های افغان» خبر داد و اعلام کرد با برپایی امارت طالبان، صلح و امنیت در افغانستان برقرار شده است و هرکس به افغانستان برگردد، جان و مالش در امان خواهد بود.

ریاست این کمیسیون را مولوی شهاب‌الدین دلاور، وزیر معادن و پترولیوم (معدن و نفت) طالبان، بر عهده دارد و کارهای ابتدایی این کمیسیون حدود دو ماه قبل آغاز شده بود. در این کمیسیون، افرادی مانند مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، انس حقانی، عضو ارشد شبکه حقانی و مشاور سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله (کشور) طالبان، قاری فصیح‌الدین، فرمانده ستاد ارتش طالبان، مولوی نورالحق وثیق، رئیس رادیو و تلویزیون ملی افغانستان، و چند نفر دیگر عضوند.

شهاب‌الدین دلاور در نشست خبری که به‌مناسب آغاز کار این کمیسیون در کابل برگزار شد، گفت: «کسانی که به افغانستان بر‌می‌گردند، امکانات خوب برایشان فراهم می‌گردد. جان و مالشان در امان خواهد بود.» او خطاب به شخصیت‌های افغان که در کشورهای خارجی به سر می‌برند افزود: «این وطن شماست، باید برگردید، چون از همه امتیازات برخوردار هستید.»

رئیس کمیسیون تماس با شخصیت‌های افغان در ادامه افزود که همه مشمول عفو عمومی ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، می‌شوند و بنابراین، همه افغان‌هایی که در پی فروپاشی دولت پیشین، به کشورهای خارجی رفته‌اند، می‌توانند بدون نگرانی به افغانستان برگردند و در خانه‌هایشان زندگی کنند.

او در پاسخ به یکی از خبرنگاران حاضر که پرسید آیا تاکنون میان طالبان و اشرف غنی تماس و مذاکره‌ای برای بازگشت او به افغانستان صورت گرفته است یا خیر، گفت: «نیازی به مذاکره با اشرف غنی یا کس دیگری نیست. امارت اسلامی صلح و امنیت را تامین کرده است و فعلا باید فقط نظام تقویت شود.»

دلاور ادعا کرد که تماس‌هایی با شخصیت‌های افغان ساکن در ایران، ترکیه و تاجیکستان صورت گرفته است و به‌زودی، این تماس‌ها بیشتر خواهد شد و نتایج آن به اطلاع مردم خواهد رسید.

مقام‌های طالبان که در این نشست خبری حضور داشتند، در مورد اینکه با چه کسانی تاکنون تماس برقرار کرده‌اند یا با چه کسانی تصمیم دارند تماس برقرار کنند توضیح روشنی ندادند و سخنانشان بیشتر بر بیعت مخالفان سیاسی با این گروه متمرکز بود تا مذاکره با آنان درباره برگشت به افغانستان. مولوی شهاب‌الدین دلاور قاطعانه گفت نیازی به مذاکره با هیچ‌کس نیست و هر کاری که صورت می‌گیرد برای تقویت نظام طالبان است. این حرف او تکرار موضع طالبان در مذاکره با دولت پیشین افغانستان و همچنین در مذاکره با جبهه مقاومت ملی افغانستان است.

در همین حال، شهاب‌الدین دلاور در مورد برگزاری لویه جرگه «نشست سنتی افغان‌ها» نیز گفت کمیسیونی موظف شده است تا کارهای عملی آن را انجام دهد. دلاور افزود افغان‌هایی که حضورشان در جامعه موثر است در این نشست شرکت خواهند کرد. قرار است این نشست با حضور صدها نفر، در کابل برگزار شود. هرچند دستور کار این نشست هنوز مشخص نیست، برخی رسانه‌های افغانستان گزارش داده‌اند که این نشست در راستای مشروعیت دادن به دولت طالبان برگزار می‌‎شود.

با این حال، از دستور کار و سخنان مسئولان کمیسیون تماس با شخصیت‌های افغان چنین به نظر می‌رسد که این کمیسیون بیشتر یک دام برای مخالفان سیاسی و یک نمایش برای ناظران اوضاع افغانستان است.

وقتی رئیس این کمیسیون می‌گوید «هر کاری که صورت می‌گیرد باید در جهت تقویت نظام طالبان باشد» مرام و هدف واقعی طالبان از ایجاد این کمیسیون را آشکار می‌کند. طالبان در تماس با رهبران احزاب و مقام‌های دولت پیشین افغانستان جز دو کلمه، حرف دیگری ندارند: تسلیم و بیعت. این را احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، نیز در ۲۵ مارس در سخنرانی‌اش که به‌صورت ویدیویی در فضای مجازی پخش شد، یادآوری کرد. مسعود که هم پیش از سقوط مرکز پنجشیر و هم پس از سقوط کامل افغانستان به دست طالبان، در ایران با طالبان مذاکره کرده بود، تاکید کرد که طالبان به‌هیچ‌وجه به مذاکره و تفاهم باور ندارند و فقط در پی به دست آوردن بیعت و تسلیم دیگران‌اند.

طالبان در حالی از آغاز کار کمیسیون تماس با شخصیت‌های افغان خبر می‌دهد که پس از ۹ ماه، برای نخستین بار، شماری از رهبران سیاسی افغان شب سه‌شنبه ۲۷ اردیبهشت، در منزل عبدالرشید دوستم در شهر آنکارا، پایتخت ترکیه، جمع شدند و پیرامون چگونگی مبارزه با طالبان گفت‌و‌گو کردند.

آن‌ها با انتشار بیانیه‌ای، ضمن حمایت از نیروهایی که در داخل افغانستان علیه طالبان می‌جنگند، تاکید کردند که از هیچ تلاش و اقدامی برای برقراری عدالت و صلح در افغانستان دریغ نمی‌کنند. اگرچه در توانایی شماری از این رهبران سیاسی در اقدام علیه طالبان شک و تردید وجود دارد، همچنان نفوذ اجتماعی و اثرگذاری خود در فضای سیاسی افغانستان را تا حدودی حفظ کرده‌اند. 

تجربه دولت پیشین افغانستان در مذاکره با طالبان نشان داد که این گروه به‌حدی مغرور است که هیچ ساختار و هیچ فردی را هماورد و مقابل خود نمی‌بیند. به همین دلیل است که مولوی دلاور می‌گوید «به مذاکره نیازی نیست، برگردید جان و مالتان در امان است».

در این وضعیت، رهبران سیاسی و مقام‌های دولت‌‌های پیشین افغانستان فقط سه گزینه پیش رو دارند: به افغانستان بازگردند و مانند کرزی، زیر نظارت و با محدودیت‌های سفر و فعالیت سیاسی زندگی کنند؛ در همان جایی که هستند بمانند؛ یا با حمایت از جنگ علیه طالبان، مناطق زیر نفوذشان را آزاد کنند و در داخل افغانستان، برای خود جایی امن ایجاد کنند.