رابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران، گفت دور اخیر مذاکرات هستهای در دوحه «فرصتی تلفشده» بود، چرا که ایران برخلاف آمریکا آخرین پیشنهاد اروپاییها برای بازگشت به برجام را نپذیرفته و خواستههای جدیدی را مطرح کرده است که به موضوع هستهای ربطی نداشتند.
مالی در گفتوگویی با رادیو انپیآر (NPR) آمریکا گفت اتحادیه اروپا، که نقش هماهنگکننده مذاکرات را ایفا میکند، پیشنهادی با جزئیات مفصل برای احیای برجام به دوحه آورده بود؛ آمریکا آن را پذیرفت اما ایران نپذیرفت.
مالی در ادامه افزود ایران خواستههایی نامرتبط به مسئله هستهای مطرح کرده است که آمریکا و اروپاییها طبیعتا تمایلی به پذیرش آنها نداشتند. او در مورد ماهیت این خواستهها توضیحی نداد. پیش از این، ایران درخواست حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی وزارت خارجه آمریکا را داشت اما دولت بایدن تاکید کرده است که چنین کاری نمیکند و طبق برخی گزارشها، ایران پافشاری بر این خواسته را تا حدودی کنار گذاشته است.
مذاکرات غیرمستقیم بین تهران و واشنگتن برای احیای برجام بیش از یک سال است ادامه دارند. این مذاکرات معمولا در وین برگزار میشوند اما هفته گذشته پس از مدتها وقفه، مذاکرهای یکروزه در دوحه برگزار شد که مالی از طرف آمریکا و علی باقری کنی، معاون وزیر خارجه و مذاکرهکننده ارشد هستهای، به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران به قطر رفتند.
مالی گفت: «آنها در دوحه نیز خواستههایی [به درخواستهایشان] اضافه کردند که به نظرم هرکس به این درخواستها نگاه کند متوجه میشود به توافق هستهای ربطی ندارند و مواردیاند که ایران در گذشته هم درخواست کرده بود.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این دیپلمات آمریکایی گفت: «گفتوگویی که الان باید صورت بگیرد در واقع بین ما و ایران نیست، گرچه ما برای چنین گفتوگویی نیز آمادهایم. اما گفتوگوی واقعی بین ایران و خودش است. باید به این نتیجه برسند که آیا حاضرند دوباره از برجام تبعیت کنند یا خیر.»
مالی تاکید کرد که ایران اورانیوم غنیشده کافی برای ساخت سلاح هستهای دارد اما آمریکا نشانهای در دست ندارد که برنامه تسلیحاتی هستهای این کشور فعال شده باشد. باور عموم کارشناسان و نهادهای غربی این است که برنامه هستهای تسلیحاتی ایران تقریبا در سال ۲۰۰۳ متوقف شده است. اما مالی یادآور شد که اگر ایران تصمیم بگیرد سمت ساخت سلاح هستهای برود، با توجه به میزان اورانیومی که در اختیار دارد، این کار کمتر از چند هفته طول خواهد کشید.
فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران گفت: «ما و شرکایمان در مورد پیشرفتهای ایران در زمینه غنیسازی نگرانیم.»
ایران در چارچوب برجام برنامه غنیسازی اورانیوم را بهشدت محدود کرده بود. اما در پی خروج آمریکا از این توافق در سال ۲۰۱۸، در دوره ریاستجمهوری دونالد ترامپ، جمهوری اسلامی فعالیتهای هستهای خود را افزایش داد و به وضعیت کنونی رسید. دولت بایدن به سیاست «فشار حداکثری» ترامپ ادامه نداد و منتقدان بایدن میگویند او با اینکه تحریمها را لغو نکرده است، همه آنها را به جدیتِ دوره ترامپ اعمال نمیکند.
موضوع چهار گروگان آمریکایی در زندانهای ایران نیز در این گفتوگو مطرح شد. مالی ابراز تاسف کرد که این چهار شهروند آمریکایی بهجای اینکه روز استقلال آمریکا را کنار خانوادههایشان جشن بگیرند، همچنان در زندان به سر میبرند. مالی گفت مذاکرات برای آزادی این چهار نفر موازی با مذاکرات هستهای پیش میرود.
از میان این چهار زندانی، سیامک نمازی که در سال ۲۰۱۵ دستگیر شد و برخلاف انتظارها، جزو زندانیانی نبود که در جریان توافق برجام مبادله شدند، طولانیترین مدت حبس را سپری کرده است. او روز یکشنبه در مقالهای که در روزنامه نیویورک تایمز منتشر شد، نوشت: «من آمریکایی هستم. چرا رهایم کردهاند تا گروگان ایران باشم؟»
مالی گفت: «ما امیدواریم که فارغ از آنچه در مذاکرات هستهای پیش میآید، بتوانیم این مسئله را حل کنیم چون هر روز بر ذهنمان سنگینی میکند.»