پس از پایان مذاکرات روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه در دوحه، پایتخت قطر بین نمایندگان جمهوری اسلامی ایران، اروپا و آمریکا، برآوردهای متفاوتی از نتیجه این مذاکرات مطرح است. در حالی که غرب می‌کوشد سطح امیدواری‌ها را پایین نگاه‌دارد، مقامات تهران از مفید بودن مذاکرات سخن می‌گویند و برای ادامه آن اعلام آمادگی کرده‌اند.

با این حال، یک مقام عالی‌رتبه آمریکایی روز پنجشنبه به رویترز گفت که پس از مذاکرات بدون پیشرفت مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در دوحه، شانس احیای توافق هسته‌ای کمتر شده است.

مذاکرات احیای برجام برای یک سال در دولت جو بایدن ادامه داشت. اما این گفت‌و‌گو‌ها در نیمه اسفندماه پس از حمله روسیه به اوکراین متوقف شد. از آن پس مواردی نظیر درخواست تضمین منافع روسیه و حذف نام سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا به عنوان مانع پیشرفت رایزنی‌ها اعلام شد. اما پس از رفت‌و‌آمدهای خردادماه مقامات آمریکایی به منطقه و سفر منطقه‌ای مقامات کشورهای همسایه به ایران، اعلام شد که گفت‌و‌گو‌ها به میزبانی قطر و خارج از چارچوب ۱+۴ (بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان با حضور غیرمستقیم آمریکا) از سرگرفته می‌شود. در دور جدید گفت‌و‌گو‌ها علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی، انریکه مورا، مذاکره‌کننده ارشد اروپا و رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران حضور داشتند.

برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن بود که در دور جدید گفت‌و‌گو‌ها پافشاری تهران بر حذف نام سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی کمتر شد و در عوض بحث دریافت تضمین از آمریکا برای خارج نشدن دوباره از توافق و لغو تحریم‌ها مطرح است.

با این حال رویترز در گزارشی اختصاصی به نقل از منابع خود مدعی شد که فرصت دستیابی به توافق کمتر از قبل است.

مقام آمریکایی که با این خبرگزاری بریتانیایی گفت‌و‌گو کرد، مذاکرات را در بهترین حالت «درجا زدن» و در بدترین حالت «حرکت رو به عقب» توصیف کرده است.

پیش‌تر برخی مقامات غربی گفته بودند که نمایندگان تهران در مذاکرات دوحه موضوعاتی را مطرح کردند که پیش‌تر درباره آنها مذاکره و حل شده بود. برخی هم با ابراز تردید در جدیت تهران برای توافق گفتند که اصولا روشن نیست، چرا جمهوری اسلامی ایران در دور جدید مذاکرات حاضر شده است.

رویترز به نقل از مقام آمریکایی که نام او را فاش نکرد، نوشت: «در این مرحله مطمئن نیست که ایرانی‌ها می‌دانند چه می‌خواهند. برخی خواسته‌های آنها برای ما کاملا غیرقابل قبول بود.»

به گفته مجید تخت روانچی، نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل،‌ ایران خواستار تضمین قابل راستی‌آزمایی باقی‌ماندن آمریکا در برجام است.

تضمینی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا حتی اگر بخواهد هم نمی‌تواند آن را فراتر از دولت خود ارایه کند.

مقام آمریکایی که رویترز با او گفت‌و‌گو کرده است نیز می‌گوید: آمریکا به صراحت اعلام کرده است که نمی‌تواند به ایران تضمین حقوقی بدهد که دولت آینده به توافق پایبند می‌ماند.

از گفته‌های مقامات تهران اینگونه به‌نظر می‌رسد که اجرایی نشدن مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی، لغو همه تحریم‌ها و تسهیل روند انتقال تجارت بین‌المللی و بازگشت منابع مالی به تهران از جمله خواسته‌های جمهوری اسلامی در دور جدید مذاکرات است.

این درحالی است که ان‌بی‌سی در گزارشی از آمادگی آمریکا برای اعمال تحریم‌های جدید در صورت شکست مذاکرات خبر می‌دهد. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز از اینکه پس از یک سال مذاکره، طرفین نتوانند از خط پایان عبور کنند، ابراز نگرانی کرده است. این نگرانی در بیانیه تروئیکای اروپا (بریتانیا، فرانسه و آلمان) هم خاطرنشان شده است. همزمان معاون دبیرکل سازمان ملل هم در نشست شورای امنیت که روز پنجشنبه برگزار شد از افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران ابراز نگرانی‌ کرده است.

با این وجود مقامات تهران می‌گویند مذاکرات دوحه شکست نخورده است. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در تماس تلفنی با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، معاون نخست وزیر و وزیر خارجه قطر، مذاکرات دوحه را مثبت ارزیابی کرد و گفت بر ادامه مذاکره مصممیم.