ویروس کرونای نوظهور همیشه با چندین نشانه مربوط به مغز و اعصاب در ارتباط بوده است، اما این‌که چطور به مغز می‌رسد تاکنون به‌صورت معمایی باقی مانده بود.

معمایی در مورد این‌که چگونه ویروس کرونای نوظهور به مغز می‌رسد همیشه دانشمندان را سردرگم کرده است.

اما حالا مطالعه‌ای جدید آشکار کرده است این ویروس که باعث بیماری کووید-۱۹ می‌شود چطور پل‌های نانولوله‌‌ای کوچک و ریز را می‌رباید و سلول‌های عفونی شده را به نرون‌ها (سلول‌های عصبی) وصل می‌کند و به این ترتیب مغز را بیمار می‌کند.

این تحقیق که هفته پیش در مجله ساینس ادونسز (Science Advances) منتشر شد نشان می‌دهد چگونه پاتوژن (عامل بیماری‌زا) بدون داشتن «گذرگاه» کلیدی گیرنده ای‌سی‌ئی ۲ (ACE2) که ویروس معمولا موقع بیمار کردن سلول‌ها به آن می‌چسبد، به داخل نورون‌ها نفوذ می‌کند.

مطالعات نشان داده‌ کووید با چندین نشانه نورولو‌ژیکی (مغز و اعصابی) در ارتباط است.

این نشانه‌ها شامل از دست دادن چشایی یا بویایی و اختلال‌های شناختی مانند از دست دادن حافظه و مشکلات تمرکز است که به‌طور عموم آن را «مه مغزی» می‌نامند و هر دو در طول مرحله حاد بیماری و در درازمدت با سندروم «کووید طولانی» اتفاق می‌افتد.

با این حال، سازوکاری که باعث می‌شود این بیماری ویروسی به مغز برسد به‌ صورت معمایی باقی مانده است.

پژوهشگران انستیتو پاستور و آزمایشگاه‌های سی‌ان‌آر‌اس (CNRS) در فرانسه در این مطالعه جدید از شیوه‌های پیشرفته میکروسکوپ الکترونی استفاده کردند تا نشان دهند ویروس سارس-کوو-۲ (Sars-CoV-2) نام علمی ویروس کرونای نوظهور- نانولوله‌ها را می‌رباید.

دانشمندان نشان دادند سلول‌های سالم عصبی اگر با سلول‌های بیمار تماس داشته باشند، بیمار می‌شوند.

این نانولوله‌ها ساختارهای پویای ناپایداری‌اند که در نتیجه هم‌جوشی غشا در سلول‌های دور به وجود آمده‌اند و تبادل مواد سلولی را بدون نیاز به گیرنده خاصی در سلول‌ها امکان‌پذیر می‌کنند- یعنی بدون ابزار طبیعی ورود و خروج سیتوپلاسم سلول.

پیش‌تر به این نتیجه رسیده بودند نانولوله‌ها در بیماری‌های رو به وخامت مانند آلزایمر و پارکینسون نقش دارند، زیرا انتقال پروتئین‌های مسئول این بیماری‌ها را تسهیل می‌کنند.

کشف چگونگی ورود سارس کوو ۲ به داخل سلول‌های انسان با ایجاد تونلی از طریق نانولوله‌ها (TNT) که پخش بین سلول‌ها را هم افزایش می‌دهد.

در حالی‌که از زمان آغاز همه‌گیری کووید چندین مطالعه نشان داده‌اند که ای‌سی‌ئی ۲ (ACE2) ه‌مچون دروازه ورودی ویروس کرونا برای ورود به سلول‌های ریه - هدف اصلی این ویروس- عمل می‌کنند، این معما همچنان باقی مانده است که چگونه نورون‌ها که نشانگر پروتئین این دروازه نیستند، بیمار می‌شوند.

پژوهشگران همچنین ماده ژنتیکی ویروسی در مغز بعضی از بیماران پیدا کرده‌اند که نشانه‌های عصبی مربوط به کووید طولانی یا حاد را توضیح می‌دهد.

این مطالعه جدید نشان می‌دهد ویروس کرونا می‌تواند اطلاعات نانولوله‌ها را میان سلول‌های بیمار و نورون‌ها و همچنین میان نورون‌ها القا کند - داده‌هایی که توضیح می‌دهند مغز چگونه بیمار می‌شود.

دانشمندان ذرات ویروسی زیادی را نشان دادند که هم درون و هم در سطح نانولوله‌ها جای داشتند.

از آنجایی‌ که پخش ویروس در میان نانولوله‌ها به‌ طور مستقیم و با سرعت بیشتری نسبت به خروج از یک سلول و حرکت به سمت بعدی از طریق گیرنده صورت می‌گیرد، دانشمندان گفته‌اند این نوع انتقال با ظرفیت عفونی ویروس کرونا و پخش آن در سلول‌های عصبی در ارتباط است.

این ویروس همچنین می‌تواند به سطح خارجی نانولوله‌ها حرکت کند، جایی که می‌تواند با سرعت بیشتری به سلول‌هایی که نشانگر گیرنده‌های سازگارند راه یابد.

چیارا زورزولو، نویسنده همکار این مطالعه از انستیتو پاستور در بیانیه‌ای گفت: «نانولوله‌ها را می‌توان به شکل تونل‌هایی دید که جاده‌ای بالایشان دارند که باعث بیماری سلول‌های غیرمجاز مانند نورون‌ها می‌شود.»

پژوهشگران چنین فکر می‌کنند که نانولوله‌های میان سلول‌های عصبی محیط راحتی برای ویروس کرونا فراهم می‌کنند تا در حالی‌ که برای سیستم ایمنی نامرئی است رشد کند.

دکتر زورزولو گفت: «این ممکن است سازوکاری برای گریز سیستم ایمنی و تداوم ویروس فراهم کند که ممکن است به نفع ویروس باشد.»

دانشمندان امیدوارند این یافته‌ها به کشف روش‌های درمانی جایگزینی منجر شود که همراه دیگر تحقیق متمرکز بر سد کردن ورود ویروس از طریق گیرنده‌ای سی‌ئی ۲ (ACE2) جلوی پخش ویروس را بگیرد.