آزادسازی ذخایر ارزی افغانستان برای مصرف در حوزه اقتصادی در این کشور، به باور کارشناسان، سرمایه باد‌آورده‌ای است که طالبان می‌توانند از آن به نفع خود استفاده کنند. بر اساس تصمیم دولت آمریکا، نیمی از ذخیره هفت میلیارد دلاری افغانستان در آمریکا، به صندوقی در بانک تسویه‌حساب بین‌المللی در سوئیس انتقال می‌یابد. قرار است از این پول در عرصه بهبود وضعیت اقتصادی در افغانستان استفاده شود؛ هرچند، از دسترس مستقیم طالبان به دور است. 

اما کارشناسان اقتصادی باور دارند که طالبان می‌توانند به این پول دسترسی یابند و از آن به نفع خود استفاده کنند. نشریه «فارن پالیسی» در مطلبی به قلم لین اودانیل که مطالب جنجالی‌اش باعث شد طالبان او را از افغانستان اخراج کنند، می‌نویسد که پس از ماه‌ها گفت‌وگو در مورد اینکه از این پول چگونه و به دست چه کسانی استفاده شود، دولت بایدن سه و نیم میلیارد دلار از ذخیره ارزی افغانستان را آزاد کرده است؛ کاری که گونه‌ای «پیروزی» (جک‌پات) برای طالبان به حساب می‌آید.

 با انتقال این پول به صندوق افغانستان در بانک تسویه‌حساب بین‌المللی، مسئولیت پرداخت بدهی‌ها و قبض‌های افغانستان به کشور‌های خارجی، از شانه‌های طالبان برداشته می‌شود و روی دوش این صندوق قرار می‌گیرد. دولت آمریکا می‌کوشد که پیش از رسوخ نگرانی‌های ناشی از فرارسیدن زمستان در افغانستان به جان مردم این کشور، اقتصاد از‌هم‌پاشیده افغانستان را تا حدی به ثبات نزدیک کند. اما این امر برای طالبان همچون سرمایه‌ای باد‌آورده به‌شمار می‌آید.

عمر جویا، اقتصاددان سابق در بانک جهانی، صندوق افغانستان را سرمایه‌ای بادآورده برای طالبان توصیف کرد و گفت که این صندوق به شکل موثری صورتحساب‌های آن‌ها را می‌پردازد و در عین حال، آن‌ها را از مسئولیت مدیریت اقتصادی که به شوک سیاسی ناشی از بحران دچار است، رهایی می‌بخشد.

جویا می‌گوید: «انتقال بخشی از ذخایر به صندوقی برای تامین مالی پروژه‌های بشردوستانه و کاهش فشارهای مالی بر طالبان، کمک چندانی به رکود اقتصادی و بحران جاری نخواهد کرد. برعکس، از طریق کاهش فشارهای مالی و ارائه دستاوردهای بادآورده به رهبران طالبان، از آن‌ها بیشتر حمایت خواهد کرد. هیچ چیز برای فقرا تغییر نخواهد کرد. آن‌ها همچنان با کمبود شغل، نداشتن منبع درآمد، محرومیت، و افزایش قیمت مواد غذایی رو‌به‌رویند.» 

جالب اینجاست که طالبان هم با انتقال پول به صندوق افغانستان در سوئیس مخالفند. آن‌ها می‌گویند که هفت میلیارد دلار در آمریکا و دو میلیارد دلار در اروپا، باید مستقیما به بانک مرکزی افغانستان انتقال یابد. حبیب رحمان حبیب، سخنگوی وزارت اقتصاد طالبان، می‌گوید که ذخایر ارزی افغانستان متعلق به مردم این کشور است و سال‌ها است که در پرتو قانون، برای ثبات پولی، تقویت سیستم مالی، و تسهیل تجارت با جهان استفاده می‌شود. او می‌افزاید که هرگونه اقدام آمریکا در خصوص تخصیص، استفاده، و انتقال ذخایر ارزی کشور به جای دیگری جز بانک مرکزی افغانستان، ناپذیرفتنی است و «ما می‌خواهیم در این مورد تجدیدنظر شود». 

آمریکا مصمم است که نگذارد گروه طالبان به این پول مستقیما دسترسی داشته باشند، زیرا اکثر رهبران طالبان هنوز هم در فهرست تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل متحد قرار دارند. اما وضعیت در افغانستان به شدت بحرانی است و فقر چنان در این کشور گسترده شده است که مردم برای نجات جان خانواده‌های خود، اعضای بدن، به خصوص کلیه‌های خود را به فروش می‌گذارند. طالبان با وقوف به وضعیت بحرانی مردم و ناگزیری جهان برای کمک به رفع بحران، حاضر نیستند شرایط آمریکا را برای همکاری در مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، بپذیرند. 

با اینکه طالبان نمی‌توانند به صورت مستقیم به ذخیره ارزی موجود در صندوق افغانستان دسترسی داشته باشند، این صندوق و پول آن فرصت کافی برای چپاول عواید داخلی در اختیار طالبان می‌گذارد. برای مثال، قرار است از این ذخیره ارزی، بدهی‌های برق وارداتی افغانستان از کشورهای همسایه پرداخت شود. این امر باعث می‌شود که طالبان ده‌ها میلیون دلار پول جمع‌آوری شده از نزد مردم را به نفع خود استفاده کنند. 

از سوی دیگر، این پول به عنوان پشتوانه ثبات پول افغانستان ذخیره شده است. اگر قرار باشد از این پول برای پرداخت قبوض برق استفاده شود، در آینده برای ثبات ارزی افغانستان که در حال حاضر نیز دچار تورم بالا است، کاری نمی‌توان کرد. 

طالبان به تازگی سختگیری‌های بیش از حدی در زمینه اخذ مالیات‌های مختلف از مردم، در پیش گرفته‌اند. آنان حتی مالیات‌هایی را که حدود ۱۸ سال قبل باید پرداخت می‌شد، از حلقوم مردمی بیرون می‌کشند که حتی نان خود را به سختی به دست می‌آورند. گزارش‌هایی در دست است که طالبان حتی کمک‌های خیریه جهان برای مردم افغانستان را نیز چپاول می‌کنند.

با این حال، بحثی که هنوز به صورت کامل حل نشده، این است که از این ذخیره ارزی چگونه باید استفاده کرد. آیا آن را باید در حکم ثبات‌دهنده «افغانی»، ارز افغانستان، به حساب آورد، یا منبعی برای پرداخت‌های دولت این کشور. شاه محرابی، یکی از چهار کارشناس صندوق افغانستان که مسئولیت بررسی پرداخت‌ها را بر عهده دارند، می‌گوید که اولویت برای این پول، باید کاهش تورم و ثبات «افغانی» باشد. او می‌گوید، قرار است برای جلوگیری از کاهش ارزش «افغانی»، ماهانه ۱۵۰ میلیون دلار به بازار تزریق شود. اما تزریق پول به بازار محلی تنها در صورت «تحقق شرایط» صورت خواهد گرفت، و هنوز هیچ کس جواب دقیقی نداده است که «شرایط» مربوطه چیست و چگونه محقق خواهد شد.