یافته‌های جدید دانشگاه آمریکایی جان ‌هاپکینز نشان می‌دهد که  در یک سال سلطه طالبان، وضعیت بهداشتی مادران در افغانستان به شدت دچار بحران شده است. 

محققان دانشگاه جان ‌هاپکینز در تحقیقات جدید خود که از طریق مصاحبه با ده‌ها متخصص درمانی افغان به دست آمده است، دریافته‌اند که وضعیت بهداشتی مادران و کودکان در افغانستان به شدت نابسامان شده و مرگ‌و‌میر آنان افزایش یافته است. بر اساس این تحقیقات که از اوایل فوریه تا آوریل ۲۰۲۲ صورت گرفته و در آن ۸۹ متخصص بخش مامایی و ۴۲ متخصص سلامت عمومی مشارکت داشته‌اند، تصویر نگران‌کننده‌ای از آینده مادران و کودکان افغانستان به دست می‌آید. «شبکه خبری ایالات متحده» (USNEWS) که این یافته‌ها را منتشر کرده است، گزارش می‌دهد که ۴۴ درصد مصاحبه شوندگان شرایط کاری در حوزه پزشکی-مامایی را بدتر یا بسیار بدتر توصیف کرده‌اند، و بیش از نیم آنان گفته‌اند که ماه‌های متوالی از دریافت حقوق خود محروم بوده‌اند. 

لئونارد روبنشتاین، از نویسندگان گزارش و استاد دانشکده بهداشت عمومی جان‌ هاپکینز، بحران اقتصادی را عامل اصلی افزایش چالش‌های بهداشتی برای مادران افغان می‌داند. او می‌گوید: «تا زمانی که اقتصاد بهبود نیابد، بهداشت در افغانستان در دسترس نیست.» 

به گفته روبنشتاین، بدون تعهد برای تامین مالی بلندمدت سیستم سلامت، نه‌تنها اقدامات لازم برای توقف بحران انجام نمی‌گیرد، بلکه وضعیت از این نیز بدتر خواهد شد. دلایل زیادی برای پیش‌بینی احتمال افت سلامت زنان و کودکان در افغانستان، افزایش مرگ‌و‌میر زنان در حین زایمان، و کاهش کلی خدمات درمانی در افغانستان، در دست است. البته  نویسندگان این تحقیق توضیح می‌دهند که یافته‌های گزارش نمی‌تواند صددرصد تایید شود، زیرا محققان نمی‌توانند اطلاعاتی را که پاسخ‌دهندگان «در رابطه با شرایط و شیوه‌های موجود در مراکز بهداشتی و جوامع محل کارشان» ارائه می‌دهند، دقیق وکامل تایید کنند. آنان همچنین خاطرنشان می‌کنند که هراس از شبکه بزرگ و گسترده اطلاعاتی رژیم طالبان، ممکن است بر نحوه پاسخ مشارکت‌کنندگان به پرسش‌های مصاحبه - حتی در قالبی ناشناس- تاثیر بگذارد. با این حال، مصاحبه با بیش از صد متخصص بهداشت و درمان، یک تصویر کلی از بحران زندگی مادران و کودکان در افغانستان ارائه می‌کند.

بیش از یک سوم مصاحبه‌شوندگان گفته‌اند که مرگ‌و‌میر مادران و کودکان در افغانستان افزایش یافته است (برخی این افزایش را کم، و برخی دیگر بسیار زیاد عنوان کرده‌اند). روبنشتاین می‌گوید که این بحران به راحتی قابل پیشگیری است، زیرا بخش عمده‌ای از این بحران ناشی از مقررات و دستور‌هایی است که طالبان در مورد زنان وضع کرده‌اند. به گفته روبنشتاین، بیش از چهار پنجم از کارکنان امور بهداشتی زن که با آنان مصاحبه شد، مشکلات ایمنی، مانند ممانعت‌ها و مزاحمت‌ها  ماموران طالبان را گزارش کردند، زیرا آن‌ها را یک همراه مرد مورد نیاز موسوم به «محرم» همراهی نمی‌کرد. 

نیکولت والدمن، محقق برنامه «واکنش به بحران» عفو ​​بین‌الملل، می‌گوید: «به نظر می‌رسد که از زمانی که طالبان به قدرت رسیده‌اند، تاثیر واقعی وحشتناکی بر جامعه افغانستان گذاشته‌اند.»  او می‌گوید: «ما توجیه مشخص و قانع‌کننده‌ای از سوی طالبان نیافتیم که بگوید نه، شما به این دلیل اجازه ندارید به خدمات بهداشتی دسترسی یابید، اما این موضوع وجود دارد.» 

والدمن به گزارش سازمان عفو ​​بین‌الملل که در ماه ژوییه منتشر شد، اشاره می‌کند که نشان می‌دهد چگونه طالبان از زمانی که کنترل افغانستان را به دست گرفتند، «حقوق زنان و دختران را تضعیف کردند». یکی از مصاحبه‌شوندگان، وضعیت زندگی زیر سلطه طالبان را به «مرگ تدریجی» تشبیه کرده است. کارشناس‌های حقوقی وابسته به سازمان ملل متحد، در ماه اوت سال جاری میلادی در گزارشی نوشتند که زنان و دختران در افغانستان به صورت کامل از جامعه حذف شده‌اند. والدمن خاطرنشان می‌کند که شرایط به صورت تار‌عنکبوتی در هم‌‌‌تنیده شده است تا زنان را به انزوا بکشانند. او می‌گوید، یکی از بزرگ‌ترین محدودیت‌ها، مسئله اجبار زنان به همراهی آنان با «[مرد] محرم» است. این امر باعث شده است که توانایی زنان برای دسترسی به کار یا خدمات بهداشتی به شدت کاهش یابد. وقتی زنان نتوانند کار کنند، به اقتصاد به شدت به‌هم‌ریخته خانواده خود نیز نمی‌توانند کمک کنند و این امر بر دسترسی آنان به خدمات بهداشتی نیز تاثیر می‌گذارد. 

والدمن عقیده دارد که یکی از راه‌های وادار کردن طالبان به کاهش فشار بر زنان، افزایش فشار جهانی بر طالبان است. باور والدمن این است که طالبان در مورد حضور زنان در جامعه، دیدگاه‌های یکسانی ندارند و این می‌تواند فرصتی برای افزایش فشار‌ها بر طالبان در اختیار جامعه جهانی بگذارد تا رویکرد آنان در قبال زنان تغییر یابد. نویسندگان تحقیق به جامعه جهانی، از جمله آمریکا، که در حال حاضر بیشترین کمک را به افغانستان ارائه میدهد، پیشنهاد می‌کنند که یک طرح مالی ادامه‌دار و بلندمدت را برای تضمین سلامت و بهداشت مادران و کودکان افغانستان در نظر بگیرند. او می‌گوید همین حالا نیز چنین طرحی در حال انجام است، اما دامنه و تاثیر آن کافی نیست. نویسندگان تحقیق می‌گویند ظرفیت‌ها در افغانستان برای بهبود وضعیت بهداشت مادران و کودکان زیاد است، فقط به حمایت مالی بیشتر نیاز دارد، و قانع کردن طالبان به بازتر کردن فضا برای زنانی که در این عرصه فعالیت دارند.

پس از یک دوره کاهش مرگ‌و‌میر مادران در افغانستان، افزایش آن در یک سال گذشته باعث نگرانی سازمان‌های حمایت از مادر و کودک شده است. افغانستان با تلاش و حمایت جهانی، در فاصله ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ میلادی توانست سطح مرگ‌و‌میر مادران و کودکان را از ۸ درصد به ۵.۱ درصد برساند. اما به نظر می‌رسد این دستاورد دارد از دست می‌رود و سطح مرگ‌و‌میر مادران و کودکان دوباره در حال افزایش است. در حال حاضر، به گفته صلیب سرخ جهانی، سطح مرگ‌و‌میر مادران و کودکان در افغانستان به ۶.۵ درصد رسیده است و این نگرانی وجود دارد که در صورت پیگیری نشدن، این رقم افزایش یابد.