سومین گزارش دوره‌ای حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران در سی و چهارمین نشست کاری سازوکار جهانی گزارش‌دهی دوره‌ای حقوق بشر (UPR) ارائه شد و کشورهای حاضر در این نشست مجموعه توصیه‌های خود را خطاب به گروه نمایندگی ایران اعلام کردند. این نشست در مقر سازمان ملل در شهر ژنو برگزار شد.

محمد جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه به‌همراه حجت‌الاسلام محمد مصدق، معاون حقوقی قوه قضاییه، فریده اولاد قباد، نماینده اصلاح‌طلب مجلس، سیامک مره‌صدق، نماینده کلیمیان و سلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور، اعضای گروه نمایندگی ایران در این نشست و برنامه‌های جانبی روزهای گذشته بودند.

لاریجانی، رییس هیات ایرانی در ابتدای این جلسه با تمجید از سازوکار جهانی گزارش‌دهی حقوق بشر این فرآیند را روشی عادلانه برای بررسی وضعیت حقوق بشر در همه کشورهای جهان دانست. او البته نگرانی خود را از سیاسی‌کاری و تبعیض میان کشورها اعلام کرد.

لاریجانی سپس گزارشی از اقدامات قانونی در ایران برای رعایت حقوق معلولان، منع شکنجه، تغییر قانون مبارزه با مواد مخدر و تصویب منشور حقوق شهروندی ارائه کرد و درباره فعالیت‌های صورت گرفته برای پاسخ به توصیه‌های کشورها در جلسه بررسی دومین گزارش ایران در سال ۱۳۹۳ توضیح داد.

خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های اقتصادی، بخش دیگری از سخنان لاریجانی بود که آن را تروریسم اقتصادی علیه مردم ایران خواند. او همچنین اعلام کرد که در مورد ۳ سرفصل مشخص از شورای حقوق بشر خواسته که گزارشگر ویژه‌ای را به ایران اعزام کند. این سرفصل‌ها در رابطه با تاثیرات تحریم بر مردم ایران بود.

پس از آن کشورهای حاضر در این نشست توصیه‌ها و پرسش‌های خود را مطرح کردند. پاسخ لاریجانی به توصیه‌ها و اظهارات نمایندگان برخی کشورها درباره سرکوب حقوق اقلیت‌های دینی، زنان، زندانیان و اعدام کودکان زیر سن قانونی این بود که او متاسف است که برخی از نمایندگان کشورها تفاوت «توصیه» و «اتهام زنی» را متوجه نمی‌شوند.

در ادامه فریده اولادقباد، که از سوی جواد لاریجانی به‌عنوان «یکی از فعالـ‌ترین نمایندگان مجلس شورای اسلامی در زمینه حقوق بشر» معرفی شد، به سوالات و نگرانی کشورها درباره نقض حقوق زنان پاسخ داد. او پیشرفت‌های ایران برای تامین حقوق زنان را چشم‌گیر خواند و به برخی از تغییرات در قوانین و مقررات برای افزایش نقش زنان در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اشاره کرد.

اولادقباد بدون اشاره به پرونده‌های بی‌سرانجام اسیدپاشی در ایران، تصویب قانون تشدید مجازات اسیدپاشی را یک دستاورد بزرگ برای مبارزه با خشونت علیه زنان در ایران دانست.

حجت‌الاسلام محمد مصدق، معاون حقوقی قوه قضاییه نیز گفت که ترکیب و کیفیت مجازات برای افراد زیر سن قانونی در ایران متفاوت از بزرگسالان است و اعدام کودکان و نوجوانان را رد کرد. او همچنین جمهوری اسلامی را در رعایت حقوق بشر بسیار جدی خواند.

نماینده کلیمیان مجلس شورای اسلامی نیز بدون اشاره به سرکوب بهاییان و آزار و اذیت نوکیشان مسیحی از رعایت حقوق اقلیت‌های دینی در قانون اساسی و قوانین موضوعه ایران سخن گفت و سپس آماری از مشارکت شهروندان اقلیت‌های دینی در فعالیت‌های مختلف مذهبی، سیاسی و اجتماعی داد.   

همچنین جواد لاریجانی در پاسخ به نگرانی نماینده ایتالیا در مورد ازدواج کودکان اعلام کرد که در ایران ازدواج اجباری خلاف قانون است و مجازات در پی دارد. در مورد نقض حقوق بهاییان در ایران نیز او گفت که گرچه جمهوری اسلامی، آیین بهاییت را از اقلیت‌های دینی نمی‌داند ولی آن‌ها مانند دیگر شهروندان ایران از حقوق برابر برخوردارند و می‌توانند به واسطه شهروندی ایرانی‌شان در همه فعالیت‌های آموزشی، اقتصادی و اجتماعی شرکت داشته باشند.

مهم‌ترین توصیه‌ها و نگرانی‌های اعلام شده از سوی کشورها و پاسخ ایران به این صورت بود:

Screenshot (42).png

این سومین گزارش دوره‌ای ایران در نشست سازوکار جهانی گزارش‌دهی دوره‌ای حقوق بشر بود. ایران پیش‌تر در سال ۱۳۹۳ و ۱۳۸۸ دو گزارش دوره‌ای دیگر به این نشست ارائه کرده است.

سازوکار جهانی گزارش‌دهی دوره‌ای حقوق بشر، تحت نظارت شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد انجام می‌شود و در آن نمایندگان همه کشورهای عضو این شورا به صورت دوره‌ای گزارش خود را درباره رعایت حقوق بشر در کشورهایشان ارائه می‌کنند. چهارمین گزارش ایران به این نشست در آبان ماه سال ۱۴۰۳ خواهد بود.