صعود نرخ دلار به بالای ۴۱ هزار تومان و تورم فزاینده در ایران هزینه‌ مواد غذایی را بازهم افزایش داده است؛ بحرانی که با وجود وعده‌های دولت ابراهیم رئیسی کماکان حل‌نشده باقی مانده است. نرخ تورم سالانه خوراکی‌ها در آبان ۱۴۰۱ به ۶۳.۴ درصد رسید؛ رقمی که به گفته کارشناسان، در ۸۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه‌ای در آذرماه نیز به عدد ۴۸.۵ درصد رسید و نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با کاهش ۲.۴ واحد درصدی، ۶۵.۳ درصد شد. این نرخ در گروه «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» با افزایش دو واحد درصد به ۳۸.۹ درصد رسید.

دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در آذر ۱۴۰۱ برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۴۲.۵ درصد برای دهک دهم تا ۵۱.۷ درصد برای دهک اول است. بر این اساس، دهک‌های ضعیف‌تر جامعه با تورم ۵۱ درصدی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و نرخ سبد غذایی به پنج میلیون و ۳۵۹ هزار تومان رسیده است.

بر اساس آمار، قیمت غذا در ایران از آبان ۱۳۹۷ تا آذر ۱۴۰۱ دست‌کم هفت برابر شده است. احسان سلطانی، کارشناس مسائل اقتصادی، در گفت‌وگو خبرگزاری ایلنا، در مورد تورم سنگین خوراکی‌ها در آبان می‌گوید: «با در نظر گرفتن نرخ تورم ۶۱.۱ درصدی خوراکی‌ها در مهر ۱۴۰۰، برای اولین بار در فاصله ۱۳ ماه در یک دوره، مردم دو بار با شوک قیمت غذا مواجه شدند. در پنج سال گذشته، قیمت غذا بیش از ۷.۵ برابر شده که به مفهوم ۵۰ درصد تورم سالانه نرخ غذا یا بروز ابرتورم قیمت غذا است.»

او نقش سیاست‌های اقتصادی دولت در این افزایش قیمت‌ها را جدی می‌داند و با اشاره به افزایش ۳۰ درصدی نرخ دلار و افزایش صعودی ارز نیمایی، می‌گوید که این افزایش نرخ دلار باعث می‌شود روند صعودی قیمت مواد غذایی ادامه پیدا می‌کند.

علی اصغر میرابراهیمی، رئیس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف‌سرویس، نیز از کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی فروش رستوران‌ها خبر داد. اسدالله احمدی شهریور رئیس اتحادیه اغذیه‌فروشی‌ها نیز به افت فروش ۱۰ تا ۱۵ درصدی در اغذیه‌فروشی‌ها اشاره کرد و از افزایش قیمت فلافل تا ۵۰ هزار تومان خبر داد. رئیس اتحادیه اغذیه‌فروشی‌ها گفت: «مواد اولیه از جمله نان فانتزی، انواع سس‌ها، پنیر، سوسیس و کالباس افزایش نرخ داشتند و این افزایش نرخ در قیمت تمام‌شده واحد صنفی تاثیر می‌گذارد.»

از سوی دیگر، هفته گذشته قیمت پیاز در خرده‌فروشی‌های سطح شهرها به کیلویی ۴۰ هزار تومان هم رسید. قیمت پیاز هم‌اکنون نسبت به ماه پیش، بیش از دو برابر است. بنا به گفته مسئولان صنفی، قیمت پیاز در میدان تره‌بار کیلویی ۲۸ هزار تومان است اما تا رسیدن به خرده‌فروشی‌ها به ۳۷ هزار تا ۳۸ هزار تومان می‌رسد. بر اساس گزارش‌های میدانی، در برخی مناطق پیاز گران‌تر از موز است و پس از دلار، اکنون پیاز نیز به کانال ۴۰ هزار تومان وارد شده است.

دولتمردان جمهوری اسلامی صادرات پیاز و احتکار آن را دلیل اصلی گرانی پیاز می‌دانند.

افزایش قیمت‌ها در حوزه خوراکی‌ها باقی نمانده است و هر روز از گرانی در حوزه‌های مختلف خبرهایی شنیده می‌شود. در همین راستا، خبرآنلاین اعلام کرد که قیمت خودرو پژو ۲۰۶ یک‌شبه ۳۰ میلیون تومان گران شده و قیمت تیپ ۲ آن به ۴۶۰ میلیون تومان رسیده است. قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۵ مدل ۱۳۹۹ هم با ۲۰ میلیون تومان افزایش، ۴۹۰ میلیون شده است.

رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم‌خانگی مشهد نیز از احتمال افزایش قیمت لوازم خانگی خبر داد و گفت: «هنوز لیست قیمت جدیدی به دستمان نرسیده است. ما هم شنیدیم که کارخانه‌ها با توجه به افزایش هزینه‌های تولید، قصد افزایش قیمت دارند.»

این روزها شرایط اقتصادی حاکم بر بازار از یک سو و تاخیر در پرداخت دستمزدها از سوی دیگر باعث شده است دهک‌های پایین جامعه برای بقا بجنگند. کارگران ابنیه فنی قم روز سه‌شنبه ششم دی، از تاخیر دوماهه در پرداخت حقوق‌هایشان خبر دادند. بر اساس این گزارش، کارگران شاغل در خطوط راه‌آهن «ناحیه قم» هم حقوق خود را تقریبا با دوماه تاخیر دریافت می‌کنند. کارگران ابنیه فنی قم با بیان اینکه ما کارگران پایان ماه درآمد ثابت نداریم، گفتند: «ما در عین حال ثبات شغلی هم نداریم و امنیت شغلی‌ ما در خطر است.»

کارگران مترو اهواز نیز کماکان پیگیر مطالبات ۱۸ ماهه خودند. در حالی که قرار بود بخشی از این مطالبات ۱۸ ماهه در یک ماه گذشته پرداخت شود، هنوز از تحقق وعده‌های مسئولان خبری نیست و آن‌ها مبلغی دریافت نکرده‌اند. حدود ۱۱۳ نفر از نگهبانان مترو اهواز که تحت مسئولیت شرکت پیمانکاری کیسون مشغول کارند، می‌گویند: «مهم‌ترین موضوعی که در پروژه مترو اهواز به تاخیر در پرداخت ۱۸ ماهه حقوق کارگران نگهبان منجر شد، مربوط به کمبود منابع مالی است که باعث شد پروژه متوقف و همه کارگران به جز ۱۱۳ نگهبان بیکار شوند.»

به گزارش ایلنا، آن‌ها با بیان اینکه مشکل کارگاه و کارگران از سال ۱۳۹۷ حل‌نشده باقی مانده است و در پروژه مترو اهواز، کسی پاسخگو نیست، گفتند: «جای تاسف دارد در پروژه‌ای که بخش زیادی از سرمایه ملی برای آن هزینه شده است، مراحل ساخت از چهار سال پیش متوقف و حقوق کارگران به فراموشی سپرده شود. ما خواستار مشخص شدن وضعیت مطالباتمان‌ایم که در طول چهار سال گذشته نه از جانب مدیریت شرکت کیسون و نه مسئولان شهری به‌ویژه سازمان قطار شهری اهواز، پاسخ روشنی به خواسته کارگران داده نشده است.»

با وجود همه این‌ها، ابراهیم رئیسی باز هم از زیر بار مسئولیت گرانی‌ها شانه خالی کرد و با مسئول دانستن اتحادیه‌ها در مقام یک اپوزیسیون، گفت: «اینکه واحدهای صنفی به شکل ناگهانی یک کالایی را گران می‌کنند، حتما برای مردم گره ذهنی ایجاد خواهد کرد و ضروری‌ است اگر اتحادیه‌های صنفی دلایل قانع‌کننده‌ای دارند، صریح و شفاف برای مردم بیان شود و اگر دلیل قانع‌کننده ندارد، با آن مقابله شود.»