سانحه ترافیکی دلخراش روز پنجشنبه 23 آبان در شهرستان سراوان استان سیستان و بلوچستان ایران که طی آن 24 پناهجوی افغان کشته شدند ، یکبار دیگر خونین بودن مرزهای ایران برای افغانهای که در طلب کار به صورت قاچاقی به سوی ایران میرود را ثابت کرد .
سحرگاه پنجشنبه 23 آبان در اثر برخورد شدید دو دستگاه وانت که مملو از مهاجران غیر قانونی افغان بوده 28 سرنشین این دو دستگاه وانت کشته شده و 21 تن دیگر زخمی شدند . به نقل از رسانه های ایران شدت این سانحه به حدی بوده که در دم 28 تن جان سپرده اند و از 21 زخمی دیگر نیز تعدادی وضعیت وخیم دارند . این بار اول نیست که حوادثی از این دست باعث ایجاد حوادث خونین میشود . در همین سال یک سانحه ترافیکی دیگر در استان کرمان جان 11 مهاجر افغان را گرفت . در کنار آن شلیک نیرو های مرزی ایران به سوی مهاجران افغان جان ده ها تن از آنان را میگیرد . در فروردین همین سال نیروهای سپاه پاسداران باز هم در همین شهرستان سراوان و در روی جاده جان 25 مهاجر افغان را که قصد ورود به ایران را داشتند با شلیک مستقیم گرفتند . یک شب قبل از شلیک مستقیم سپاه به مهاجران افغان باز هم واژگونی یک وانت 14 کشته زخمی در همان نقطه به جا گذاشته بود و در مهر ماه سال 1397 هم حادثه ای از این دست جان 35 مهاجر افغان را گرفته بود .
اما سوال این جاست که چرا گراف تلفات افغانهای که به ایران از مسیر قاچاق میخواهند بروند در چند سال اخیر زیاد شده است . آنهم با توجه به این موضوع که هجوم افغانها به سوی ایران به دلیل بالا رفتن سطح تورم و تحریم ها و پایین آمدن ارزش پول ایران ، به شدت کاهش پیدا کرده است .
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مهمترین دلیلی که میتوان برای افزایش تلفات انسانی مهاجران بیان کرد ، تغییر رویکرد نیروی مرزی ایران نسبت به ورود غیر قانونی افغان به این کشور است . در گذشته نیرو های مرزبانی ایران تقریبا در سطح وسیعی ، کاری آنچنان به ورود افغان ها به کشور شان نداشتند . در طول سالهای دهه شصت که دولت افغانستان تحت سیطره مستقیم روسیه آن زمان قرار داشت . مرز های ایران تقریبا به روی افغان باز بود . به محض ورود افغانها به ایران کمیته های موظف با پذیرایی افغانها را به اردوگاهها و از آنجا مطابق میل شان به مناطق مختلف ایران میفرستادند . پس از پیروزی مجاهدین در افغانستان رفتن به ایران بسیار ساده بود . در کنار رفت با ویزای ایران ، در شهر های هم مرز با ایران به راحتی میتوانستی از طریق هماهنگی وارد ایران شوی و به هر نقطه این کشور بروی . در زمان سلطه رژیم طالبان ، جمهوری اسلامی ایران ، کنترل مرز های خود را تا حد زیادی به دست گرفت ، با اینحال رفت و آمد به ایران خیلی هم سخت نبود . در مرز های شرقی ایران که با استان هرات هم مرز است . پاسگاه های مرزی با مردم مرزنشین هماهنگی داشتند و در مقابل پول ، برای ساعاتی منطقه تحت کنترل شان را آزاد میگذاشتند . به این معامله در مرزها «رسومی» میگفتند . مردم مرز نشین بدون دغدغه در «ساعات رسومی» میتوانستند به هر تعدادی و هرچیزی که میخواستند وارد مرزهای ایران کنند. به خصوص مواد مخدر را . با سقوط طالبان و ایجاد نظامی مبتنی بر آرای مردم ، به خصوص حضور هزاران سرباز ناتو در افغانستان ، ایران با نگرانی به سوی مرزهای شرقی خود بسیج شد . بخش های از مرز را با سیم خاردار بست ، بخشی را با حفر خندق های عمیق غیر قابل گذر کرد و بخش های دیگر را نیز به شدت کنترل میکرد. با این حال روند ورود غیر قانونی مهاجران افغان به سوی ایران متوقف نشد . پس از این که طالبان دوباره در افغانستان نفوذ کردند و امنیت دوباره با چالش رو به رو شد ، هجوم افغان ها برای گریز از جنگ و بیکاری به سوی ایران بیشتر شد و بعد از 2014 که درهای کشورهای اروپایی برای زمانی کوتاه به روی مهاجران باز شد ، سیل هجوم افغانها به سوی مرزهای ایران برای رفتن به سوی ترکیه و یونان بیشتر شد . هم زمان با این نفوذ داعش در افغانستان هم تسریع پیدا کرد و این مساله ایران را نگران ساخت تا مبادا ، نفوذی های داعش با استفاده از نقاب مهاجرت به ایران داخل شوند . به همین دلیل برخورد نیرو های مرزبانی ایران نسبت به ورود افغان های مهاجر خشونت بار تر شد که نمونه آن شلیک مستقیم سپاه پاسداران به مهاجران روی جاده در فروردین سال 98 و مهر سال 97 بود. از سوی دیگر قاچاقبران انسان هم در مرز ها برای فرار از دست گشتهای مرزی ایران ، تلاش میکنند تا با سرعت بیشتر از منطقه خود را دور بسازند و در نتیجه باعث بروز حوادث خونینی چون حادثه پنجشنبه 23 آبان ماه میشوند. هرچند دولت افغانستان بارها نسبت به برخورد مرزبان ایرانی نسبت به مهاجران افغان واکنش نشان داده است ، اما به نظر نمیرسد که در برخورد جمهوری اسلامی نسبت به مهاجران افغان تغییری وارد شود.