سینماگران با تحریم گسترده جشنواره فیلم فجر‌، برگزاری این رویداد را که در شرایط فعلی برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت راهبردی دارد، با چالش جدی مواجه کردند. دبیرخانه جشنواره فیلم فجر در تازه‌ترین اطلاعیه‌اش خبر داد که اعلام اسامی فیلم‌های بخش سودای سیمرغ به تعویق افتاد. طبق جدول زمان‌بندی قرار بود اسامی فیلم‌های بخش سودای سیمرغ، روز پنجشنبه ۱۵ دی‌ماه، اعلام شود.

دبیرخانه جشنواره فیلم فجر در اطلاعیه‌ اخیر ادعا کرد که تعویق اعلام اسامی فیلم‌های بخش سودای سیمرغ به این دلیل است که شرایط کشور در ماه‌های گذشته روند تولید آثار سینمایی را با تاخیر همراه کرد و به همین دلیل برخی سینماگران درخواست کرده‌اند که مهلت ارسال آثار تمدید شود.

این دبیرخانه اوایل آذرماه اعلام کرده بود که ۷۵ فیلم برای حضور در بخش سودای سیمرغ درخواست داده‌اند و اعضای هیئت انتخاب، از ۱۵ آذر تا ۱۵ دی‌ماه، اسامی فیلم‌های راه‌‌یافته به بخش مسابقه سینمای ایران را اعلام می‌کنند، اما اکنون با پایان یافتن این مهلت، نه‌تنها اسامی فیلم‌ها مشخص نیست، بلکه ترکیب هیئت انتخاب بخش سودای سیمرغ نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

دبیرخانه جشنواره فیلم فجر در اطلاعیه اخیر اعلام کرد که با پایان کار هیئت انتخاب، اعضای این هیئت و فیلم‌های راه‌یافته به بخش سودای سیمرغ معرفی می‌شوند، اما تردیدهایی وجود دارد مبنی بر اینکه به دلیل تعداد اندک فیلم‌های متقاضی، اصلا هیئت انتخاب تشکیل نشده است، هرچند که گمانه‌زنی‌هایی نیز درباره ترکیب اعضای هیئت انتخاب حاکمیت وجود دارد.

با وجود اینکه وزارت ارشاد دولت رئیسی تلاش می‌کند جشنواره‌های فجر امسال را پر‌رونق جلوه دهد، شواهد آشکار می‌کند که هنرمندان رشته‌های مختلف هنری به شکل بی‌سابقه‌ای از حضور در این رویداد حکومتی امتناع می‌کنند. این وضعیت در جشنواره فیلم فجر به‌دلیل احضار و بازداشت شمار زیادی از سینماگران، به‌طور ملموس‌تری مشاهده می‌شود.

پس از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی تهران، بسیاری از سینماگران که از قبل خود را برای حضور در جشنواره فیلم فجر آماده کرده بودند، از حضور در این رویداد منصرف شدند. حتی برخی سینماگران که آثار آنان در نوبت اکران بود، تصمیم گرفتند که فیلم‌های خود را در شرایط فعلی اکران نکنند.

البته وزارت ارشاد هم بیکار نماند و به روش‌های مختلف، از خواهش و تمنا گرفته تا تهدید و توبیخ، تلاش کرد سینماگران را به اکران فیلم‌هایشان و حضور در جشنواره فیلم فجر وادار کند.

روح‌الله سهرابی، مدیرکل نظارت بر عرضه و نمایش سازمان سینمایی، به‌صراحت سینماگران را تهدید کرد و گفت فیلم‌هایی که در جشنواره فیلم فجر شرکت می‌کنند در اولویت اکران ۱۴۰۲ قرار می‌گیرند. سخنان او به این معنا است که سینماگران در صورتی که‌ نخواهند در جشنواره فیلم فجر شرکت کنند، فرصت اکران را هم از دست می‌دهند. این محدودیت تنها شامل فیلم‌هایی که در جشنواره حضور نمی‌یابند نمی‌شود، بلکه به گفته سهرابی، فیلم‌هایی که در سه ‌ماه گذشته روی پرده نرفتند نیز فرصت اکران را از دست دادند.

سازمان سینمایی در مقابل محدودیت‌های زیادی که برای سینماگران مستقل ایجاد کرده، برای فیلم‌های حاضر در جشنواره فیلم فجر، مشوق‌هایی مانند پخش تیزر تلویزیونی و حذف محدودیت زمانی اکران در صورت فروش را در نظر گرفته است.

اکنون سینماگران مستقل با خطر از دست رفتن سرمایه‌ و تهدیدهای امنیتی مواجه‌اند و در سوی مقابل سینماگران وابسته به حکومت، مشوق‌های بدون حساب‌وکتاب دریافت می‌کنند. اما با وجود بودجه‌های کلانی که در اختیار این فیلم‌ها و سازندگان آن‌ها قرار گرفته است، همچنان سینمای ایران با حضور چهره‌های شاخص این عرصه شناخته می‌شود و امتناع آنان از حضور در جشنواره فیلم فجر، بحران مشروعیت در جمهوری اسلامی ایران را به شکل فزاینده‌ای بالا می‌برد.