در میانه تنش میان جمهوری اسلامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز جمعه پنجم اسفندماه، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، از آغاز ساخت یک نیروگاه اتمی در استان خوزستان به نام «نیروگاه اتمی کارون» خبر داد.

محمد اسلامی محل تعیین‌شده برای نیروگاه اتمی خوزستان را در محدوده «دارخوین» عنوان کرد و گفت: «در سال‌های اخیر، سازمان انرژی اتمی و کارشناسان تصمیم گرفتند نیروگاه کوچک‌تری را در دستور ساخت قرار دهند و طرح ساخت نیروگاه ۳۶۰ مگاواتی را مد نظر قرار دادند و دو ماه قبل نیز، با توجه به ظرفیت مهندسان، محققان، دانشمندان، صنایع کشور و نیز با تاکید بر ظرفیت عظیم نیروی انسانی در کشور تصمیم گرفتیم در این نقطه که قدمگاه شهدا محسوب می‌شود، نیروگاه اتمی کارون را احداث کنیم.»

دارخوین که از سال ۱۳۸۷ با ادغام سه روستا به شهر تبدیل شده است، از توابع شهرستان شادگان است و در جنوب غربی استان خوزستان و بین رود کارون و تالاب شادگان واقع شده است.

استان خوزستان که کانون تامین بخش عمده نفت تولیدی و صادراتی ایران است، علاوه بر فقر و بیکاری گسترده، در یک دهه گذشته با بحران‌های عمیق محیط زیستی از جمله بحران آب و بحران ریزگردها نیز مواجه بوده است.

با این حال، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت که پروژه ساخت نیروگاه اتمی کارون پیش‌تر، از طرف جمهوری اسلامی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ثبت رسیده است و افزود که پیش‌تر، شرکت‌های خارجی تلاش کردند این پروژه را طراحی کنند و بسازند و سازمان انرژی اتمی ایران چندین سال وضعیت این پروژه را پیگیری کرد، اما در این زمینه همکاری‌ صورت نگرفت و به‌طور مجدد کار به‌دلیل تحریم‌ها متوقف شده بود.

محمد اسلامی در ادامه گفت که حدود ۱۱ سال پیش، صورت‌جلسه شد که به‌دلیل همکاری نکردن خارجی‌ها، ساخت این پروژه متوقف شود، اما از دو ماه پیش، بار دیگر ساخت نیروگاه اتمی کارون در دستور کار قرار گرفته است.

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران همچنین مدعی شد که «نیروگاه اتمی کارون با توان داخلی در استان خوزستان احداث می‌شود تا ایران اسلامی نیازی به خارجی‌ها در این زمینه نداشته باشد» و افزود که از دو ماه قبل، عملیات اجرایی نیروگاه کارون در دارخوین آغاز شده است.

او با بیان اینکه «برخی ‌تاخیرات به سبب تحریم‌ها بوده، اما اکنون و با اتکا به قابلیت داخلی این پروژه را پیش برده‌ایم»، گفت: «برای ساخت این نیروگاه اتمی قراردادها برای تجهیزات سنگین مورد نیاز را با صنایع داخلی منعقد کرده‌ایم و امید است در آینده شاهد ساخت یک نیروگاه تمام ایرانی مطابق استانداردهای بین‌المللی در منطقه دارخوین باشیم.»

اسلامی اضافه کرد که هدف سازمان انرژی اتمی از ساخت نیروگاه کارون در خوزستان، تولید ۲ هزارمگاوات برق است که در فاز مقدماتی، تولید برق ۳۰۰ مگاواتی اجرایی خواهد شد و هم‌زمان مراحل دیگر دنبال می‌شود تا حداکثر استفاده از ظرفیت ایجادشده در منطقه دارخوین انجام شود.

ساخت نیروگاه اتمی بوشهر به‌عنوان اولین نیروگاه اتمی ایران پیش از سال ۱۳۵۷ با طراحی شرکت زیمنس آلمان آغاز شد، اما پس از استقرار جمهوری اسلامی متوقف شد و پس از آن مقام‌های حکومتی برای ساخت این نیروگاه با روسیه وارد مذاکره شدند.

در سال ۱۳۶۸، پس از سفر اکبر هاشمی رفسنجانی به روسیه و امضای موافقتنامه همکاری میان دو کشور و به دنبال آن امضای موافقتنامه همکاری هسته‌ای میان ایران و روسیه در سال ۱۳۷۱، ساخت این نیروگاه به روسیه سپرده شد. مطابق قرارداد تکمیل واحد اول نیروگاه بوشهر، قرار بود تا سال ۱۳۷۹ این نیروگاه قابل بهره‌برداری شود، اما در عمل شركت روس اتم و زیرمجموعه‌های آن با تاخیری بسیار تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر را پیش برده و در سال ۱۳۹۰ آن را آماده اتصال به شبکه سراسری برق ایران کردند.

مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون هزینه واقعی ساخت نیروگاه اتمی بوشهر و همچنین هزینه دیگر برنامه‌های هسته‌ای را اعلام نکرده‌اند و آن را محرمانه عنوان می‌کنند.

با این حال، در اسفند سال ۱۳۹۷ یعنی چهار سال پیش، علی اکبر صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی، هزینه انجام‌شده برای ساخت نیروگاه اتمی بوشهر به دست شرکت‌های روسی را ۶ میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: «اگر بخواهیم امروز نیروگاه بوشهر را بخریم، باید ۵ میلیارد دلار هزینه کنیم.»

رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران همچنین بارها تاکید کرده بود که فروش برق تولیدی در نیروگاه اتمی بوشهر حتی پاسخگوی خرید قطعات یدکی و سوخت مورد نیاز این نیروگاه نیست.

پس از آنکه پیمانکار روسی در خرداد و تیر سال ۱۳۹۷ به‌دلیل تاخیر جمهوری اسلامی ایران در پرداخت بدهی ۵۰۰ میلیون یورویی، نیروگاه اتمی بوشهر را برای مدتی تحت عنوان «نقص فنی و اضطراری» از مدار خارج کرد، علی اکبر صالحی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی ایران، گفت: «مجموع برق تولیدی نیروگاه اتمی بوشهر ۴۰۰ میلیارد تومان خریداری می‌شود درحالی که هزینه تامین سوخت، قطعات یدکی و پرسنل نیروگاه بوشهر حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان است که به معنای کسری ۸۰۰ میلیارد تومانی این نیروگاه حتی برای دخل و خرج سالانه است.»

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، هم چندین بار درباره کسری بودجه نیروگاه اتمی بوشهر ابراز نگرانی کرده و حتی در مواردی از «تهدید خاموشی» این نیروگاه به‌دلیل «هزینه‌های بالای تعویض سوخت و نگهداری و تعمیرات» سخن گفته است.

با این حال، مقام‌های جمهوری اسلامی در اوایل دهه ۹۰ خورشیدی ساخت «واحد ۲ نیروگاه اتمی بوشهر» را نیز به روسیه واگذار کردند و «قرارداد احداث ۲ واحد جدید نیروگاه اتمی بوشهر در آبان‌ سال ۱۳۹۳ بین شرکت تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران و شرکت روسی اتم استروی اکسپورت» امضا شد.

قرارداد ساخت دو واحد جدید نیروگاه اتمی بوشهر نیز بنابر اعلام خبرگزاری جمهوری اسلامی با برآورد ۱۰ میلیارد دلاری از سال ۱۳۹۵ با طرف روسی منعقد شده است.

محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، که روز جمعه ۵ اسفند ۱۴۰۱ از آغاز ساخت نیروگاه اتمی کارون در دارخوین خبر داد، بر «تمام ایرانی بودن این نیروگاه» تاکید کرد، اما به زمان‌بندی ساخت آن و همچنین هزینه ساخت این نیروگاه اتمی اشاره نکرد.

خبر اعلام ساخت نیروگاه اتمی کارون در دارخوین در حالی اعلام شده است که که گزارش مربوط به غنی‌سازی ۸۴ درصدی که خبرگزاری بلومبرگ نخستین‌ بار به نقل از دیپلمات‌های غربی منتشر کرد، نگرانی‌های جامعه جهانی از هسته‌ای شدن ایران را افزایش داده است.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز پیش از این گفته بود که حکومت ایران به‌تازگی و بدون اطلاع آژانس، تغییراتی در مرکز هسته‌ای فردو ایجاد کرده و لازم است که هرچه زودتر به‌منظور افزایش توان نظارتی آژانس، به تهران سفر کند.