تد کروز، سناتور جمهوری‌خواه از ایالات تگزاس و از چهره‌های ارشد این حزب، در واکنش به خبر توافق روسیه با فروش هواپیماهای جت جنگی به جمهوری اسلامی از سیاست آمریکا انتقاد کرد. کروز در توئیتر نوشت: «سیاست دولت بایدن مبنی بر مماشات با حکومت تروریستی ایران عواقبی فاجعه‌بار خواهد داشت.» او افزود که خرید جت‌های جنگنده روسی از طرف ایران قدم اول بوده است و قدم بعدی که «به زودی» محقق می‌شود، دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای خواهد بود.

گفته‌های کروز در پی آن است که رسانه‌‌ها و مقام‌های جمهوری اسلامی در چند روز گذشته خبر از نهایی شدن توافقی داده‌اند که به موجب آن روسیه به ایران جت‌های جنگنده سوخو ۳۵ خواهد فروخت. تحریم‌های بین‌المللی باعث شده نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران با مشکلات عمده‌ای روبرو شود و این هواپیماهای جدید می‌تواند کمک بزرگی برای ایران باشند.

نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد در نیویورک روز جمعه در بیانیه‌ای تاکید کرد که تلاش ایران برای تجهیز نیروی هوایی خود به سال‌های پس از جنگ ایران و عراق،‌ یعنی سی و اندی سال پیش بازمی‌گردد. در این بیانیه آمده است: «پس از پایان جنگ تحمیلی (۱۹۸۸)، ایران از تعدادی از کشورها درخواست خرید جنگنده کرد و روسیه اعلام کرد که آماده فروش این جنگنده‌ها به ایران است.»‌

ایران در این بیانیه مدعی شد که گرچه در جنگ سوریه با روسیه همکاری دارد، اما چنین همکاری‌ای در اوکراین وجود ندارد. این در حالی است که جمهوری اسلامی قبلا فروش پهپاد به روسیه را تایید کرده و این پهپادها مورد استفاده روسیه علیه اوکراین بوده‌اند. پهپادهای انتحاری شاهد به‌خصوص مورد استفاده گسترده روسیه در اوکراین قرار گرفته‌اند.

تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل بر ایران در سال ۲۰۲۰ منقضی شدند. تلاش دولت وقت دونالد ترامپ برای به تاخیر انداختن این انقضا با رای قاطع سایر اعضای شورا به نتیجه نرسید. در بیانیه نمایندگی دائم ایران آمده است: «جنگنده‌های سوخوی ۳۵ از نظر فنی برای ایران قابل قبول بودند، بنابراین پس از اکتبر ۲۰۲۰ و پایان محدودیت‌های ایران برای خرید تسلیحات متعارف (قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل)، ایران قرارداد خرید آن‌ها را نهایی کرد.»

سوخو ۳۵ هواپیمایی تک‌نفره و دو موتوره است و نسل جدید هواپیمای سوخو ۲۷ محسوب می‌شود که در زمان شوروی ساخته شد. این هواپیما به غیر از ارتش روسیه مورد استفاده گسترده ارتش چین هم است. مصر از دیگر کشورهایی است که تعدادی از این هواپیماها را در اختیار گرفته و شماری حتی در خاک این کشور ساخته شده‌اند. امارات متحده عربی، هند،‌ الجزایر،‌ ترکیه، ویتنام، قزاقستان، کره شمالی، پاکستان و سودان نیز قبلا قدم‌هایی در رابطه با خرید سوخو ۳۵ برداشته‌اند که به نظر می‌رسد هنوز به جایی نرسیده‌اند. تلاش‌های برزیل، اندونزی، لیبی، ونزوئلا و برخی سایر کشورها در این زمینه ناکام بوده است.

جان کربی، سخنگوی پنتاگون، حدود سه ماه پیش هشدار داده بود که به نظر می‌رسد روسیه آماده فروش جت‌های جنگنده به ایران می‌شود. کربی گفته بود که طبق شواهد موجود خلبان‌های ایرانی دارند آموزش استفاده از هواپیماهای جنگی سوخو می‌بینند و احتمال می‌رود تا سال آینده این هواپیماها به دست جمهوری اسلامی برسند. کربی گفته بود چنین چیزی به معنای «تقویت چشمگیر نیروی هوایی ایران در مقایسه با همسایگانش در منطقه خواهد بود».

در حال حاضر، نیروی هوایی ایران محدود به چند ده فروند هواپیما می‌شود که عمدتا هواپیماهای میگ و سوخوی ساخت زمان شوروی‌اند. ایران در ضمن هواپیماهای اف ۷ چین و برخی هواپیماهای اف ۴ و اف ۵ آمریکا را هم در اختیار دارد که به دوران پیش از انقلاب ۵۷ برمی‌گردند. ایران در ضمن حدود پنج سال است که کوشیده هواپیمای «کوثر» خود را تولید کند که به باور برخی کارشناسان نظامی بازسازی «اف ۵» آمریکا است که این کشور در دهه ۱۹۶۰ تولید کرده بود و در همان سال‌ها به ایران فروخته بود.

جزئیات این توافق هنوز معلوم نیستند و طرف روس آن‌ را تایید نکرده است.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در ژوییه سال گذشته در میان جنگ این کشور علیه اوکراین به ایران سفر کرد و با مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله علی خامنه‌ای دیدار کرد.