وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی و عربستان سعودی، روز پنجشنبه ۱۷ فروردین (۶ آوریل) پس از نشست مشترک در پکن، با صدور بیانیه‌ای بر گسترش روابط میان دو کشور تاکید کردند.

در این بیانیه بر بازگشایی سرکنسولگری‌ها و سفارتخانه‌های دو طرف، تسهیل صدور روادید، محو کلیه موانع در گسترش روابط دوجانبه و همچنین برگزاری دیدارهای دوجانبه برای توسعه مناسبات بین ایران و عربستان سعودی تاکید شده است.

شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در این دیدار همچنین از یکدیگر برای سفر به پایتخت دو کشور دعوت کردند.

این دیدار حدود یک ماه پس از اینکه علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی برای از سرگیری روابط با عربستان سعودی با مقام‌های این کشور در چین توافق کرد، انجام شد. دیدار وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی و عربستان سعودی، در بازه زمانی دو ماهه‌ای انجام شده که تهران و ریاض برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارتخانه‌ها در نظر گرفته‌اند.

در متن بیانیه مشترک عربستان سعودی و جمهوری اسلامی، آمده است: «دو طرف طی این گفت‌وگو‌ها بر اهمیت پیگیری اجرای توافق پکن و فعال‌سازی آن، به نحوی که اعتماد متقابل و زمینه‌های همکاری را گسترش دهد و به ایجاد امنیت، ثبات و شکوفایی منطقه کمک نماید، تاکید نمودند. دو طرف بر اهمیت گفت‌وگو پیرامون راه‌های گسترش روابط دوجانبه و فعال‌سازی موافقت‌نامه همکاری‌های امنیتی بین دو کشور که در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۸۰ و موافقت‌نامه عمومی همکاری در زمینه اقتصاد، تجارت، سرمایه‌گذاری، فناوری، علوم، فرهنگ و ورزش و جوانان که در تاریخ ۶ خرداد به امضا رسید نیز تاکید نمودند.»

در ادامه بیانیه فوق، ذکر شده است که دو کشور همسایه، توافق کرده‌اند که نمایندگی‌هایشان طی زمان مورد توافق بازگشایی شود و اقدامات لازم را برای گشایش سفارتخانه‌های دو کشور در ریاض و تهران و سرکنسولگری های این دو کشور در جده و مشهد صورت دهند.

ایران و عربستان سعودی در بیانیه پیشین و مشترک خود تاکید کرده بودند که ضمن احترام بر حاکمیت ملی کشورها، از مداخله در امور داخلی یکدیگر خودداری خواهند کرد؛ توافقی که بر اساس گزارش‌ها، به معنای خروج نیروهای جمهوری اسلامی از یمن و پایان یافتن حمایت نظامی سپاه پاسداران از شبه‌نظامیان حوثی و مخالف عربستان سعودی در یمن خواهد بود.

جمعه هفته گذشته، يک مقام ارشد دولت آمريکا به پایگاه خبری المانيتور گفته بود که نزدیکی عربستان سعودی و ايران می‌تواند قاچاق سلاح به شورشیان تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران در يمن را متوقف کند و شورشيان را پس از هشت سال جنگ، تحت فشار قرار دهد. عربستان سعودی رهبری یک ائتلاف نظامی را بر عهده دارد که از دولت به رسمیت شناخته شده بين‌المللی یمن حمايت می‌کند. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران در سال‌های گذشته از شورشيان حوثی در یمن حمايت کرده است.

در بخش دیگری از بیانیه روز پنجشنبه ۱۷ فروردین میان ایران و عربستان سعودی آمده است: «دو طرف با عنایت به برخورداری از منابع طبیعی و توانمندی‌های اقتصادی و فرصت‌های فراوان که برای تحقق منافع مشترک دو ملت برادر وجود دارند، دیدار‌های مشورتی و گفت‌وگو را پیرامون راه‌های همکاری برای تحقق هرچه بیشتر چشم‌انداز‌های مثبت در روابط افزایش می‌دهند. دو طرف بر آمادگی خود در راستای از بین بردن همه موانعی که پیش روی گسترش همکاری بین دو کشور است تاکید نمودند. دو طرف توافق نمودند همکاری خود را در هر زمینه‌ای که می‌تواند امنیت و ثبات منطقه را تامین نماید و منافع ملت‌ها و کشور‌های آن را محقق کند، گسترش دهند.»

پس از امضای توافق ماه گذشته میان‌ دو کشور، مقام‌های آمریکایی اعلام کردند که از این توافق باخبر بوده‌اند و از جزئیات آن آگاه‌اند. آنتونی بلينکن، وزير امور خارجه آمريکا هم از نقش پکن برای توافق میان تهران و ریاض تقدیر کرد و گفت که این می‌تواند به «نفع منطقه» باشد.

روابط تهران و ریاض ۱۳۹۴ پس از حمله به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد قطع شد. اکنون وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در حالی در پکن بیانیه‌ای مشترک برای رفع کدورت‌ها را امضا کرده‌اند که هم‌زمان، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه و اورسلا فون درلاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا به این شهر سفر کرده‌اند.

سفر مشترک دو مقام اروپایی به پکن، ادامه تلاش‌های اتحادیه اروپا برای تعامل با چین است. پیش از آن‌ها نیز اولاف شولتس، صدراعظم آلمان و پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا به پکن سفر کرده بودند.

اروپایی‌ها در تلاش‌اند از ظرفیت چین برای برقراری صلح در اوکراین استفاده کنند اما گوشه‌ چشمی هم به منافع اقتصادی برقراری تعامل با چین دارند، هرچند که می‌دانند این فرصت ریسک بالایی نیز دارد؛ زیرا شریک تجاری اتحادیه اروپا روابط بسیار نزدیکی با روسیه دارد و همین مسئله موجب شده است که اروپایی‌ها در مواجهه با چین به‌طور فراینده‌ای محتاط عمل کنند.