نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان که روزهای چهارشنبه و پنجشنبه در شهر سمرقند ازبکستان برگزار شد، حاشیه‌هایی داشت که مهم‌ترین آن دیدار حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، با امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجه گروه طالبان بود. امیرعبداللهیان در سخنرانی خود در این نشست گفت ممنوعیت تحصیل دختران و زنان در افغانستان «امر قابل درک» است و به همین دلیل جمهوری اسلامی علاوه بر مشارکت مستقیم در تحصیل و آموزش دختران افغان، آمادگی خود را برای ارائه هرگونه کمک‌های سخت افزاری و نرم افزاری به حکومت سرپرست [طالبان] جهت تامین شرایط تحصیل دختران اعلام نموده است.
در ویدیویی که از لحظه دیدار امیرعبداللهیان و مولوی متقی در فضای مجازی منتشر شد، امیرعبداللهیان با صدایی که از آن شور و شعف خاصی احساس می‌شود، به ملا متقی خیر‌مقدم می‌گوید. متقی نیز بعد از احوال‌پرسی می‌گوید (همو برادر کجاست؟) و بعد بدون آنکه منتظر جواب امیرعبداللهیان شود، با اعضای تیم وزارت خارجه جمهوری اسلامی دست می‌دهد.
وزیر خارجه ایران در جواب می‌گوید: «همه برادران با شما هستند.» رسول موسوی، دستیار وزیر خارجه و مدیر کل غرب آسیا نیز با همان هیجان امیرعبداللهیان با متقی احوال‌پرسی می‌کند. برخورد متقی نیز با اعضای تیم جمهوری اسلامی به گونه‌ای است که نشان می‌دهد آنان با هم بارها دیدار و گفت‌و‌گو کرده‌اند. در آخرین لحظه نیز امیرعبداللهیان به متقی می‌گوید که ۲۱ ماه است که منتظریم از شما در‌مورد ایجاد حکومت فراگیر حرف‌های شیرین بشنویم.
رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران در‌مورد ملاقات متقی و امیرعبداللهیان تنها به مسئله دیدار بسنده کرده‌اند، در حالی‌که در بقیه دیدار‌ها به جزئیات آن پرداخته‌اند. به نظر می‌رسد که دیدار متقی و امیرعبداللهیان بدون حضور رسانه‌ها صورت گرفته است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تنها وب‌سایت وزارت خارجه ایران پنجشنبه شب، خبری درباره جزئیات این دیدار منتشر کرد. به نقل از وب‌سایت وزارت خارجه جمهوری اسلامی، حسین امیرعبداللهیان در این دیدار درباره حقابه ایران از رود هیرمند گفت که اقدام‌های امارت اسلامی در‌مورد تامین حقابه ایران هرچند لازم است، اما کافی نیست و افغانستان باید اقدام‌های جدی‌تری در‌این‌باره انجام دهد.
همچنین وزیر خارجه ایران به متقی گفته است که آنان طرفدار ایجاد یک دولت فراگیر در افغانستان‌اند و باور دارند که تنها یک دولت با حضور تمامی اقوام افغان می‌تواند ثبات را در این کشور تامین کند. متقی نیز به گفته وزارت خارجه جمهوری اسلامی، به امیرعبداللهیان گفته است که طالبان اجازه نمی‌دهد که از افغانستان تهدیدی متوجه ایران شود. او همچنین اقدام‌های افغانستان در‌مورد تامین حقابه ایران را نیز مطرح کرده است.
وزیر خارجه ایران در دیدار با دیگر مقام‌ها در حاشیه این نشست، همچنان رویکرد طالب‌محور خود را حفظ کرد و تلاش کرد تا با حمایت از این گروه، نزدیکی بیشتری با امارت اسلامی ایجاد کند. امیرعبداللهیان در نشست چهارجانبه ایران، چین، روسیه و پاکستان نیز آمریکا را مسبب تمام چالش‌های فعلی در افغانستان و تمام بدبختی‌های مردم افغان دانست. او گفت ایران نگران گسترش تروریسم و افراط‌گرایی در افغانستان و تداوم سیاست‌های نادرست آمریکا در این کشور است.
او گفت:«امروز افغانستان بیش از آنکه به مداخله آمریکا و غرب نیاز داشته باشد، به همکاری‌ها و راه‌حل‌های منطقه‌ای نیاز دارد. غرب که کشورهای آسیایی را به سمت فقر و بی‌ثباتی سوق داده است.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی همچنین گفت که آمریکا و متحدانش باید به‌عنوان اشغالگران افغانستان که دو دهه بر این کشور ظلم کرده‌اند، پاسخگو باشند و به‌عنوان اعضای سازمان ملل باید پاسخگوی وضعیت کنونی این کشور باشند. امیرعبداللهیان برای حفظ توازن، نگاهی سطحی نیز به مسئله محرومیت دختران از تحصیل انداخت و گفت که ایران می‌تواند برای آموزش دختران افغان با سازمان ملل متحد همکاری کند.
رویکرد جمهوری اسلامی در مقابل طالبان بیش از حد صمیمانه و همراه با انعطاف است. با وجود اینکه چندین بار برخور‌دهای مسلحانه شدید در مرزهای دو کشور رخ داده است، جمهوری اسلامی تلاش کرده که همه این برخورد‌ها را ناشی از سوءتفاهم بداند. در حالی‌که کاملا مشخص است که امارت اسلامی به‌صورت ایدئولوژیک و تاریخی با جمهوری اسلامی در تضاد است.
تاکنون بارها از زبان فرماندهان طالب شنیده شده که جمهوری اسلامی دشمن درجه یک طالبان است. تضاد مذهبی یکی از دلایل عمده این دشمنی است. طالبان با اهل تشیع در افغانستان برخورد به‌شدت تبعیض‌آمیزی دارند و تعدادی از فرماندهان طالبان اهل تشیع را مسلمان نمی‌دانند و قتل آنان را مباح اعلام کرده‌اند. در چنین وضعیتی و با چنین نگرشی، مشخص نیست این دوستی تا چه زمانی دوام خواهد داشت.
مسلما تا زمانی که طالبان آمریکا و غرب را در تقابل با خود ببینند، همچنان به سوی جمهوری اسلامی دست دوستی دراز می‌کنند، اما اگر رابطه میان غرب و طالبان بهتر شود، مسلما این لبخند‌ها باقی نخواهد ماند.
