نشست وزیران خارجه کشورهای روسیه، چین، ایران و پاکستان درباره وضعیت افغانستان، روز چهارشنبه ۲۳ فروردین، در شهر سمرقند ازبکستان آغاز شد و روز پنجشنبه ۲۴ فروردین، به پایان رسید. وزیران خارجه شرکتکننده در این نشست ضمن اینکه آمریکا را مسئول بحران کنونی در افغانستان خواندند، از این کشور و متحدانش خواستند که تحریمها علیه طالبان را بردارند و ذخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان را که در کنترل آمریکا است، به طالبان بسپارند.
در بیانیه مشترک وزیران خارجه کشورهای شرکتکننده که در سایت وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران منتشر شد، آمده است: «وزیران خاطرنشان کردند، باید فورا تحریمهای یکجانبه علیه افغانستان را بردارند و داراییهای آن در خارج از کشور را به نفع مردم افغانستان مسترد کنند.»
علاوه بر این، در حالی که تاکنون پیام مشخصی درمورد ایجاد دوباره پایگاههای نظامی آمریکا و غرب در افغانستان یا اطراف آن در رسانهها منتشر نشده است، اما وزیران خارجه کشورهای منطقه در این نشست با این طرح مخالفت کردند و آن را امری «مضر» برای صلح و ثبات کشورهای منطقه خواندند.
همچنین در این نشست درمورد گسترش حضور و فعالیت گروههای تروریستی در افغانستان و تاثیر منفی آن بر امنیت منطقه و جهان، بحث و گفتوگو شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
شرکتکنندگان در این نشست با تایید گسترش فعالیتهای داعش خراسان، گروه القاعده، گروه جنبش اسلامی «ترکستان شرق»، تحریک طالبان پاکستان و برخی دیگر از گروههای تروریستی، از طالبان خواستند که اقدامهای ملموسی برای مبارزه با تروریسم در افغانستان انجام دهند.
علاوه بر این، وزیران خارجه کشورهای شرکتکننده تاکید کردند که «مقامات افغانستان (طالبان) باید اقدامات موثری را برای حفظ امنیت و حقوق مشروع نهادها و شهروندان خارجی اتخاذ کنند.»
در بیانیه مشترک کشورهای شرکتکننده، مانند نشستهای قبلی، به ایجاد یک دولت فراگیر ملی در افغانستان و رعایت کلیه حقوق شهروندان افغانستان ازجمله رفع محدودیتها علیه زنان تاکید شده است.
در این بیانیه همچنین آمده است که «وزیران خارجه، افغانستان (طالبان) را به حفظ سیاست خارجی دوستانه و همکاری، رعایت قوانین بینالمللی و همزیستی و هماهنگی با کشورهای همسایه و همه کشورهای جهان تشویق کردند.» شرکتکنندگان به طالبان تاکید کردند که بر فعالیتهای فرامرزی غیرقانونی نظارت و از آن جلوگیری کند.
این تاکید، به فعالیت گروههای شبهنظامی و تروریستی شبیه تحریک طالبان پاکستان که در خاک افغانستان حضور دارند و نیز فعالیت گروههای همچون داعش در نزدیکی مرزهای افغانستان با آسیای مرکزی، اشاره دارد.
با وجود تمام نگرانیهایی که در زمینه گسترش فعالیتهای تروریستی و کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان در این نشست مطرح شد، وزیران خارجه کشورهای همسایه اعلام کردند که برای ادامه حمایت از صلح و بازسازی در افغانستان، انجام مبادلات اقتصادی و تجاری و همچنین سرمایهگذاری در این کشور آمادهاند.
شرکتکنندگان همچنین اعلام کردند که از تمامی تلاشهای دیپلماتیک برای تسهیل حلوفصل سیاسی مسائل افغانستان حمایت میکنند. وزیران خارجه روسیه، ایران، چین و پاکستان، همچنین از ایفای نقش مثبت سازمان ملل متحد، سازمان همکاری شانگهای و نشست وزیران امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان و رایزنیهای فرمت مسکو در این زمینه حمایت کردند.
این ابراز حسن نیت در حالی صورت گرفت که صبح روز پنجشنبه و در دومین روز این نشست، بهطور غیرمترقبه از امیرخان متقی، وزیر امور خارجه طالبان، نیز برای شرکت در حاشیه این نشست دعوت شد. متقی هرچند به نشست اصلی راه نیافت، اما در حاشیه نشست با وزیران خارجه دیدار کرد.
امیرعبداللهیان، در هنگام دیدار با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان در حاشیه نشست سمرقند، خواستار تأمین حقابه ایران شد. وزیر خارجه ایران اقدامات افغانستان را برای تأمین حقابه ناکافی دانست. وزارت خارجه جمهوری اسلامی در توییتر خود نوشت: « امیرعبداللهیان موضوع حقابه کشورمان را مزمن دانست که ضرورت دارد به صورت عملی نسبت به برطرف شدن مشکلات اقدام جدی از سوی هیات حاکمه موقت افغانستان مورد توجه قرار گیرد.»
ایران و افغانستان در سال ۱۳۵۱ معاهده تقسیم آب رودخانه هیرمند را امضا کردند که براساس آن، حقابه ایران سالانه ۸۱۷میلیون متر مکعب است. اما طالبان میگویند که با کاهش بارندگی و خشکسالیهای پیدرپی، آب رودخانه هیرمند کاهش یافته است.
حسین امیرعبداللهیان همچنین از وزیر خارجه طالبان خواست که حکومت فراگیر تشکیل دهند.