نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد مشعل‌سوزی در یک پالایشگاه نفت در شمال عراق می‌تواند به افزایش ابتلای ساکنان مناطق پیرامونی به سرطان بینجامد. این تحقیق در مورد پالایشگاهی مطالعه کرده است که گروه «کی‌.ای.‌آر»، بزرگ‌ترین شرکت انرژی بخش خصوصی عراق، آن را اداره می‌کند.

مشعل‌سوزی به فرایند سوزاندن گازهای مازاد در مکان‌های استخراج نفت و گاز یا پالایشگاه‌ها اطلاق می‌شود.

به گزارش الجزیره، مطالعه‌ای که سال ۲۰۲۲ در مجله پیشگیری از سرطان آسیا و اقیانوسیه منتشر شد، نشان می‌دهد تعداد بیماران مبتلا به سرطان بین سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۹ در اربیل و دهوک در شمال عراق دو برابر شده است؛ پدیده‌ای که به از سرگیری تولید در تاسیسات نفتی مناطق آزاد‌شده از دست داعش ارتباط دارد.

داعش در سال ۲۰۱۳ با حمله خشونت‌بار به این منطقه، موجب شد ساکنان آن دام‌ها و زمین‌های کشاورزی خود را رها کنند به سمت مرز عراق بگریزند. در طول جنگ‌های خلیج فارس بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۳ هم حدود یک هزار و ۲۰۰ تن بمب در عراق فرود آمد. این موضوع به‌عنوان متغیر مداخله‌گر، تشخیص موارد سرطان ناشی از مشعل‌سوزی از موارد نشات‌گرفته از اورانیوم ضعیف‌شده ناشی از بمباران را دشوار می‌کند، اما کارشناسان همواره نگران بوده‌اند که هشت هزار پناهجوی ساکن اردوگاه کورگوسک به دلیل مشعل‌سوزی در معرض مواد شیمیایی خطرناکی مانند بنزن قرار داشته باشند.

این اردوگاه سال ۲۰۱۳ در ۲۰ کیلومتری غرب اربیل در بخش کورگوسک و برای اسکان پناهجویان کرد سوری برپا شد و در حال حاضر هزاران پناهجو که بیشترشان زن و کودک‌اند، در چادرهایی با نشان کمسیاریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد اسکان داده شده‌اند.

به گفته لورا کوشینگ، از دانشکده بهداشت عمومی در دانشگاه کالیفرنیا، بنزن یک سرطان‌زای قوی است که باعث سرطان خون می‌شود. به اعتقاد او، در خصوص ابتلا به سرطان در مردمی که در معرض این ماده قرار می‌گیرند، نگرانی‌هایی وجود دارد.

پژوهشی که سال ۲۰۲۰ به سرپرستی او انجام شد، نشان می‌دهد زنان باردار ساکن در نزدیکی چاه‌های نفت و گاز طبیعی، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارند. بر اساس یافته‌‌های این مطالعه، احتمال زایمان پیش از موعد برای زنانی که در دوران بارداری خود ۱۰ بار یا بیشتر در معرض مواد شیمیایی ناشی از مشعل‌سوزی قرار می‌گیرند، بیشتر است. منظور از زایمان زودرس، تولد نوزاد پیش از ۳۷ هفته کامل است.

در معرض این مواد بودن عوارض زیادی دارد و طولانی شدن مدت آن به مغز استخوان آسیب می‌رساند. افرادی که در معرض این مواد قرار می‌گیرند، به دلیل کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون به‌طور فزاینده‌ای احساس ضعف و خستگی می‌کنند. کبودی و خونریزی هم در آن‌ها شایع‌تر است و در نتیجه، بهبودی آنان معمولا بیشتر طول می‌کشد.

از دیگر عوارض قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ناشی از مشعل‌سوزی، مشکلات تنفسی است. مطالعه‌ای که مرکز جهانی سلامت کودکان انجام داد، نشان می‌دهد شیوع ویروس‌های تنفسی در میان کودکان زیر ۱۵ سال در مناطق تحت کنترل دولت خودمختار کردستان در مقایسه با همسایه آن، ایران، تقریبا دو برابر بیشتر است.

با توجه به وخامت حال ساکنان این مناطق، دولت اقلیم کردستان شرکت‌های فعال در حوزه نفت و گاز را ملزم کرده است که تا سال ۲۰۲۳، تمام مشعل‌‌سوزی‌ها را متوقف کنند. دولت به آن‌ها ۱۸ ماه فرصت داده است تا این اقدام را عملی کنند. با این حال، مقایسه داده‌های ماهواره‌ای سال‌های ۲۰۱۸ تا نوامبر ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که مشعل‌سوزی کمابیش به روال گذشته ادامه دارد. بر اساس این داد‌ه‌ها، بالاترین میزان مشعل‌سوزی در اربیل و روستاهای اطراف آن از جمله مناطق مسکونی کویرگوسک و لالیشا است.

به گفته یکی از مقام‌های اقلیم کردستان که نخواست نامش فاش شود، «دردسرهای موجود با دولت عراق» عملا اجرای خواسته دولت خودمختار کردستان در زمینه خاموش کردن مشعل‌ها را دشوار کرده است.

دولت مرکزی عراق در حال برنامه‌ریزی برای ایجاد یک شرکت نفتی دولتی تازه‌ برای مذاکره در مورد قراردادهای نفتی اقلیم کردستان است. توافقی که به‌تازگی و در پی گشایشی در بن‌بست سیاسی بین اربیل و بغداد حاصل شد.

پس از اعلام دولت اقلیم کردستان، بغداد دسامبر سال ۲۰۲۴ را به عنوان نقطه هدف در پایان مشعل‌سوزی تعیین کرد. با راه‌اندازی شرکت نفت دولتی جدید و امید‌های تازه برای از سرگیری صادرات نفت اقلیم کردستان، معلوم نیست که اربیل به مهلت تعیین‌شده از سوی بغداد تن بدهد یا نه.

به گزارش الجزیره، یک مقام ارشد اقلیم کردستان که نخواست نامش فاش شود، گفت دولت به سیاست پایان دادن به مشعل‌سوزی تا مهلت تعیین شده (آغاز ۲۰۲۳) پایبند است. به گفته این مقام، بارزانی شخصا این سیاست را تشویق می‌کند، اما در مورد شرکت‌هایی که در سال جدید به فعالیت خود ادامه می‌دهند، نمی‌تواند اطمینان دهد چه پیش خواهد آمد.

در همین حال، گفته می‌شود دولت برای مسئولان بهداشت و درمان در مورد انتشار خبرهای مربوط به عوارض مشعل‌سوزی، رویه‌های سخت‌گیرانه‌ای در پیش گرفته است. به گفته برخی از ساکنان محلی، «مردم و پناهجویان به دلیل نگرانی از اخراج از اردوگاه‌ها و مقام‌های پزشکی به دلیل دغدغه‌های مرتبط با امنیت شغلی»، به اظهارنظر در مورد مسائل مربوط به مشعل‌سوزی رغبتی ندارند.

در همین حال شرکت‌های فعال در حوزه نفت و گاز میزان گازی را که به دلیل مشعل‌سوزی از دست می‌دهند، فاش نمی‌کنند. آن‌ها اقدام‌ها و تلاش‌های خود در زمینه خاموش کردن تدریجی مشعل‌ها را نیز به‌روزرسانی‌ نکرده‌اند.

ساکنان اردوگاه امیدوارند دولت هرچه زودتر اردوگاه‌های سالم و ایمن‌تری برای پناهجویان ایجاد کنند. اما اگر دولت در این زمینه کاری نکند، آن‌ها جز تن دادن به وضع موجود چاره‌ای ندارند.