شرکت‌های فروش اسلحه در اسرائیل انتظار داشتند با توجه به پیامدهای جنگ اوکراین و موج گسترده رقابت تسلیحاتی در کشورهای غربی، میزان فروش تسلیحات اسرائیل در ۲۰۲۳ شاهد افزایش چشمگیری باشد، اما در روزهای اخیر برخی از روسای شرکت‌های فروش اسلحه، نگرانی و بدبینی خود را در قبال شرایط آینده ابراز می‌کنند. آن‌ها می‌گویند که اغلب معاملات فروش اسلحه با کندی تصورناپذیری پیش می‌رود و افزون بر این، از زمان کودتای دولت علیه قوه قضائیه که باعث شد صدها هزار تن از معترضان به خیابان‌ها بریزند و مخالفت خود را با تبدیل دولت اسرائیل به یک نظام دیکتاتوری ابراز کنند، قراردادهای متعدد دیگری برای فروش تسلیحات نیز به حالت تعلیق درآمده در آستانه لغو و فسخ شدن است.

یکی از مقام‌های ارشد اسرائیل در صنایع نظامی در این باره گفت: «اگر اوضاع کشور مانند قبل از طرح اخیر دولت ‌بود، در ۲۰۲۳ جهش عظیمی در حجم صادرات نظامی رخ می‌داد.» او در گفت‌وگو با روزنامه اقتصادی کالکالیست افزود: «صحبت از میلیاردها دلاری است که می‌بینیم کم‌کم آن را از دست می‌دهیم»

روزنامه عبری کالکالیست با اشاره به اینکه «مسئول یادشده، از مقام‌های ارشد صنایع نظامی اسرائیل است و در عرصه فروش تسلیحات و خدمات امنیتی به خارج تجربه چندین ساله دارد»، می‌افزاید: «با توجه به بدتر شدن اوضاع و کاهش بخت انعقاد معاملات بزرگ که باعث شده است شرکت‌های تولید تسلیحات فرایند تولید را متوقف کنند و افزون بر آن، این امر به کاهش شمار کارگران و خسارت‌های متعدد دیگر منجر می‌شود، و این مقام ارشد صنایع نظامی به شدت ناامید به نظر می‌رسد.» 

کالکالیست به نقل از او می‌نویسد: «از زمان آغاز بحران سیاسی-قضایی در سه ماه اخیر، ده‌ها معامله با بن‌بست روبه‌رو شده و همه می‌دانند که روند فروش تسلیحات اسرائیل دستخوش رکود بی‌سابقه‌ای شده است.»

یکی دیگر از مقام‌های ارشد اسرائیل نیز در پیوند با این موضوع می‌گوید: «شماری از نمایندگان کشورهای مختلف در مورد وضعیت اسرائيل و چگونگی تحولات در آینده، پرسش‌هایی را مطرح می‌کنند، و افزون بر این، یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس سفر هیئتی را که قرار بود هفته گذشته برای بررسی امکان خرید سلاح وارد اسرائیل شود، لغو کرد.»

به گفته منابع امنیتی اسرائیل، بیش از هزار نفر از مسئولان و دست‌اندرکاران شرکت‌های تولید سلاح در اسرائیل با امضا و ارسال نامه‌ای به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، در مورد وخامت روزافزون اوضاع کشور به او هشدار داده‌اند. این در حالی است که شمار زیادی از مسئولان شرکت‌های تولید سلاح به دلیل وخامت اوضاع، در تظاهرات‌هایی که علیه طرح دولت جریان دارد، شرکت می‌کنند.

اسرائيل تامین‌کننده حدود ۲.۴ درصد از تسلیحات جهان است و بر این مبنا، موسسه سیپری آمریکا، اسرائیل را دهمین صادرکننده تسلیحات در جهان معرفی می‌کند. ارزش صادرات نظامی و امنیتی اسرائیل در ۲۰۲۱ به ۱۱.۳میلیارد دلار رسید و در قیاس با ۲۰۲۰، معادل ۳۰ درصد افزایش داشت.

پیش‌بینی می‌شود که ارزش صادرات ۲۰۲۲ اسرائیل در ماه جاری میلادی منتشر شود تا میزان افزایش را در قیاس با سال گذشته نشان دهد. سهم اروپا از این معاملات دست‌کم ۴۰ درصد است. ماه گذشته، سه شرکت عمده فروش تسلیحات اسرائیل داده‌هایی را منتشر کردند که بر اساس آن، سفارش‌های خرید تسلیحات در ۹ ماه اول ۲۰۲۲ رکورد جدیدی را به ثبت رسانده است. از این میان، سهم شرکت رافائل ۱۰ میلیارد دلار، سهم صنایع هوافضا ۱۶ میلیارد دلار، و سهم شرکت البیت ۱۵ میلیارد دلار است. بر این مبنا، اداره صادرات امنیتی در وزارت دفاع اسرائیل تیم‌های ویژه‌ای برای هر کشور ایجاد کرد تا به سفارش‌ها و خریداری‌ها توجه و رسیدگی شود.

اسرائیل به حدود ۷۰ کشور جهان سلاح و ابزارهای امنیتی می‌فروشد. حدود ۴۱ درصد از این معاملات به کشورهای آسیایی، ۲۶ درصد به کشورهای اروپایی، ۲۵ درصد به ایالات متحده و کانادا، چهار درصد به کشورهای پیمان ابراهیم، و چهار درصد دیگر به کشورهای آمریکایی لاتین تعلق می‌گیرد.

تسلیحات و خدمات امنیتی صادراتی اسرائیل شامل موارد زیر است:

جنگ الکترونیک ۱۷ درصد، موشک و سامانه‌های پدافند هوایی ۱۵ درصد، هواپیما ۱۳ درصد، دستگاه‌های نظارتی ۱۲ درصد، تجهیزات مرتبط با حمله‌های زمینی ۱۰ درصد، پهپاد هشت درصد، جاسوسی و فعالیت‌های سایبری هفت درصد، تجهیزات ارتباطی هفت درصد، خودروهای زرهی رزمی چهار درصد، خدمات امنیتی سه درصد، مهمات سه درصد، و تجهیزات نیروی دریایی یک درصد.

اسرائیل انتظار داشت که فروش این تسلیحات بین ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش یابد. برخی حتی پیش‌بینی می‌کردند که حجم فروش تسلیحات دو برابر شود؛ به ویژه از این رو که آلمان برای خرید سامانه‌ها و موشک‌های پدافند هوایی «آرچ-۳» اسرائیل به ارزش ۳.۵ میلیارد دلار، در حال مذاکره با این کشور است تا با استفاده از آن، موشک‌های دوربرد را رهگیری کند.

یائیر کولاس، رئیس بخش صادرات امنیتی وزارت دفاع اسرائیل، گفت: «جنگ اوکراین معادلات جهان را به هم ریخته است و کشورهای اروپایی تمایل بیشتری به خرید سلاح، تجهیزات جنگی و مهمات از اسرائیل یافته‌اند. صنایع اسرائیل این قراردادها را علنی می‌بندد.»

او در توضیح این موضوع گفت: «اروپا که پیش‌تر فعالیت‌های نظامی خود را سال‌ها متوقف کرده بود، پس از آغاز جنگ اوکراین، به واقعیت جدیدی چشم گشوده است.» 

یائیر کولاس افزود: «هیچ کس نمی‌داند که ولادیمیر پوتین، رئیس ‌جمهوری روسیه، چه نقشه‌ای در سر دارد. از این ‌رو، نباید در چنین شرایطی خود را به مخاطره انداخت. به همین دلیل، کشورهای اروپایی بودجه نظامی خود را به شدت افزایش داده‌اند و وارد رقابت تسلیحاتی بی‌سابقه‌ای شده‌اند.»

در همین حال، منابع دیگری در وزارت دفاع اسرائيل اظهار داشتند که کشورهای آسیایی، به‌ویژه ژاپن، نیز تصمیم گرفته‌اند با توجه به تشدید بحران با چین، خرید تسلیحات خود را افزایش دهند. با این حال، بحران داخلی اسرائیل، آینده بسیاری از قراردادهای فروش تسلیحات را زیر سوال برده است.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط