جمعه‌خان، بازیکن کریکت که دچار نارسایی جسمانی است، می‌گوید که افراد دارای نارسایی‌های جسمی به هر جا بروند، با مشکلات رو‌به‌رو هستند، زیرا کم‌تر عمارتی را در کشور سراغ داریم که برای چنین افرادی قابل دسترس باشد.

«افراد دارای نارسایی جسمانی نیز مانند هر شهروند عادی دیگر، بخشی از جامعه‌ پاکستان هستند، اما اگر امکانات ویژه‌ برای آن‌ها فراهم شود، قادر خواهند بود تا همچون افراد دیگر زندگی کنند. در واقع آنانی‌ که افراد دچار به نارسایی‌های جسمی را بیکاره می‌دانند، خود دچار اختلال و معلولیت ذهنی هستند.»

این سخنان را جمعه‌خان، یکی از بازیکنان معلول کریکت و نماینده‌ میرپور خاص ایالت سند پاکستان، در جریان بازی‌های ملی که هفته‌ گذشته برای بازیکنان دارای نارسایی‌های جسمانی در شهر پیشاور برگزار شده بود، گفته است.

در این بازی‌ها، گذشته از گلگت، بلتستان و اسلام‌آباد، تیم‌‌هایی از هر چهار ایالت (پاکستان) شرکت داشتند.

جمعه‌خان زمانی که پنج سال داشت، دچار تب شدید شد و پس از یک تزریق، به گونه‌ای نارسایی جسمی مبتلا شد.

این بازی‌ها با همکاری کمیته‌ بین‌المللی صلیب سرخ و دوستان مرکز پاراپلژیک برگزار شده است و هدف از آن افزایش آگاهی در جامعه در زمینه حقوق افراد دارای نارسایی‌های جسمانی است و این که در صورت فراهم بودن امکانات، آنان نیز می‌توانند به انجام همان کارهایی مبادرت کنند که عموم مردم انجام می‌دهند.

جمعه‌خان در گفت‌وگو با ایندیپندنت اردو گفت که از کودکی با افراد عادی کریکت بازی کرده است، زیرا این گونه مسابقات (ویژه‌ افراد دچار به نارسایی‌های جسمی) بسیار به ندرت برگزار می‌شود.

«برگزاری این نوع مسابقات از جانب حکومت، برابر با صفر است. از سوی دیگر، افراد مبتلا به نارسایی‌های جسمانی به هر جا بروند، با مشکلاتی رو‌به‌رو می‌شوند، زیرا کم‌تر عمارتی را در کشور سراغ داریم که برای این گونه افراد قابل استفاده و دسترسی باشد.»

جمعه خان در مورد برخوردهای اجتماعی گفت: «در جامعه‌ ما افراد دارای نارسایی‌های جسمانی را کاملاً بیکاره فرض می‌کنند، اما در واقع هر جای کشورما که افرادی مانند ما نتوانند به آنجا بروند (به علت نبود امکانات برای افراد دارای نارسایی‌های جسمانی)، نارسا و معلول است.»

او افزود: «ما به سختی در قطارها سفر می‌کنیم، زیرا روی سکوها هیچ نوع شیب‎راهه (برای حرکت صندلی چرخدار) وجود ندارد. همچنین ما در اتومبیل هم نمی‌توانیم سفر کنیم، برای این که بدون شیب‌راهه نمی‌توان با صندلی چرخدار به آن وارد شد یا در آن حرکت کرد.»

مرکز پاراپلاژیک شهر پیشاور از چندین دهه پیش بدین سو در راستای احقاق حقوق افراد دارای نارسایی‌های جسمانی و تبدیل آنان به شهروندان کارآمد و فعال، به تلاش‌هایش ادامه داده است.

سید محمد الیاس، رئیس این مرکز، به ایندیپندنت اردو گفت که برای افراد دارای نارسایی‌های جسمانی، سه مورد بسیار اهمیت دارد که باید در آن زمینه‌ها اقدامات عملی انجام گیرد.

«نخست، روی توانبخشی آنان باید کار شود، دوم، حمایت اقتصادی از آن‎ها، و سوم، ایجاد مکان‎های ویژه در سراسر کشور برای تامین و تضمین رفاه آنان.» 

وی افزود: «نگرش‌های اجتماعی نیز باید تغییر کند، زیرا در کشور ما افراد دارای نارسایی‌های جسمانی چنان که شایسته است، مورد حمایت و محبت قرار نمی‌گیرند.»

وی در خصوص قابل دسترس شدن ساختمان‌ها برای افراد دارای نارسایی‌های جسمانی، گفت: «اگر یک ساختمان دارای رمپ (شیب‌راهه) نباشد، و یک فرد مبتلا به نارسایی‌های جسمانی نتواند وارد آن شود، به معنای نقص و مشکل در وی نیست، بلکه نقصان در عمارت است که راه ورود برای چنان افرادی ندارد. ما باید طرز تفکر و نگاه موجود را تغییر دهیم.

والدین چه کاری می‌توانند انجام دهند؟

زینب نور، بازیکن تینس روی میز از ساکنان ایبت‌آباد، گفت: «والدین افراد دارای نارسایی‌های جسمانی نقش بسیار مهمی در حمایت از آنان دارند، زیرا اگر پدر و مادر این گونه کودکان را به دیده‌  یک «معلول/ناتوان» نگاه نکنند و زمینه‎ آموزش و پرورش بهتر را برای آنان فراهم سازند، آن‌ها هم می‌توانند مانند یک شهروند مفید و کارآمد، در جامعه عرض اندام کنند.

وی همچنین گفت: «باید در سطح حکومت نیز برای فراهم کردن فرصت‌های تحصیل و اشتغال برای افراد دارای نارسایی‌های جسمانی اقدامات لازم انجام شود. اما در پاکستان کارها بر خلاف عدالت و مساوات جریان دارد. اکثراً دیده می‌شود که در شغل‌های مربوط به افراد دارای نارسایی‌‌های جسمی، افراد عادی و سالم استخدام شده‌اند».

براساس آمار اداره‌ احصائیه‌ پاکستان، تعداد افراد دارای نارسایی‌‌، از جمله مبتلایان به نارسایی‌های ذهنی، بالغ بر سه ملیون نفر است که از این میان، بیش از دو ملیون نفر شهرنشین هستند، و بیش از ۱.۱ ملیون نیز ساکن مناطق روستایی هستند.

با این حال، محمد الیاس ادعا دارد که آمار و ارقام منتشر شده در این زمینه دقیق نیست، بلکه تعداد افراد دارای نارسایی‌های جسمی و ذهنی در پاکستان در مقایسه با آمار یادشده، بسیار بیشتر است.