دانشمندان از یک نمونه جانوری جدید «غافلگیرکننده» - برکه‌ماهی آفریقایی - استفاده کرده‌اند تا نشان دهند که ماهیچه‌ها در اواخر عمر به حالت «اوایل زندگی» بازمی‌گردند، پیشرفتی که ممکن است به این منجر شود که روند کاهش توان مرتبط با افزایش سن در انسان را معکوس کند.

در حالی که پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که عضلات در سنین بالا در عارضه‌ای که «کم‌ماهیچگی» یا «سارکوپنیا» خوانده می‌شود، تحلیل می‌روند، دلیل دقیق یا سازوکاری که بر اساس آن‌ها این اتفاق می‌افتد ناشناخته مانده است.

دانشمندان موسسه پزشکی ترمیمی استرالیا (ای‌آرام‌آی) در دانشگاه موناش در این مطالعه جدید دریافتند که ماهیچه‌ها با استفاده از آنچه دانشمندان مدل جانوری جدید «غافلگیرکننده» می‌نامند، در پایان زندگی به حالت «اوایل زندگی» بازمی‌گردند، [ساز‌و‌کاری] که مرگ را کند می‌کند.

پژوهشگران می‌گویند این یافته‌ها که اخیرا در مجله «ایجینگ سل» منتشر شده است، سرنخ‌هایی برای کاهش، توقف یا حتی معکوس کردن روند کاهش توده عضلانی و توان ناشی از افزایش سن، به دست می‌دهد.

آن‌ها تاکید می‌کنند که این یافته‌ها همچنین در زمان مهمی به دست می‌آیند، زمانی که جهان شاهد افزایش قابل‌توجه شیوع و شدت سارکوپنیا در میان جمعیت سالخورده در دنیا است.

پیتر کوری، یکی از نویسندگان این مقاله از موسسه پزشکی ترمیمی استرالیا، گفت: «نیاز مبرمی برای درک سازوکارهایی وجود دارد که سبب ایجاد سارکوپنیا می‌شوند، تا بتوانیم مداخلات پزشکی مناسب را برای بهبود روند طبیعی پیر شدن عضلانی شناسایی کنیم و به کار ببندیم.»

ماهی فیروزه‌ای آفریقایی که با نام علمی «نوتوبرانچیوس فورزری» شناخته می‌شود، اخیرا به‌عنوان یک نمونه جانور جدید برای بررسی روند پیری ظاهر شده است.

این واقعیت از این مسئله‌ پشتیبانی می‌کند که برکه‌ماهی -که به‌طور متوسط بین ۴ تا ۶ ماه زندگی می‌کند- کوتاه‌ترین طول عمر شناخته‌‌شده را در میان مهره‌دارانی دارد که در فضای بسته پرورش داده می‌شوند.

طول عمر کوتاه آن‌ها همچنین با علائم پیری که در انسان مشاهده می‌شود مانند ظهور آسیب‌های سرطانی در کبد و غدد جنسی، کاهش ظرفیت ترمیم اندام‌ها (باله) و علائم ژنتیکی پیری انسان و همچنین کوتاه شدن انتهای کروموزوم آن‌ها، همراه است. 

دانشمندان در این بررسی جدید که برای نخستین بار از برکه‌ماهی برای مطالعه سارکوپنیا استفاده شد، ویژگی‌ سلول‌ها و مولکول‌های ماهیچه‌های اسکلتی آن را از ابتدای زندگی، پیری و مراحل بسیار پایانی اواخر عمر مشخص کردند.

پژوهشگران می‌گویند این مقایسه‌ها شباهت‌های بسیاری را با سارکوپنیا در انسان و سایر پستانداران نشان داد.

آن‌ها می‌گویند که همان نشانه‌های پیری در مراحل پایانی زندگی در انسان و برکه‌ماهی، معکوس می‌شوند، «این نشان می‌دهد که در جانوران بسیار پیر ممکن است سازوکارهایی وجود داشته باشد که از بدتر شدن وضعیت سلامت ماهیچه‌های اسکلتی جلوگیری کند، آنچه که در نهایت ممکن است سبب افزایش طول عمر آن‌ها شود.»

آونیکا روپارلیا، یکی دیگر از نویسندگان این مقاله، گفت: «از همه مهم‌تر اینکه، مرحله واپسین زندگی که در طی آن، شاهد بهبود وضع سلامت عضلانی بودیم، کاملا با مرحله کاهش میزان مرگ‌و‌میر هم‌زمان است.»

دکتر روپارلیا گفت: «بنابراین ما فرض می‌کنیم که بهبود سلامت ماهیچه‌ها ممکن است عامل مهمی در افزایش طول عمر در افراد بسیار مسن باشد.»

دانشمندان همچنین متابولیسم ماهی را در مراحل مختلف فرآیند پیری تجزیه‌و‌تحلیل کردند.

آن‌ها دریافتند که برخی از ویژگی‌های متابولیسم ماهی‌های خیلی پیر، دوباره توانمند شده‌اند تا همانند این ویژگی‌ها در ماهی‌های جوان شوند.

محققان دریافتند که متابولیسم لیپید نقش مهمی در این فرآیند جوان‌سازی دارد.

دکتر کوری توضیح داد: «در دوران پیری شدید، کاهش قابل‌توجهی در میزان لیپیدها که ذخایر اصلی انرژی در سلول‌های ما به شمار می‌روند وجود دارد.»

ما بر این باوریم که این حالت، محدودیت کالری را تقلید و بازنمایی می‌کند، فرآیندی که به افزایش طول عمر در سایر ارگانیسم‌ها (اندامواره) شناخته شده است و به فعال شدن ساز‌و‌کارهای فرودست [یا پایین‌دست] منجر می‌شود که در نهایت جانور را قادر می‌سازد تعادل تغذیه را حفظ کند و طولانی‌تر زندگی کند. روند مشابهی که در عضله ورزشکاران بسیار تمرین‌دیده مشاهده می‌شود.

دانشمندان می‌گویند این یافته که مداخلات دارویی احتمالی می‌تواند متابولیسم مرتبط با افزایش سن را دست‌کاری کند، «به‌ویژه با توجه به هزینه‌های اجتماعی، اقتصادی و مراقبت‌های بهداشتی مرتبط با جمعیت در حال رشد در سراسر جهان»، چشم‌اندازی هیجان‌انگیز است.