یک مطالعه جدیدی نشان می‌دهد که از اوایل دهه ۱۹۹۰ تاکنون، بیش از نیمی از دریاچه‌ها و ذخیره‌گاه‌های آبی بزرگ جهان کوچک شده‌اند.

یک تیم بین‌المللی از دانشمندان برای این تحقیق که روز پنجشنبه در مجله ساینس (Science) منتشر شد، تقریبا دو هزار دریاچه از بزرگ‌ترین دریاچه‌های جهان را تجزیه و تحلیل کردند.

دانشمندان با استفاده از سه دهه مشاهدات ماهواره‌ای، داده‌های آب‌وهوایی و مدل‌های آب‌شناسی (هیدرولوژیکی)، در ذخیره‌سازی ۵۳ درصد از این توده‌های آبی بین سال‌های ۱۹۹۲ تا ۲۰۲۰، کاهشی قابل‌توجه یافتند.

بر اساس این یافته‌ها، منابع کلیدی آب شیرین از جمله دریای خزر و دریاچه تیتیکاکا، در طی نزدیک به سه دهه، مجموعا با سرعتی حدود ۲۲ گیگا تن در سال آب از دست داده‌اند.

این رقم حدود ۱۷ برابر حجم دریاچه میدــ بزرگ‌ترین مخزن آب ایالات متحده است.

پژوهشگران خاطرنشان کردند که کوچک شدن این دریاچه‌ها در مورد تامین آب برای کشاورزی، انرژی آبی و مصرف انسانی نگرانی‌های قابل‌توجهی ایجاد می‌کند.

فانگ فانگ یائو، یک کارشناس آب‌‌های سطحی در دانشگاه ویرجینیا که این مطالعه را رهبری کرد، گفت که ۵۶ درصد کاهش [حجم آب] دریاچه‌های طبیعی ناشی از گرم شدن آب‌وهوا و مصرف انسان است.

این دانشمند گفت که گرم شدن «سهم بزرگ‌تری از آن» را تشکیل می‌دهد.

با این حال، شگفت‌انگیز این بود که حتی مناطق مرطوب نیز با از دست دادن میزان قابل‌توجهی آب مواجه بودند، که این فرض را که مناطق مرطوب تحت بحران اقلیمی مرطوب‌تر می‌شوند، به چالش می‌کشد.

یائو گفت: «این موضوع را نباید نادیده گرفت.»

دانشمندان مصرف ناپایدار آب انسان‌ها، تغییر در الگوهای بارندگی و هرز رفتن آب، رسوب‌گذاری و افزایش دما را به عنوان عوامل اصلی کاهش سطح دریاچه‌ها شناسایی کردند.

پیامدهای این حجم‌ آب‌ در حال کاهش گسترده است و به طور مستقیم، نزدیک به دو میلیارد نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بسیاری از مناطق در سال‌های اخیر با کمبود آب مواجه شده‌اند.

این پژوهش خاطرنشان کرد: مصرف ناپایدار آب انسان‌ها به خشک شدن دریاچه‌هایی مانند دریاچه آرال و بحرالمیت منجر شده است.

علاوه بر این، افزایش دمای هوا در افغانستان، مصر و مغولستان اتلاف آب در جو را تشدید کرده است.

با این حال، در مواردی مانند فلات داخلی تبت سطح آب عمدتا به دلیل ساخت سد در مناطق دورافتاده افزایش یافته است.

یافته‌های این مطالعه بر نیاز فوری به پرداختن به آثار تغییرات اقلیمی بر منابع آب شیرین تاکید می‌کند.

۵۷ درصد از کاهش خالص جهانی به فعالیت های انسانی و افزایش دما و تبخیر و تعرق احتمالی دریاچه‌های طبیعی نسبت داده می شود - Figure/Science Journal

به دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای، عمدتا از سوخت‌های فسیلی، جهان در حال حاضر از دوران صنعتی در دهه ۱۸۰۰، تا ۱.۲ درجه سانتی‌گراد گرم‌تر شده است.

همه ارزیابی‌های علمی نشان می‌دهند که جهان در اوایل این دهه از آستانه بحرانی ۱.۵ درجه سانتی‌گرادــ که به عنوان محدودیتی در پیمان پاریس تعیین شده است‌ــ  فراتر خواهد رفت و آخرین هشدار سازمان جهانی هواشناسی حاکی از این است که احتمال دارد ظرف پنج سال اتفاق بیفتد.

در حال حاضر، رویدادهای آب‌وهوایی شدید به دلیل بحران تغییرات اقلیمی مکرر و شدیدتر می‌شوند. در سال ۲۰۲۳، موج‌‌های گرمای اولیه آسیا، اروپا و آفریقا را فرا گرفت؛ در حالی که بارندگی و سیل شدیدتر شد و آتش‌سوزی‌های جنگلی شهرها را ویران کرد.

اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای محدود نشود، جهان تا پایان قرن در مسیر رسیدن به دمای سه درجه سانتی‌گراد [بالاتر] قرار خواهد گرفت که برای بشر عواقب ویرانگری خواهد داشت.

پژوهشگران این گزارش تخمین زدند که تقریبا یک‌چهارم جمعیت جهان در حوضه دریاچه‌ای در حال خشک شدن زندگی می‌کنند که بر ضرورت در نظر گرفتن آثار ناشی از بحران تغییرات اقلیمی و رسوب‌گذاری در مدیریت منابع آب پایدار تاکید دارد.