حادثه امنیتی که شنبه گذشته، ۳ ژوئن ۲۰۲۳، در مرز اسرائيل و مصر در شرق سینا رخ داد و به کشته شدن سه سرباز اسرائیلی و یک پلیس مصری منجر شد و صلح و آرامشی که بر منطقه حاکم بود را برهم زد، به عنوان شکست امنیتی بزرگی به شمار می‌رود.

با این حال، پرداختن بیش از حد به تحقیقات میدانی در مورد جزئیات حادثه و تلاش برای کشف انگیزه پلیس مصری در عبور از مرز، به معنای فرو رفتن در جزئیات کوچک و فرار از تلاش برای یافتن عامل اصلی این رخداد است که به نوبه خود، ناکامی بزرگی در راستای تامین امنیت به شمار می‌رود.

مرز مصر و اسرائیل که ۲۴۱ کیلومتر طول دارد، یکی از محافظت شده‌ترین مرزهای جهان است. در امتداد این مرز، نرده‌های قوی و درهم‌تنیده و دیوارهای ساخته شده از بتن مسلح وجود دارد که با تجهیزات و دوربین‌های پیشرفته نظارتی مجهز شده است. افزون برآن، گشت‌های نظامی مجهز با خودروها و تانک‌های ردیابی مدرن که پیوسته توسط نیروی هوایی متشکل از پهپادها و هلیکوپترهای رزمی نظامی حمایت می‌شوند، به طور منظم و ۲۴ ساعته، این منطقه را تحت نظارت و کنترل دارند.

در سمت مصر نیز نیروهای امنیتی مجهز با پیشرفته‌ترین ابزار و فناوری‌های ردیابی همواره سرگرم گشت‌زنی در امتداد مرز اند. این در حالی است که بر اساس تصمیم‌های سیاسی و راهبردی برای حفظ امنیت مشترک و همکاری گسترده در زمینه مبارزه با قاچاق اسلحه و مواد مخدر و حتی مبارزه با قاچاق اعضای بدن انسان، هماهنگی بسیاری بین ارتش‌های دو کشور مصر و اسرائیل وجود دارد.

نفوذ از مرزهای شمال کشور

با این حال، کلیه تدابیر شدید امنیتی یادشده نتوانست مانع رخداد روز شنبه در مرز با مصر شود و یا از نفوذ یک جوان فلسطینی که در ماه مارس گذشته از طریق مرز لبنان وارد اسرائیل شد جلوگیری کند. این جوان فلسطینی پس از عبور از موانع متعدد ایجاد شده در مرز به عمق ۷۰ کیلومتری مرز اسرائیل نفوذ کرد و خود را به منطقه‌ای رساند که در آن یکی از خشن‌ترین زندان‌های اسرائیل واقع است و صدها اسیر فلسطینی در آن نگهداری‌ می‌شوند. پس از کارگذاری یک وسیله انفجاری در نزدیکی یک خودرو اسرائیلی که منجر به مجروح شدن یک دانشجوی دانشکده پزشکی، از فلسطینی‌های ۴۸، شد، به سمت شمال بازگشت، اما پیش از رسیدن به مرز توسط نیروهای امنیتی اسرائيل کشف و تصفیه شد.

لزوم پایان دادن به رویکرد خصمانه

در واقع، هرقدر از مرزها محافظت شود، باز هم راهی برای نفوذ به کشور پیدا می‌شود و هرقدر ارتش‌ها نیروهای خود را تقویت کنند، با سلاح‌های پیشرفته مجهز باشند، سربازان خود را آموزش دهند، در برنامه‌های جنگی مهارت و خلاقیت نشان دهند و عملیات موفقیت‌آمیزی انجام دهند، نمی‌توانند امنیت واقعی و پایدار را در کشور تضمین کنند. زیرا امنیت واقعی زمانی تامین می‌شود که به رویکرد خصمانه با دیگران پایان داده شود. در غیر این‌صورت، همواره شخصی پیدا خواهد شد که از شدیدترین تدابیر امنیتی عبور کند و خود را به هدف موردنظر برساند.

در حال حاضر، خاورمیانه شاهد روند قابل توجه تنش‌زدایی است. کشورهای حوزه خلیج فارس و ایران، جهان عرب و سوریه، کشورهای عربی و ترکیه، علاوه بر یمن که مدت‌ها درگیر تنش و خصومت بودند، به گفت‌وگو متوسل می‌شوند. اما رهبران اسرائيل راه پیوستن به تنش‌زدایی را نمی‌دانند. جهان عرب و اسلام ۲۱ سال پیش به اسرائیل پیشنهاد صلح داده‌اند، اما اسرائیل به جای پذیرش طرح صلح، دست به اقدام‌هایی می‌زند تا زمینه برای برپایی مذاکرات صلح فراهم نشود. کشورهای امارات متحده عربی، بحرین و مراکش رویکردی را در پیش گرفتند تا اسرائیل مسیر نزدیک شدن به سازش را به آسانی طی کند، در عوض، تل‌آویو به دنبال گزینه‌های دیگری است تا از پرداختن به مشکل اصلی که با فلسطینی‌ها دارد، طفره‌روی کند. هرچند در سایه تنش‌های پی‌درپی، فلسطینی‌ها هزینه سنگین‌تری نسبت به اسرائیلی‌ها می‌پردازند، اما اسرائیل نیز جان شهروندان خود را در خطر می‌اندازد و در این مسیر متحمل خسارت‌های فراوانی می‌شود.

رهبران اسرائیل در ایجاد موانع ساخته شده از بتن مسلح، سیم خاردار و حصارهای التکریکی در مرزها، مهارت بسیاری دارند، اما این واقعیت را نمی‌دانند که مرزهایی که از مردم آن‌ها عملا محافظت می‌کند، مرزهای صلح با اعراب و در درجه اول با فلسطینیان است.

چالشی که اسرائیل با آن مواجه است ناشی از کوتاهی، غلفت و یا شکست سربازان و افسران اسرائيلی و یا کسانی‌که از دستورات و مقررات سرپیچی می‌کنند، نیست، بلکه مشکل اصلی این کشور رهبری آن است که از فرصت تنش‌زدایی گسترده و فراگیر، بهره‌جویی نمی‌کند و در واقع، این بزرگ‌ترین شکستی است که باید به طور جدی مورد بررسی و بازبینی قرار گیرد.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط