دوازده سال پس از جنگ در سوریه، کشورهای اروپایی با گزینه‌های دشواری در سیاست خود در سوریه مواجه‌اند. حتی در میان حامیان اروپایی سیاست عملگرایانه‌تر در خاورمیانه این وسوسه وجود دارد که واقعیت‌های جدید داخلی و منطقه‌ای را در نظر بگیرند. با این همه، چنین به نظر می‌رسد که ملاحظات داخلی مانع از بازبینی سیاست حمایت اروپایی‌ها از اپوزیسیون سوریه می‌شود.

رابطه مستمر بین پایتخت‌های اروپایی و کنشگران سوری کلید اصلی در فهم دشواری روند صلح بین این پایتخت‌ها و مقام‌های سوری است. برای نمونه، گردهمایی بیش از صد گروه و انجمن سوری در ۶ ژوئن ۲۰۲۳، در موسسه جهان عرب در پاریس، راهکار مشترکی در تداوم حمایت از ایجاد «سوریه دمکراتیک» ایجاد کرد. این آرمان دمکراتیک را اکنون عمدتا کنشگران اپوزیسیون سوری مستقر در کشورهای اروپایی مطرح می‌کنند. در کنار این آرمان، چارچوب ژئوپلیتیک به نفع سازش و آشتی بین اتحادیه اروپا و سوریه- که در چارچوب جنگ اوکراین، متحد روسیه به شمار می‌رود- نیست.

آنچه اروپا در سوریه خواهان آن است راه‌حلی سیاسی مبتنی بر مصالحه و توافق بین مقام‌های دولتی و مخالفان سوری در تبعید است. همچنین، این امید وجود دارد که عدالت برای ملت مظلوم سوریه محقق شود. موضع دیپلماتیک اروپا مبنی بر جست‌وجوی جایگزین سیاسی سوری برای حکومت بشار اسد از زمان شروع خیزش سوریه همچنان ادامه داشته است. در نبرد علیه داعش و پس از زلزله‌ای که در زمستان گذشته رخ داد، کشورهای اروپایی تا حدودی از خود انعطاف‌پذیری نشان داده‌اند.

در ۲۳ فوریه ۲۰۲۳، شورای اروپا یادآوری کرد که محدودیت‌های اعمال‌شده علیه حکومت سوریه «در واکنش به سرکوب خشونت‌آمیز مردم سوریه در رژیم سوریه و افراد مرتبط با آن است، دارایی‌های ۲۹۱ نفر بلوکه شده است، آن‌ها مشمول ممنوعیت از سفر شده‌اند، و دارایی‌های ۷۰ نهاد و سازمان نیز بلوکه شده است». با همه این‌ها، این شورا تصریح کرده بود که هدف از برداشتن تحریم‌ها علیه سوریه برای یک دوره شش ماهه «تسهیل بیشتر تحویل سریع کمک‌های انسانی» است.

به‌رغم این گشایش جدید، اروپایی‌ها اقدامی برای بازگشایی سفارتخانه‌های خود در سوریه نکرده‌اند. در واقع، پس از سال ۲۰۱۲، فقط جمهوری چک به‌لحاظ دیپلماتیک در خاک سوریه فعالیت داشته است. دیگر کشورهای اروپایی ارتباطات خود را با دمشق قطع کرده‌اند. از آن زمان به بعد، برخی از کشورهای اروپایی مانند بلغارستان، قبرس، مجارستان، و یونان تصمیم به بازگشایی سفارتخانه‌های خود گرفته‌اند.

به‌رغم این حضور محدود دیپلماتیک، کشورهای اروپایی اصلی همچنان حاضر نیستند در زمانی که رویارویی با روسیه در حال افزایش است، ساختمان‌های دیپلماتیک خود را در سوریه بازگشایی کنند. به نظر می‌رسد که منطق ایجاد بلوک‌های ژئوپلیتیک مهم‌تر از یافتن راه‌حل‌هایی برای مشکلات منطقه‌ای از طریق گفت‌وگو است. کشورهای اروپایی با حمایت رسمی از کنشگران جامعه مدنی و اپوزیسیون سیاسی قوی علیه حکومت سوریه، که متحد روسیه در خاورمیانه به شمار می‌رود، می‌خواهند ضمن حفظ آبروی خود، شریکان منطقه‌ای خود را به ساختن ائتلافی منطقه‌ای علیه روسیه ترغیب کنند.

تغییرات منطقه‌ای جدید با نظر اروپایی‌ها در مورد بحران سوریه همخوانی ندارد. پایتخت‌های اروپایی بیش از کمک‌های بشردوستانه و حمایت نمادین از مخالفان سوری در تبعید چیزی در چنته ندارند که به مردم سوریه، که با ناامیدی اقتصادی و اوضاع امنیتی وخیم مواجه‌اند، عرضه کنند. پایتخت‌های اروپایی سیاست خود در قبال سوریه را صرفا بر اساس مفهوم مقابله با «حکومت اسد» بنا کرده‌اند که برای حل بحران امنیتی در آن کشور کفایت نمی‌کند. این سیاست راهی برای خروج از این بحران ارائه نمی‌دهد و راه‌حلی برای رفع مسائل مردم سوریه ایجاد نمی‌کند. وقت آن فرا رسیده است که پایتخت‌های اروپایی سیاست خود در قبال سوریه را بازبینی کنند.

سیاستی که صرفا مبتنی بر نپذیرفتن حکومت بشار اسد باشد نمی‌تواند راه‌حلی برای سوریه در سال ۲۰۲۳ باشد. دوازده سال پس از آغاز جنگ در سوریه، بازاندیشی در خصوص سوریه مستلزم مصالحه‌های دشوار است تا راه‌حل‌هایی برای مشکلات اقتصادی این کشور جنگ‌زده  یافت شود.

افزون بر این، هنگام تدوین سیاست جدید کشورهای اروپایی در قبال سوریه، سرخوردگی اجتماعی-اقتصادی مردم آن کشور نیز باید در نظر گرفته شود. این سیاست جدید نباید صرفا برای حفظ آبرو و ابزاری برای فرافکنی خصومت کشورهای اروپایی با روسیه در چارچوب جنگ در اوکراین باشد.

یکی از راه‌های پیش روی پایتخت‌های اروپایی پیروی از تصمیم کشورهای عرب برای یافتن توافقی جدید با مقام‌های سوری است تا به این ترتیب، به چالش‌های اقتصادی و امنیتی در منطقه بهتر پرداخته شود. تا امروز، مقام‌های اروپایی راه دیپلماتیک مشخص یا هیچ پیشنهاد مناسبی برای پایان دادن به جنگ در سوریه ارائه نکرده‌اند. دوازده سال پس از آغاز درگیری‌ها در سوریه، زمان آن فرا رسیده است که سیاست جدیدی برای خروج از بحران سوریه یافت شود.