دانشمندان موفق شده‌اند برای شناسایی سیارک‌های بالقوه خطرناک روش جدیدی ابداع کنند. به گفته آن‌ها، در آینده نزدیک سیارک‌های خطرناک به زمین برخورد نخواهند کرد.

گیک‌وایر نوشت، این روش از یک الگوریتم رایانه‌ای جدید به نام هلیولینک تری‌دی (HelioLinc3D) استفاده می‌کند که بهره‌گیری از آن در آستانه شروع به کار رصدخانه ورا روبین درخور توجه است. زمانی که رصدخانه ورا روبین در شیلی فعال شود، دانشمندان به کمک آن خواهند توانست سیارک‌های بیشتری را رصد کنند.

موسسه دیراک (DiRAC) در دانشگاه واشنگتن در تجزیه و تحلیل داده‌های رصدخانه روبین نقش اصلی را ایفا خواهد کرد و هلیولینک تری‌دی قرار است کار آن را آسان‌تر کند. هنوز چند سال مانده تا رصدخانه روبین بتواند نقشه برداری و بررسی آسمان‌ را آغاز کند، اما پژوهشگران از همین حالا هلیولینک تری‌دی را با وارد کردن داده‌های سامانه «آخرین هشدار برخورد زمینی سیارک» (ATLAS) آزمایش کردند.

این الگوریتم در جریان این اجرای آزمایشی ۱۸ ژوییه، به منظور شناسایی سیارکی که مشاهده آن را از دست داده‌ بود، بخش‌هایی از داده‌های سامانه «آخرین هشدار برخورد زمینی سیارک» از چهار شب رصد را ترکیب کرد. به نظر می‌رسد این سیارک که «۲۰۲۲ اس‌اف۲۸۹» نام‌گذاری شده و مشخصات آن در مرکز بررسی ریزسیاره‌ها (MPECs) توضیح داده شده است، حدود ۱۸۰ متر پهنا داشته باشد. سیارکی که به اندازه کافی بزرگ است که در صورت برخورد با زمین، تخریب گسترده‌ای ایجاد کند.  

اما خبر خوب این است که پیش‌بینی‌های مسیر مداری این سیارک نشان می‌دهد که این سیارک در نزدیک‌ترین حالت حدود ۲۲۵ هزار کیلومتر از زمین فاصله خواهد داشت. با این همه، این سنگ فضایی با تعریف ناسا از سیارک‌های بالقوه خطرناک مطابقت دارد. دست‌کم بر اساس اندازه تخمینی آن و این واقعیت که ممکن است به هشت میلیون کیلومتری سیاره ما برسد، یک سیارک خطرناک محسوب می‌شود.

آری هاینزه، پژوهشگر دانشگاه واشنگتن و سازنده اصلی هلیولینک تری‌دی، می‌گوید که موفقیت این الگوریتم باید در آینده به پایگاه داده رصدخانه روبین منتقل شود.

هاینزه در اظهاراتی می‌گوید کشف ۲۰۲۲ اس‌اف۲۸۹ کارایی نرم‌افزاری را نشان می‌دهد که رصدخانه ورا روبین از آن برای جست‌وجوی هزاران سیارک ناشناخته بالقوه خطرناک استفاده خواهد کرد و این همه ما را ایمن‌تر می‌کند.

ستاره‌شناسان نتوانسته بودند ۲۰۲۲ اس‌اف۲۸۹ را در میان داده‌هایشان شناسایی کنند چرا که این سیارک از مقابل میدان‌های ستاره‌ای درخشان کهکشان راه شیری عبور کرده بود. این موضوع یک نوع استتار کیهانی را برای این سیارک فراهم و کار مشاهده آن از طریق گردآوری رصدها در یک شب را دشوار کرده بود. اما الگوریتم هلیولینک تری‌دی موفق شد به رغم این موانع، داده‌های شب‌های مختلف رصدی را برای شناسایی این سیارک گردآوری کند.

لری دنیو، اخترشناس در دانشگاه هاوایی از بخش سامانه «آخرین هشدار برخورد زمینی سیارک»، می‌گوید کشف اجرامی مانند ۲۰۲۲ اس‌اف۲۸۹ دشوار است، اما الگوریتم هلیولینک تری‌دی نشان می‌دهد که کشف این اجرام کم‌نور در صورتی که در چند شب قابل‌مشاهده باشند، ممکن است. به گفته او، این الگوریتم در واقع یک تلسکوپ «بزرگ‌تر و بهتر» به ما می‌دهد.

اخترشناسان توانستند مسیر مداری و مکان این سیارک را پیدا کنند. تصاویر این سیارک را پیش از این، سامانه پن‌ــ‌استارز (Pan-STARRS) مرکز نقشه‌برداری آسمان در کانالینا و مرکز رویداد ستاره‌شناسی گذرا تسوئیکی (ZTF) گردآوری کرده بودند.

تا به امروز حدود دو هزار و ۳۵۰ سیارک بالقوه خطرناک شناسایی شده‌اند و ستاره‌شناسان بر اساس پیش‌بینی‌های آماری می‌گویند که دست‌کم سه هزار سیارک خطرناک دیگر هنوز شناسایی نشده‌اند. هنگامی که رصدخانه روبین وارد عمل شود، هلیولینک تری‌دی احتمالا به ابزار مهمی برای شناسایی این سیارک‌ها تبدیل خواهد شد.

ماریو جوریک، ستاره‌شناس دانشگاه واشنگتن که مدیر موسسه دیراک است، می‌گوید این تنها شروع کاری است که در کمتر از دو سال آینده به کمک رصدخانه روبین ممکن خواهد شد. در آن زمان، هلیولینک تری‌دی هر شب یک جرم مانند این را کشف خواهد کرد. دهه آینده به کمک هلیولینک تری‌دی و همچنین هوش مصنوعی، دهه پیشرفت الگوریتم‌ها و تلسکوپ‌های جدید و بزرگ خواهد بود.

حمایت مالی از رصدخانه روبین را بنیاد ملی علوم، وزارت انرژی ایالات متحده و همچنین بودجه خصوصی گردآوری شده شرکت ال‌اس‌اس‌تی برعهده دارد.

علاوه بر هاینزه و جوریک، اعضای تیم تحقیقاتی هلیولینک تری‌دی از جمله زیگفرید اگل و یوآخیم موینز و لین و جونس و یان سولیوان و اریک بلم و متیو هولمان نیز در این پروژه مشارکت داشتند و جان تونری و لری دنیو، اخترشناسان سامانه «آخرین هشدار برخورد زمینی سیارک»، نیز داده‌هایی برای آزمایش این الگوریتم جدید ارائه کردند.