آمریکا یکی از مقاصد اصلی هزاران مهاجر افغان است که در دو سال گذشته از شر طالبان فراری شده‌اند. اکثر این افراد کسانی‌اند که در ۲۰ سال حضور آمریکا در افغانستان مستقیم یا غیرمستقیم با نیروهای نظامی آمریکا، سازمان‌های غیرنظامی، و موسساتی کار کرده‌اند که آمریکا آن‌ها را تامین مالی می‌کرد. در پی سقوط دولت جمهوری در افغانستان، آمریکا و هم‌پیمانانش در افغانستان اعلام کردند که همکاران افغان خود را که در معرض خطر انتقام‌گیری طالبان قرار دارند از افغانستان تخلیه می‌کنند. در فاصله ۱۵ اوت تا ۳۱ اوت ۲۰۲۱، آمریکا و چند کشور دیگر توانستند در حدود ۱۲۴ هزار افغان را از کابل بیرون ببرند.
اما بررسی‌های بعدی نشان داد که بیشتر این افراد کسانی نبوده‌اند که با دولت آمریکا یا کشورهای دیگر همکاری داشته‌اند، بلکه کسانی بوده‌اند که با استفاده از هرج‌ومرج شکل‌گرفته در فرودگاه کابل، توانستند خودشان را به هواپیماها رسانده و از کابل بیرون بروند. این در حالی بود که هنوز هزاران شهروند کشورهای خارجی و افغان‌های همکار با آن‌ها همچنان در افغانستان گیر افتاده بودند. به همین دلیل، دولت آمریکا و دیگر هم‌پیمانانش طرح تداوم خروج شهروندان خودشان و افغان‌های در معرض خطر را به اجرا گذاشتند.
دولت آمریکا در کنار برنامه صدور ویزای ویژه مهاجرت (SIV) دو برنامه مهاجرتی دیگر را نیز برای افغان‌ها در نظر گرفت. برنامه اولویت اول و اولویت دوم (P1-P2) به افغان‌هایی که در موسساتی کار کرده‌اند که آمریکا آن‌ها را حمایت مالی می‌کرده است این فرصت را داد تا برای انتقال به آمریکا درخواست بدهند. یکی از این افراد شکریه صدیقی است که سال‌ها در هرات، در غرب افغانستان، فعالیت روزنامه‌نگاری داشته و در عرصه حقوق زنان و دشواری‌های بر سر راه آنان گزارش تهیه می‌کرده است. به گزارش آسوشیتدپرس، پس از سقوط شهر هرات به دست طالبان، شکریه صدیقی از آن شهر فرار کرد. در روزهای تخلیه نیروها، او تلاش کرد خود را به هواپیماها در فرودگاه کابل برساند. اما موفق به رسیدن به هواپیماها نشد. پس از آن تلاش کرد به تاجیکستان برود، اما تاجیکستان صدور ویزا برای افغان‌ها را متوقف کرده بود. ناگزیر در اکتبر ۲۹۲۱، پس از چند شب خوابیدن در کنار ایست مرزی پاکستان، او و عده‌ای دیگر توانستند به خاک پاکستان وارد شوند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما دو سال بعد از آن روزها، شکریه صدیقی و هزاران افغان مانند او اکنون در پاکستان سرگردان و بلاتکلیف زندگی می‌کنند و نمی‌دانند که دولت آمریکا چه زمانی آنان را، که دارای پرونده پی۲ هستند، به مقصدشان (آمریکا) انتقال خواهد داد. شکریه صدیقی به آسوشیتدپرس می‌گوید: «نمی‌دانم چه زمانی وضع ما مشخص می‌شود. هیچ جوابی به ما نمی‌دهند. نمی‌دانم وضع فرزندان من چه می‌شود و بر سر آنان چه خواهد آمد.»
روند رسیدگی آمریکا به پرونده افغان‌ها در پاکستان هنوز آغاز نشده است. پیش از این، دولت آمریکا گفته بود که پاکستان اجازه نمی‌دهد روند بررسی پرونده مهاجران افغان در آن کشور آغاز شود. دولت پاکستان نیز گفته بود در صورت آغاز بررسی پرونده مهاجران افغان، آنانی هم که هنوز در داخل افغانستان‌اند به سوی پاکستان هجوم خواهند آورد.
عنایت‌الله امید مهاجر دیگر افغان است که همچنان در پاکستان سرگردان مانده است. او درسال ۲۰۱۱ به کمک موسسه انترنیوز، که دفتر آن در آمریکا است، یک ایستگاه رادیویی در شهر بغلان ایجاد کرده بود. امید و همسرش با هم این ایستگاه رادیویی را اداره می‌کردند. اما در ۹ اوت ۲۰۲۱ که شهر بغلان به دست طالبان تصرف شد، امید و همسرش پس از سوزاندن همه مدارک و اسناد رادیو به کابل فرار کردند. آنان ماه‌های متوالی در کابل در خانه امن زندگی می‌کردند.
انترنیوز برای امید و خانواده اش پرونده پی۲ تشکیل داد. آنان در ژوییه ۲۰۲۲ برای ادامه بررسی پرونده‌شان به پاکستان رفتند. اما از آن زمان تا حال هیچ پیشرفتی در پرونده آنان دیده نمی‌شود. امید به آسوشیتدپرس می‌گوید: «درپاکستان هم احساس امنیت نمی‌کنیم. مدت ویزاهای ما به پایان رسیده و پلیس در به در دنبال ما می‌گردد. من تا حال سه بار جابه‌جا شده‌ام تا از دست پلیس پاکستان در امان باشم. ولی استرس بازداشت شدن همیشه با من و همسرم است.» امید می‌گوید آمریکا وعده داده است که هیچ‌کس را جا نمی‌گذارد. «ما اینجا هستیم. باید ما را انتقال دهد.»
آمریکا در مدت ۱۵ روز در ماه اوت ۲۰۲۱ بیش از ۷۰ هزار افغان را به آن کشور انتقال داد. پس از آن، از سپتامبر ۲۰۲۱ تا حال ۲۴ هزار تن دیگر نیز به آن کشور منتقل شده‌اند. اما هنوز هم عده زیادی منتظر تکمیل پرونده و انتقال به آمریکا هستند. وزارت خارجه آمریکا می‌گوید در مجموع بیش از ۲۷ هزار نفر، بدون حساب کردن اعضای خانواده، در چارچوب دو برنامه پی۱ و پی۲ قرار دارند. از این میان، دولت آمریکا تنها ۶۸۶۲ تن را پذیرفته است. همچنین، ۱۵۰ هزار نفر، بدون محاسبه خانواده، در برنامه ویزای ویژه مهاجرت نام‌نویسی کرده‌اند.
روند رسیدگی به پرونده این افراد بسیار زمان‌گیر است و اگر با سرعت امروزی پیش برود، ۳۱ سال طول خواهد کشید. کریش اومارا ویگناراجه، رئیس و مدیرعامل خدمات مهاجرت و پناهندگی لوتری به آسوشیتدپرس گفت که به‌طور کلی روند پذیرش پناهندگی در آمریکا بسیار آهسته است و معمولا تا ۱۰ سال طول می‌کشد. او افزود که علاوه بر این، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، سیستم پناهندگی را تقریبا نابود کرد و تعداد پناهندگان پذیرفته‌شده سالانه را به کمترین میزان کاهش داد.
ویگناراجه می‌گوید در مورد افغان‌ها یک مشکل بزرگ وجود دارد و آن این است که بیشتر درخواست‌دهندگان مدارک و اسنادشان را به‌دلیل ترس از طالبان از بین برده‌اند. بنابراین، روند بررسی پرونده‌های آنان بیش از حد معمول طول خواهد کشید. در کنار این، به گفته بازرس ویژه بازسازی افغانستان (سی‌گار)، اختلال اداری و کمبود کارکنان در بخش مهاجرت و پناهندگی نیز به تعهد آمریکا برای انتقال متحدان افغانش ضربه زده است و هزاران تن را در معرض خطر قرار داده است.
همچنین، سی‌گار از نبود شفافیت در روند بررسی پرونده‌ها انتقاد می‌کند. به گفته سی‌گار، به صدها افغان گفته شده است که برای ادامه بررسی پرونده‌هایشان به پاکستان بروند. اما در پاکستان هیچ ترتیب اثری به پرونده‌ها داده نشده است. این در حالی است که ذخیره پولی بیشتر آنان تمام شده و اشتغال و کار هم در آن کشور برای آنان وجود ندارد.
با وجود انتقادهای فراوان از رویکرد دولت آمریکا در بررسی پرونده هزاران متقاضی مهاجرت به آن کشور، هنوز هیچ دورنمای روشنی برای افغان‌ها وجود ندارد. هرچند وزارت خارجه آمریکا ماه گذشته گفت که روند بررسی پرونده افغان‌های ساکن در پاکستان را آغاز خواهد کرد، این روند تا کنون شروع نشده است. افغان‌ها نگران‌اند که به‌دلیل پایان یافتن مدت قانونی اقامتشان در معرض خطر اخراج به افغانستان قرار دارند، جایی که طالبان می‌توانند به آنان آسیب جدی وارد کنند.
با وجود اینکه دولت بایدن روند مهاجرت را تسریع کرده و سقف پذیرش مهاجران از ۱۵ هزار تن در زمان ترامپ به ۱۲۵ هزار تن رسانده است، آنچه جای نگرانی است این است که وضع افغان‌ها اضطراری است و آنانی که در پاکستان اقامت دارند هر لحظه در هراس‌اند پلیس پاکستان آنان را اخراج کند.
