پس از خیزش سراسری، فشار بر سینماگران در ایران بیش‌ازپیش افزایش یافته و دولت رئیسی که پیش از خیزش اخیر نیز فهرست بلندبالایی از فیلم‌های توقیفی را پشت در مجوز اکران به صف کرده بود، حالا برخورد با سینماگران و هنرمندان را تشدید کرده است. البته دولت در برخورد با سینماگران تنها نیست و این روزها مجموعه‌‌های مختلف حاکمیتی با انواع روش‌ها از صدور احکام قضایی برای بازیگران زن به بهانه رعایت نکردن حجاب اجباری و حمایت از خیزش سراسری گرفته تا حمله نیروهای امنیتی به محل فیلمبرداری، روبروی هنرمندان و سینماگران ایستاده‌اند. 

در همین راستا، روز دوشنبه اعلام شد سعید روستایی، کارگردان سینما، به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام مجرم شناخته شده است. مبنای صدور این حکم ساخت و پخش فیلم «برادران لیلا» در جشنواره کن اعلام شده و در متن حکم او آمده که شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران سعید روستائی، کارگردان فیلم «برادران لیلا»، را به شش ماه حبس تعزیری محکوم کرده که یک‌بیستم آن قابل‌اجرا و مابقی به مدت پنج سال تعلیق شده است.

خبرگزاری مهر هم هفته گذشته اعلام کرد پروژه سینمایی‌ «کاباره» که در نیمه‌راه تولید متوقف شد، با سفارش و حمایت مالی یکی از چهره‌های شناخته‌شده خارج از کشور و به‌صورت زیرزمینی در حال تولید بود. این خبر بهانه‌ای برای حمله نیروهای امنیتی به محل فیلمبرداری این فیلم شد.

مژگان خالقی، کاگردان «کاباره»، در مورد فشارهای امنیتی هنگام تولید این فیلم که با مجوز ارشاد در حال ساخت بود، گفت: «ما به‌طور کاملا آشکار و با هماهنگی وزارت ارشاد مشغول فیلمبرداری بودیم. حتی آقای حبشی، مسئول واحد ویدیویی ارشاد، به من گفت مجوز صادر شده است، اما به‌یکباره نزدیک ۳۰ تا ۴۰ نفر به‌شکلی غیرمتعارف به محل فیلمبرداری آمدند. هم‌زمان به محل‌های دیگر شامل دفتر کار تدوینگر، خانه خانم معتمدآریا و خانه من هم رفته و همه وسایل را با خود برده بودند. در تاریخ سینمای ایران سابقه نداشته است که دوربین فیلمبرداری را ببرند. معمولا هارد را می‌برند ولی این بار دوربین را هم با خود بردند. وسایل فیلمبرداری نزدیک به ۱۵ میلیارد تومان ارزش داشت ولی اکنون وسایل دست آن‌ها است و من هر روز هم باید به کسانی که از آن‌ها وسایل را اجاره کرده‌ام، جواب پس بدهم و هم اجاره آن را پرداخت کنم. مهم‌تر اینکه سلامت این وسایل گران‌قیمت هم در خطر است.»

رسانه‌های نزدیک به حاکمیت پیش از این عنوان کرده بودند که کاوه فرنام، از چهره‌های فعال سینمایی خارج از ایران که در فیلم «شیطان وجود ندارد» با محمد رسول‌اف همکاری داشته، تهیه‌کننده «کاباره» و فاطمه معتمدآریا هم از جمله بازیگران اصلی آن است. این رسانه‌ها مدعی شدند این فیلم که فاقد مجوز سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و حدود نیمی از آن غیرقانونی و مخفیانه در داخل کشور فیلمبرداری شده، داستان یک زنی است که قبل از انقلاب در کاباره کار می‌کرده است و پس از سقوط رژیم شاه بیکار می‌شود.

حبیب ایل‌بیگی، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، شنبه گذشته در صداوسیما مدعی شد که جریانی از خارج کشور افراد را به ساخت فیلم‌های بدون مجوز و بدون حجاب تشویق می‌کند. او در ادامه با اشاره به توقیف فیلم «کاباره»، حضور کاوه فرنام، تهیه‌کننده ساکن خارج ایران، در این فیلم را دلیل توقیف آن عنوان کرد. مژگان خالقی در واکنش به این ادعا به شرق گفت: «آقای ایل‌بیگی مدعی است که تهیه‌کننده کار من کاوه فرنام است. آقای فرنام رسما در صفحه خودشان تهیه‌کنندگی کار مرا تکذیب کردند اما آقای ایل‌بیگی بلافاصله در برنامه زنده گفته‌اند که من، به عنوان کارگردان فیلم تایید کرده‌ام که سرمایه‌گذار فیلمم کاوه فرنام است، در حالی که هرگز چنین چیزی نگفته‌ام.»

این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که محمد مهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد دولت رئیسی، اسفند ۱۴۰۱ مدعی شد در دولت سیزدهم، نه‌تنها هیچ فیلمی توقیف نشده، بلکه در این سال بیش از ۱۱۷ مجوز برای تولید فیلم در ایران صادر شده است.

پیش از این در ۲۸ خرداد، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در مورد بازیگرانی که کشف حجاب کردند، نامه‌ای به سیدغلامرضا موسوی، رئیس اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران، ارسال کرد. در بند دوم این نامه خطاب به رئیس اتحادیه تهیه‌کنندگان آمده بود: «تهیه‌کنندگان می‌باید از به‌کارگیری عوامل و بازیگرانی که به انحای مختلف با هنجارشکنی و نادیده گرفتن قوانین کشور مسئله‌ساز بوده‌اند (مثلا کشف حجاب و...) اجتناب ورزند. در صورت هرگونه همکاری، چنانچه هنگام اخذ پروانه نمایش با مشکل مواجه شوند، شخصا مسئول‌اند و باید پاسخگوی عملکرد خود و تبعات آن باشند».

بر همین اساس و با توجه به حضور فاطمه معتمدآریا در این پروژه سینمایی، می‌توان یکی از دلایل توقیف این فیلم را به این اتفاق‌ها نسبت داد. پس از توقیف این پروژه، معتمدآریا با انتشار یک استوری در اینستاگرام، از توقیف سه ساله یک برنامه خبر داد و اعلام کرد یک برنامه آموزشی در مورد سینما به نام «صفحه نو» که در سال ۱۳۹۹ ساخته شد، تاکنون توقیف بوده و اجازه پخش و انتشار نداشته است.

پس از انتشار ویدیوهای این برنامه در رسانه‌های اجتماعی، برخی کانال‌های تلگرامی نزدیک به سپاه انتقاد از انتشار این پروژه را آغاز کردند. برخی از آن‌ها مدعی شدند که این فیلم‌ها بدون مجوز ارشاد منتشر شده‌اند و اکنون برای مقابله با ارشاد به‌رایگان در اینترنت گذاشته‌ شده‌اند.

از سوی دیگر در حالی که قرار بود قسمت جدید سریال تاریخی‌ــ‌‌کمدی «شبکه مخفی زنان» به کارگردانی افشین هاشمی بعد از ماه‌ها وقفه از سر گرفته شود، پلتفرم پخش‌کننده اعلام کرد این موضوع دوباره به تعویق افتاده است و با وجود تلاش‌های نماوا و تیم تولید، فعلا امکان پخش قسمت جدید سریال «شبکه مخفی زنان» وجود ندارد.

پخش این سریال هم‌زمان با خیزش سراسری و پس از ایجاد حواشی بسیار در مورد اشارات این سریال به فعالیت‌های فمنیستی زنان متوقف شد. از سوی دیگر برخی رسانه‎‌‌های نزدیک به حاکمیت با اشاره به سکانس‌هایی از این سریال که زنان از شعار «زن، قدرت، ‌شکوه» استفاده کرده بودند، آن را هم‌راستا با خیزش «زن، زندگی، آزادی» دانستند و عنوان کردند که این نشانه‌ای از آن است که برای اعتراض‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود.

مشرق‌نیوز در این باره نوشت: «سریال شبکه مخفی زنان با طرح شعار زن، قدرت، ‌شکوه نسل جوان را برای حوداث اخیر آموزش داد و در حقیقت نسخه آزمایشی ناآرامی‌های اخیر بود.» این سایت خبری نزدیک به حاکمیت مدعی شد که عوامل این سریال اثری تولید کرده‌اند که «راهنمای اغتشاشات زنانه» در ایران است. در همین راستا و پس از توقیف این سریال، افشین هاشمی، کارگردان، ‌محمد رحمانیان، نویسنده و آیدا مصباحی، تهیه‌کننده سریال، برای «ادای پاره‌ای توضیحات» به دادسرای ۲۱ تهران احضار شدند.

این روزها دادستانی نیز عملا پای کار آمده است و فیلم‌ها را توقیف می‌کند. فیلم سینمایی «قصیده گاو سفید» ساخته مریم مقدم و بهتاش صناعی‌ها را دادستانی کل کشور توقیف کرده و به همین دلیل برای بازبینی به شورای پروانه نمایش سازمان سینمایی ارجاع نشده است. غلامرضا موسوی، تهیه‌کننده این فیلم، در مورد علت توقیف فیلمش می‌گوید: «فیلم قصیده گاو سفید پیرو دعوت معاون ارزشیابی سازمان سینمایی از یک مقام دادستانی کل کشور، برای ایشان نمایش داده می‌شود. ایشان به دلایلی که بر من پوشیده است، بعد از حدود سه هفته از دادستان کل کشور می‌خواهد که با ارسال نامه‌ای برای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، از نمایش فیلم جلوگیری کند. البته متن نامه هیچ‌گاه به من ارائه نشد و فقط گفتند دادستان کل کشور فیلم را توقیف کرده است.»

او در ادامه می‌گوید که شاکی این فیلم قرارگاه ثارالله سپاه پاسداران و عنوان شکایت تبلیغ علیه نظام است. این فیلم نزدیک به دو سال است که پشت سد توقیف مانده و تهیه‌کننده آن هنوز موفق نشده است برایش مجوز نمایش بگیرد.

هفته آخر تیرماه نیز اعلام شده بود که پس از صادر نشدن مجوز نمایش برای فیلم «تفریق»، ساخته مانی حقیقی، او اکنون راه «برادران لیلا» را در پیش گرفته است و این فیلم به‌زودی در یک شبکه نمایش خانگی در فرانسه اکران خواهد شد. این اتفاق در حالی رخ داد که مانی حقیقی برای نمایش فیلمش در سینماهای داخل ایران پروانه نمایش گرفته بود. برخی خبرها حاکی از آن است که فیلم «تفریق» به دلیل حضور ترانه علیدوستی توقیف شده است. به این ترتیب، پس از پخش این فیلم در شبکه‌ نمایش خانگی فرانسه، احتمالا به‌زودی انتشار غیررسمی آن در کانال‌های تلگرامی را هم شاهد خواهیم بود.

فیلم «مصلحت» نیز یکی دیگر از آثاری است که سه سال است منتظر صدور مجوز است. محمدرضا شفاه، تهیه‌کننده این فیلم، اعلام کرده است که حداقل چهار تا پنج نهاد بیرون از ارشاد وجود دارند که تصمیم‌های وزارت ارشاد را وتو می‌کنند.