بررسی دانشمندان نشان می‌دهد که در ۵۰ سال گذشته، تعداد اسپرم مردان در سراسر جهان به نصف کاهش پیدا کرده و سرعت این کاهش نیز از سال ۲۰۰۰ به این‌سو دو برابر شده است.
پژوهشگران دانشگاه «زملوایس» مجارستان با بررسی یافته‌های حدود ۲۷ هزار مطالعه، مهم‌ترین عوامل تخریب اسپرم‌ها را بررسی کرده و متوجه شده‌اند که در این میان، عواملی نظیر آلودگی محیط‌زیست، سیگار، سن و برخی از بیماری‌های زمینه‌ای، بیشترین تاثیر را در کاهش تعداد اسپرم مردان داشته است.
به گزارش یورونیوز، این یافته‌ها که در مجله «بایولوژی ریپروداکشن و اِندوکرینولوژی» منتشر شده است، با استناد به اظهارات دکتر زسولت کوپا، رئیس مرکز آندرولوژی گروه اورولوژی دانشگاه زملوایس، می‌گویند که عملکرد سلول‌های اسپرم با روش «بررسی میزان شکست DNA اسپرم» انجام شده است.
به گفته کوپا، در این روش محتوای دی‌ان‌ای اسپرم‌ها، یعنی نسبت مواد ژنتیکی دست‌نخورده یا خردشده در اسپرم، بررسی می‌شود. او می‌گوید هرچقدر که دی‌ان‌ای خردتر باشد، توانایی بارورسازی اسپرم نیز کمتر می‌شود. درعین‌حال، چنین شرایطی می‌تواند خطر سقط شدن غیرعمدی جنین را نیز افزایش دهد.
این پژوهش در شرایطی صورت گرفته است که نگرانی فزاینده‌ای در‌خصوص کاهش چشمگیر توان تولیدمثل مردان پدید آمده است. مطالعات منتشر‌شده در اواخر سال گذشته در مجله «هیومن ریپروداکشن» نشان دادند که تعداد اسپرم‌ها در سراسر جهان ظرف نیم‌قرن اخیر به نصف کاهش یافته است. پروفسور هاگای لوین، یکی از پژوهشگران و نویسندگان این مقاله، می‌گوید: «ما با یک مشکل جدی مواجهیم که اگر برطرف نشود، ممکن است بقای بشر را تهدید کند.»
عوامل مخرب: افزایش سن باروری، آلودگی محیط‌زیست و تغییر سبک زندگی
دانشمندان دانشگاه زملوایس با بررسی سه پایگاه بین‌المللی داده و همچنین داده‌هایی که در مطالعات قبلی منتشر شده بودند، ۲۶ هزار و ۹۰۱ مقاله پیدا کردند و در فراتحلیل یا اصطلاحا متاآنالیز خود از ۱۹۰ مقاله استفاده کردند. تمامی این مقاله‌ها حد فاصل سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۱ و اغلب در اروپا، ایالات متحده آمریکا، آسیا و برخی در آفریقا و استرالیا منتشر شده بودند.
در جریان این بررسی، داده‌های به‌دست‌آمده از هزاران مرد تحت درمان در کلینیک‌های ناباروری جهان با یکدیگر مقایسه شدند و برخی از نتایجی که به دست آمد، سبب حیرت محققان شد.
دکتر آنت سزابو، دانشجوی دوره دکتری، در این زمینه می‌گوید ما بر اساس پژوهش‌های قبلی، انتظار داشتیم که کیفیت سلول‌های اسپرم پس از ۴۰ سالگی به طرز قابل‌توجهی بدتر شود، اما متاآنالیز ما نشان می‌دهد که این سن می‌تواند به مراتب بالاتر از ۴۰ سال باشد. به گفته او، معنای این حرف این نیست که می‌توان برای تشکیل خانواده و بچه‌دار شدن بیشتر صبر کرد، چرا که سایر عوامل مهم نیز وجود دارند که می‌توانند با افزایش سن بدتر شوند.
بر اساس گزارش منتشر‌شده، دانشمندان همچنین دریافتند که سیگار کشیدن ممکن است خرد شدن دی‌ان‌ای اسپرم افراد را در مقایسه با افراد غیر‌سیگاری به‌صورت میانگین به میزان ۹.۱۹ درصد افزایش دهد. همچنین دانشمندان می‌گویند که مصرف الکل و وزن بدن، ازنظر بالینی نقش و تاثیر مهمی در خرد شدن این ماده ژنتیکی نداشتند، اما این مسئله که الکل بیشتر و وزن بالاتر، گرایش به خرد شدن اسپرم را افزایش می‌دهد قابل‌تشخیص بوده است.
افزون بر این، آلودگی زیست‌محیطی نیز به‌وضوح اثر مخربی بر کیفیت اسپرم داشته است. بر اساس یکی از مطالعات صورت گرفته، آلودگی محیط‌زیستی بالا در منطقه‌ای در ایتالیا، اثر قابل‌توجهی بر روی کیفیت اسپرم نشان داده است. بررسی دیگری نیز اثرات مشابهی را بر روی افسران پلیسی که در ساعات شلوغ ترافیکی مشغول به کارند نشان داده است. درمجموع، فراتحلیل یادشده نشان می‌دهد که عوامل گوناگونی ازجمله آلودگی هوا، قرار گرفتن در معرض آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها، میزان خرد شدن دی‌ان‌ای اسپرم را به‌طور میانگین تا حد ۹.۶۸ درصد افزایش داده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بیماری‌های زمینه‌ای
درعین‌حال دانشمندان می‌گویند برخی از بیماری‌های زمینه‌ای نیز از عوامل کاهش کیفیت اسپرم به شمار می‌روند. واریکوسل یعنی اتساع و پیچ‌خوردگی غیرطبیعی شبکه وریدی (سیاهرگی) اطراف بیضه‌ها به‌طور میانگین احتمال خرد شدن دی‌ان‌ای اسپرم را به میزان ۱۳.۶۲ درصد افزایش می‌دهد. همچنین به گفته دانشمندان، کاهش «تحمل گلوکز خوراکی» هم به میزان مشابهی بر کاهش کیفیت اسپرم اثر می‌گذارد. همچنین وجود تومورها نیز ممکن است سبب افزایش ۱۱.۳ درصدی در خرد شدن اسپرم‌ها شوند.
اما درعین‌حال دانشمندان می‌گویند به نظر نمی‌رسد بیماری‌های مقاربتی نظیر کلامیدیا و اچ‌پی‌وی، کیفیت اسپرم را مختل کنند، اما باکتری‌ها یا سایر بیماری‌های مقاربتی، افزایشی جزئی در میزان خرد شدن اسپرم را نشان می‌دهند.
دکتر زسولت کوپا می‌گوید که طی سال‌های اخیر، تقاضای روزافزونی برای اندازه‌گیری میزان باروری مردان بر اساس پارامترهای واقعی و عینی و کاربردی وجود داشته است.
به گفته او، تکه‌تکه شدن دی‌ان‌ای در این زمینه از اهمیت بسیاری برخوردار است و این آزمایش در سال ۲۰۲۱ به‌طور رسمی در دستورالعمل‌های بین‌المللی گنجانده شده است. با وجود این، همچنان هیچ استاندارد رسمی و مشخصی درباره مقادیر آن برای اینکه فردی نابارور یا بارور باشد وجود ندارد. به گفته متخصصان، ترک سیگار، ورزش کافی یا تغذیه سالم‌تر می‌تواند شروع خوبی برای افرادی باشد که قصد بچه‌دار شدن دارند.
