اغلب مقام‌های کلیدی و ارشد حکومت طالبان پشتون‌تبارند و به زبان پشتو صحبت می‌کنند. در پی سرنگونی حکومت پیشین افغانستان، چند محفل شعرخوانی با حضور مقام‌های ارشد طالبان برگزار شد، اما شعرخوانی فقط به زبان پشتو محدود بود و هیچ شعر فارسی در این محافل خوانده نشد. شاعرانی هم که به این محافل شعری دعوت شده‌اند، پشتو زبان و طالب یا هوادار سلطه‌ طالبان در افغانستان بوده‌اند.  

به‌تازگی، طالبان مراسم شعرخوانی «نعتیه» را برگزار کردند که روز جمعه ۲۱ مهر از تلویزیون ملی افغانستان پخش شد. در این مراسم، طالبان به توصیف پیامبر اسلام پرداختند. طالبان تلویزیون ملی را به بنگاه تبلیغاتی خودشان بدل کرده‌اند و از تمام ظرفیت‌های این رسانه در ماهواره و شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغ کارکردشان استفاده می‌کنند. 

نخستین محفل شعرخوانی طالبان با عنوان «چینه» حدود یک سال پیش با حضور امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، انس حقانی، برادر سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، احمدالله وثیق، رئیس عمومی پیشین رادیو و تلویزیون ملی افغانستان زیر نظارت طالبان، و شماری دیگر از این مقام‌ها برگزار شد، آن هم به زبان پشتو.  

نیروها و هواداران طالبان در وصف رهبرانشان، همچون ملا عمر، بنیان‌گذار گروه طالبان، ملا اختر محمد منصور، رهبر دوم طالبان، جلال‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی، و شماری دیگر از مقام‌های کشته یا فوت‌شده‌شان شعر می‌سرایند. بخشی از سرودهای طالبان یادآور درگیری‌های مسلحانه و انفجار و انتحاری به‌عنوان «جهاد» علیه «کفار» است. طالبان با سرودخوانی می‌کوشند پیوند با گذشته‌شان را محکم نگه‌ دارند. 

شماری از مقام‌های ارشد طالبان هیچ آشنایی با زبان فارسی ندارند و در هنگام مواجه شدن با فارسی‌زبانان، از مترجم استفاده می‌کنند. یکی از این مقام‌ها سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله (کشور) طالبان، است که در سفرهای استانی به مناطق فارسی‌زبان، سخنرانی‌‌های او را ترجمه می‌کنند که مردم بفهمند. برخی از مقام‌های طالبان در استان‌های دارای اکثریت فارسی‌زبان نیز هیچ آشنایی با زبان فارسی ندارند و تاکید دارند که در امور اداری از زبان پشتو استفاده شود.

در نظام جمهوری مورد حمایت کشورهای غربی، حامد کرزی و اشرف غنی، دو رئیس‌جمهوری پیشین پشتون‌تبار، در سخنرانی‌هایشان به فارسی و پشتو صحبت می‌کردند و این کارشان را تحکیم «وحدت ملی» توصیف می‌کردند. اما پس از فرار اشرف غنی از ارگ ریاست‌جمهوری در ۱۵ اوت ۲۰۲۱، طالبان بر کابل مسلط شدند.

طالبان به تبعیض علیه اقوام غیرپشتون و زبان فارسی متهم‌اند. این گروه در چند استان افغانستان «دانشگاه» را از واژه‌های فارسی حذف و فقط از واژه‌های پشتو و انگلیسی استفاده کرده‌اند. اقدام‌های این‌چنینی باعث شده است که شهروندان غیرپشتون ساکن افغانستان خودشان را در حکومت طالبان «بیگانه» احساس کنند.

جمعیت چشمگیری از مردم افغانستان به زبان فارسی صحبت می‌کنند و پشتو نمی‌دانند، اما اغلب مقام‌ها و فرماندهان ارشد طالبان پشتو زبان‌اند. به همین علت، این گروه می‌کوشد زبان پشتو در مناطق فارسی‌زبان ترویج شود.  

در سرودخوانی طالبان از ابزار موسیقی استفاده نمی‌شود، زیرا به اعتقاد طالبان، موسیقی در دین اسلام «حرام» است و نباید از آن در شعرخوانی استفاده شود. در پی روی کار آمدن مجدد طالبان در سال ۲۰۲۱، موسیقی در افغانستان کاملا ممنوع شد. طالبان در نخستین ماه‌های سلطه‌‌شان به رسانه‌ها دستور دادند که موسیقی پخش نکنند. در دوران نخست حاکمیت طالبان در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی نیز افغانستان به کشوری بدون ساز و سرود در جهان بدل شده بود.

ژوییه امسال نامه‌ای منتسب به وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان منتشر شد که در آن، طالبان سرودن اشعار مشابه «ساز و سرود» را ممنوع کرده بود. بر پایه این دستور طالبان، شاعران نباید اشعاری بسرایند که آوازخوان‌ها از آن‌ها آهنگ و تصنیف بسازند. اما طالبان از شعرهایی که در توصیف «انفجار و انتحار» باشد حمایت می‌کنند. 

در دوران حکومت طالبان، بسیاری از شاعران و نویسندگان از ترس طالبان افغانستان را ترک کرده‌اند و شماری دیگر نیز در جست‌وجوی راه فرار از زیر سلطه‌ طالبان‌اند. در این دوران، در قیاس با حکومت پیشین افغانستان، بزم‌های شعر فارسی بسیار کمی برگزار می‌شود. سرکوب و اختناق شدید حکومت طالبان باعث شده است که علاقه‌مندی چندانی برای شرکت در محافل ادبی وجود نداشته باشد.

در نظام جمهوری سابق مورد حمایت کشورهای غربی، زنان و دختران در کنار مردان در محافل ادبی و فرهنگی شرکت می‌کردند و به شعرخوانی و نقد شعر می‌پرداختند، اما سلطه‌ طالبان حضور زنان در مراسم ادبی و فرهنگی مختلط با مردان را تقریبا از بین برده است.