اکثر مردم در قبال آنچه برای غیرنظامیان در غزه اتفاق می‌افتد، جز ابراز همدردی کار دیگری نمی‌توانند انجام دهند. حمله به غیرنظامیان در نوار غزه پذیرفتنی نیست؛ درست همان‌گونه که حمله حماس به غیرنظامیان در اسرائيل نیز از نظر دینی و انسانی مردود است. در حالی که خودداری از هدف قرار دادن غیرنظامیان یک رویکرد درست و انسانی است، آرمان فلسطین، حق زندگی مردم فلسطین در سرزمینشان و ایجاد کشوری برای آن‌ها نیز یک واقعیت مسلم است که جز افراد نادان یا مغرض هیچ فرد دیگری آن را انکار نمی‌کند.

با این حال، در منطقه پرتلاطم خاورمیانه مردم در قبال اغلب رویدادها و تحولات همدلی بیش‌ازحدی نشان می‌دهند که معمولا عواقبی نافرجام به دنبال دارد. همین امر در افغانستان، سوریه و عراق اتفاق افتاد و ما هر دهه رخدادهایی مشابه را شاهدیم.

از احساسات و عواطف مسلمانان در قبال تنش‌هایی که بین مسلمانان چچن و روسیه و مسلمانان اویغور با چین جریان داشت، بهره‌برداری شد و اگر دولت‌های عربی مانع سفر شهروندانشان به مناطق جنگ‌زده نمی‌شدند، هزاران نفر برای شرکت در جنگ به چین می‌رفتند. این در حالی است که کشاندن پای مردم به جنگ همواره با برانگیختن احساسات مردم و بهره‌برداری از اشک‌های آنان آغاز می‌شود.

جهان همواره پر از تراژدی و فاجعه است و افراد شرور در هر عصر و تاریخ وجود دارند. هنوز یک جنگ پایان نیافته، جنگ دیگری آغاز و صحنه‌های خشم و خون و رنج و بینوایی مردم همچنان بیشتر می‌شود. در این میان، همیشه کسانی وجود دارند که با استناد مغرضانه به ارزش‌های دینی و انسانی، از رخدادهای فاجعه‌بار سوءاستفاده می‌کنند. آن‌ها با ایجاد هیاهو و تبلیغات، وضعیتی ایجاد می‌کنند که مردم احساس گناه و مسئولیت کنند. افزون بر اینکه شعارهایی مانند «جوانان عرب کجایید؟» سر می‌دهند. این افراد با استفاده از شبکه‌های اجتماعی و نمایش نمادهای احساسات‌برانگیز (سازمان‌ها، شخصیت‌ها و لباس‌ها)، مردم را تهییج و آن‌ها را به مشارکت در ترویج تبلیغات، تحریم و مبارزه دعوت می‌کنند.

این افراد مغرض احساسات مردم را به خشم و خشم فردی را به خشم اجتماعی تبدیل می‌کنند، سپس با ترویج این خشم، مردم را به سمت اقدام‌های عملی و پرخاشگری سوق می‌دهند تا به تخریب مغازه‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها تشویق شوند، از گروه‌های آشوبگر حمایت مالی کنند و در نهایت عملا در خدمت آن‌ها قرار گیرند.

آیا به نظر شما من در ارائه این موضوع اغراق و مبالغه کرده‌ام؟

البته این یک حقیقت مسلم است که ده‌ها هزار نفر از جوانان کشورهای ما در جنگ‌های مختلف گذشته جان باخته‌اند. سرنوشت تلخ این جوانان از جلسات موعظه، کمک یا فعالیت در شبکه‌های اجتماعی آغاز شد. افزون بر اینکه در حال حاضر، این گونه تبلیغات از طریق پیام‌های بازی‌های رایانه‌ای نیز در دسترس نوجوانان قرار می‌گیرد. در نتیجه، می‌توان گفت نخستین گامی که این جوانان در این راه پرخطر برداشتند، با سادگی و معصومیت همراه بود.

رخدادی که در حال حاضر در نوار غزه روی می‌دهد، قبلا در مورد افغانستان هم اتفاق افتاده بود؛ تلاش برای کشاندن جوانان عرب به جنگ افغانستان با فراخوان برای همدردی با مردم آن کشور که آن زمان تحت اشغال اتحاد جماهیر شوروی بود، آغاز شد. جالب اینجا است که در آن زمان، بسیاری از هواداران «جهاد» نمی‌دانستند افغانستان کجای نقشه جهان قرار دارد.

این حلقه سپس با شعار حمایت از اهل سنت در برابر نیروهای اشغالگر آمریکایی و حمایت از شیعیان عراق در برابر داعش گسترش یافت و هزاران تن از نوجوانان عرب و خارجی به فراخوان جهاد پاسخ دادند و عازم سوریه شدند تا از آن کشور که زمینه انتقال آن‌ها را به عراق فراهم کرده بود، خود را به میدان نبرد برسانند.

سپس آتش جنگ به سوریه سرایت کرد و در آنجا چنان فاجعه آفرید که همه را در اندوه و ماتم نشاند. به‌رغم ممنوعیت و هشدار دولت‌ها به مردم، هزاران تن از جوانان از کشورهای مختلف به ترکیه رفتند و با عبور از مرزها خود را به سوریه رساندند. مسیری که این جوانان انتخاب کرده بودند، برخی را به کام مرگ کشاند و برخی دیگر را به پیوستن به گروه افراط‌ی وادار کرد و آن‌ها به عنوان بازیچه در دست گروه‌های جنایتکار باقی ماندند و تنها تعداد کمی از آن‌ها توانستند پس از رنج و مشقت بسیار، با دلشکستگی و ناامیدی به کشورهایشان بازگردند.

برای برانگیختن احساسات جامعه همیشه یک هدف عادلانه و انسانی مطرح می‌شود. سپس با نشان دادن تصاویر کودکان، زنان و سالمندان بی‌دفاع خشم مردم برانگیخته می‌شود و گروه‌هایی مغرضی که در این میان برای دستیابی به اهداف و برنامه‌هایشان تلاش می‌کنند، از خشم مردم بهره‌برداری سیاسی می‌کنند و جوامع بشری را به آشفتگی و هرج‌ومرج می‌کشانند. در این غلیان احساسات و عواطف تفکر و اندیشه هیچ نقشی ندارند.

حوادث تکرار می‌شوند اما هیچ کس نمی‌پرسد که سازمان‌های «تندرو» دیگر به چه سرنوشتی دچار شدند؟

نوجوانانی که در افغانستان، عراق و سوریه جنگیدند، از همان محیط‌های تحریک‌کننده، جوامع غافل و دولت‌های سهل‌گیر آمده بودند.

بنابراین با غزه و مردم آن همدردی کنید، اما فریب کارزارهای خشونت‌آمیز را نخورید و به دنبال کسانی که طرفدار خشم، انتقام و نفرت‌اند، نروید. این‌ها کسانی‌اند که در گذشته بارها فرزندان شما را فریب دادند و به کام مرگ کشاندند. پس اجازه ندهید بار دیگر فرزندانتان را در راستای تحقق اهدافشان قربانی کنند.

ما امید بسیاری به صلح داریم و بر این باوریم که صلح می‌تواند به هدفی دست یابد که تمام جنگ‌های نافرجام گذشته نتوانستند به آن دست یابند.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط