همزمان با اظهارات معاون ابراهیم رئیسی در مورد خیز دولت برای «تربیت ۵۰۰ هزار نیرو برای فضای مجازی»، مجلس شورای اسلامی با تصویب بخش دیگری از لایحه برنامه پنجساله هفتم، «وزارت ارتباطات» را موظف کرد تا در مورد «تهدیدات متصور» با «وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه» همکاری کند.
محمد حسینی، معاون امور مجلس در دولت ابراهیم رئیسی، در یک برنامه تلویزیونی ضمن بیان اینکه «فضای مجازی و شبکه ملی اطلاعات برای دولت بسیار مهم است»، گفت دولت در صدد تربیت ۵۰۰ هزار نیرو برای فعالیت در فضای مجازی است.
این مقام ارشد دولتی ابراهیم رئیسی گفت بخشی از این نیروهای تربیتشده نیز در بخش اقتصاد دیجیتال به کار گرفته خواهند شد، چون برای دولت کل فضای مجازی و همچنین اقتصاد رقومی (دیجیتال) اهمیت دارد.
اشاره معاون ابراهیم رئیسی به مصوبه روز ۲۴ مهر مجلس شورای اسلامی است که در آن «بند ت ماده ۶۶» لایحه برنامه هفتم پس از تایید «کمیسیون تلفیق » به تصویب مجلس رسید.
طبق این مصوبه، «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری، و سایر دستگاههای اجرایی مرتبط مکلفاند بر اساس سند راهبردی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی، حداقل ۵۰۰ هزار نیروی انسانی ماهر و متخصص» برای فعالیت در فضای مجازی تربیت کنند.
در این مصوبه عنوان شده است که بخشی از نیروهای تربیتشده برای فعالیت در فضای مجازی کشور در دوره اجرای برنامه هفتم نیز باید در «برنامه ملی رشد مهارتهای رقومی کشور» به کار گرفته شوند.
این وزارتخانهها باید برای تربیت ۵۰۰ هزار نیروی مورد استفاده در فضای مجازی به «ایجاد رشتههای تحصیلی و دورههای جدید و بازنگری در سرفصل رشتههای تحصیلی و دورههای مهارتی موجود در کلیه مقاطع» اقدام کنند و در مدت شش ماه از زمان لازمالاجرا شدن برنامه پنجساله هفتم، آن را به تصویب هیئت وزیران برسانند.
مقامهای جمهوری اسلامی پیش از این نیز بارها بر لزوم تربیت نیروهای سایبری و سازماندهی آنها برای فعالیت در بخشهای گوناگون فضای مجازی تاکید کردهاند.
آمار دقیقی از مجموع نیروهای آموزشدیده و فعال سایبری در دستگاههای متعدد جمهوری اسلامی در دسترس نیست، اما در مواردی، برخی از مقامها یا فرماندهان بسیج و سپاه در این مورد آمارهایی دادهاند.
در یک مورد، غلامرضا سلیمانی، فرمانده سازمان بسیج، از راهاندازی دو هزار و ۵۰۰ گردان سایبری حوزهمحور و ۹۸۲ گردان سایبری شهرستانی در بسیج خبر داده بود.
فرمانده سازمان بسیج در آبان سال ۱۴۰۰ بهصراحت گفت که هدف از تشکیل این «گردانهای سایبری» مداخله در فضای مجازی برای تبلیغات مورد نظر حکومت است. او افزود: «نیروهای بسیجی و ولایتمدار در قالب گردانهای سایبری مشغول فعالیت و روشنگری در فضای مجازی هستند.»
محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، ۱۱ مرداد سال جاری ضمن تاکید بر اینکه «هر پایگاه بسیج باید یک پایگاه فعال در رسانه و فضای مجازی باشد»، گفت که «وظایف بسیجیان علاوه بر کمک به بنیه نظامی کشور، توجه ویژه به حوزه جنگ نرم و فضای مجازی است» چون این فضا «هماکنون طیف وسیعی از مردم را در برگرفته است.»
از سوی دیگر، روز سهشنبه ۲ آبان، مجلس شورای اسلامی اقدام به تصویب «بند الف ماده ۱۰۳» لایحه برنامه پنجساله هفتم کرد که بهصراحت وزارت ارتباطات را به همکاری با وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران مکلف کرده است.
در این ماده آمده است که «بهمنظور تقویت زیرساختها و بهینهسازی سازوکارهای عمومی و دستگاهی برای مصونسازی و ارتقای تابآوری و کاهش آسیبپذیری زیرساختها و سرمایههای ملی و صیانت و حفاظت از منافع ملی» در قبال «تهدیدات متصور اعم از رایانیکی (سایبری)، زیستی، شیمیایی و پرتوی، الکترومغناطیس، و نظامی» باید به اقدامهای مرتبط با «پدافند غیرعامل» اولویت داد.
در بند الف این ماده، که روز ۲ آبان به تصویب مجلس رسید، بر همکاری وزارت ارتباطات با «وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه» تاکید شده و آمده است: «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است با هماهنگی و همکاری وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه» و همچنین «سازمان پدافند غیرعامل»، و با «بهرهگیری از شرکتها و موسسات دارای پروانه یا گواهینامه ممیزی امن سازمان فناوری اطلاعات ایران»، برای ارائه «خدمات امنسازی و رتبهبندی امنیت سایبری دستگاههای اجرایی» اقدام کند.
در این مصوبه تاکید شده است که وزارت ارتباطات موظف به اجرای «استانداردها و ضوابط مصوب کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور» است که «توسط شورای عالی فضای مجازی» ابلاغ میشود.
در ماده ۶۵ لایحه برنامه پنجساله هفتم نیز وزارت ارتباطات به تکمیل هرچه سریعتر «شبکه ملی اطلاعات» موظف شده است.
در این ماده تاکید شده است که وزارت اطلاعات باید «با استفاده از ظرفیت سرمایهگذاری و مشارکت بخش خصوصی و تعاونی و نهادهای عمومی» شبکه ملی اطلاعات را به «۸۰ درصد امکان اداری، تجاری، مسکونی» کشور گسترش دهد.
به این ترتیب، مجموعه اقدامهای حکومت در فضای مجازی شامل اعمال فیلترینگ شدید، گسترش شبکه ملی اطلاعات، از جمله با هدف «قطع کامل اینترنت» بهویژه در دوره اعتراضها است، همان طور که در جریان اعتراضهای آبان ۹۸ و اعتراضهای «زن، زندگی، آزادی» در سال ۱۴۰۱ اقدام به قطع دسترسی مردم به اینترنت کرد.
مصوبه مجلس و اظهارات معاون ابراهیم رئیسی درباره «تربیت ۵۰۰ هزار نیرو» برای فضای مجازی در عمل اقدامی است برای افزایش نیروهای سایبری حکومت در فضای مجازی که در حوزههای گوناگون، از جمله جنگ روانی و تبلیغات حکومتی، حملههای سایبری، و همچنین اقتصاد دیجیتال، بهویژه بخشهایی که با سبک زندگی و اطلاعات شخصی میلیونها شهروند ایرانی مربوط است، به کار گرفته میشوند.