روزنامه اعتماد در شماره یکشنبه، هفتم آبان‌ (۲۹ اکتبر)، در گزارشی، خبر قتل یک کودک هفت‌ساله زنجانی به نام آوا یارقلی را منتشر کرده و در گفت‌وگو با اعضای خانواده او و اهالی شهر هیدج در استان زنجان، به جزئیات این «قتل فجیع» به دست پدر معتاد او پرداخته است.

بنا به این گزارش، قتل این دخترک هفت‌ساله در تاریخ ۲۳ مهر سال جاری رخ داده و بر اساس گزارش وبسایت حقوق‌بشری هه‌نگاو، او در خواب و در اثر ضربات متعدد چاقو به دست پدرش کشته شده است.

پیش‌تر، ‌به‌‌رغم اثبات اعتیاد پدر خانواده به مواد مخدر صنعتی، قاضی دادگاه شهر هیدج با درخواست اعطای حضانت آوا به مادرش که از همسر خود جدا شده بود، مخالفت کرد.

اعتماد نوشته است: «چند ساعت پس از حادثه، پدر اين كودك با پليس تماس می‌‌گيرد و به قتل فرزندش اعتراف، و ادعا می‌كند که تحت‌تاثير ماده مخدر شيشه جنايت را مرتكب شده است. پليس پس از اطلاع در محل حاضر و با پيكر خون‌آلود دختر‌بچه مواجه می‌شود. عوامل اورژانس آوا را به بيمارستان منتقل می‌‌كنند، اما اين دختر خردسال به علت شدت جراحات وارده در بيمارستان جانش را از دست می‌‌دهد.»

بررسی‌‌های خبرنگار این روزنامه نشان می‌دهد که آوا «قربانی اختلافات خانوادگی و حكم صادرشده از سوی دادگاه» شده است. در این گزارش به‌نقل از یکی از اهالی هیدج در این زمینه آمده است: «مادر آوا مدتی پيش از حادثه، به دليل اعتياد همسرش، از او جدا می‌‌شود. با وجود پيگيری‌های فراوان مادر آوا برای دريافت حضانت كودك، دادگاه حاضر به واگذاری سرپرستي آوا به مادرش نشد. دادگاه درحالی با درخواست حضانت مادر مخالفت كرده كه اين زن، در سلامت كامل، با توانايی مالی كافی بوده است.»

ناعادلانه بودن اصول و احکام مرتبط با حق حضانت کودک و انکار حقوق مادرانه در قوانین جمهوری اسلامی، همواره موجب تضییع حقوق زنان در ایران شده است. بر اساس قوانین جاری، معیار برخورداری از حق حضانت، برگرفته از مفاهیم فقهی نظیر «ولایت پدر» و «جد پدری» است و حقوق مادرانه و مصلحت کودک، معمولا جایگاهی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران ندارد.

در همین حال، خواهر متهم، عمه آوا، حادثه رخ‌داده را به شکلی دیگر برای اعتماد روايت ميیكند: «برادرم، مادر آوا را به‌خاطر يك‌سری مسائل طلاق داد. دو بار به گوش برادرم رسيد كه همسرش به زندگی‌شان وفادار نبوده است. آوا در هفته چند روز پيش مادرش بود و چند روز هم پيش پدرش. ما اصلا نمی‌‌دانيم چرا اين اتفاق افتاد. برادرم عاشق آوا بود. برادرم و همسرش در خانه پدری ما در هيدج زندگی می‌كردند. شب حادثه يكی از همسايه‌ها به من زنگ زد و گفت آوا حالش خوب نيست، سريع خودتان را به بيمارستان بوعلی برسانيد. بعد متوجه شديم اين اتفاق افتاده است.»

او در ادامه افزود: «آوا چندماهه بود كه برخی به برادرم اطلاع دادند همسرش با مرد ديگری در ارتباط است. حدود سه سال با برادرم صحبت كرديم تا از ماجرايی كه پيش‌آمده، به خاطر آوا چشم‌پوشی كند. بعد از سه سال برادرم داشت با اين قضيه كنار می‌‌آمد كه ما متوجه شديم مادر آوا باز با مرد ديگری در ارتباط است. اين قضيه به قدری برای برادرم دردناك بود كه تصميم گرفت همسرش را طلاق بدهد. مادر آوا تمايلی به جدايي نداشت، اما برادرم با مداركی كه از ارتباط همسرش با اين دو نفر داشت، حاضر به [ادامه] زندگی [مشترک] نشد و به مادر آوا گفت طاقت نفر سوم را ندارد و بايد جدا شوند.»

در بسیاری از پرونده‌های قتل‌های خانوادگی، معمولا نزدیکان فرد متهم می‌کوشند با اتهام‌زنی به شاکی یا طرف‌های دیگر در پرونده، قتل را توجیه کنند و زمینه‌ساز کاهش مجازات یا آزادی متهم شوند. در این پرونده نیز، درحالیکه خواهر متهم مدعی است که «برادرم حتی سیگار هم نمی‌کشید»، ماموران کلانتری هیدج به روزنامه اعتماد گفته‌اند که در منزل آقای یارقلی ماده مخدر شیشه کشف کرده‌اند.

فقط در طول مهر سال جاری خورشیدی خبر قتل دست‌کم ۱۷ دختر و زن به دست مردی که عضو خانواده‌‌شان بوده، در رسانه‌های ایران منتشر شده است و در این درحالی‌ است که بسیاری از قتل‌هایی در ایران که «قتل ناموسی» شناخته می‌شوند، به دلایلی همچون حفظ آبروی خانواده در جوامع محلی، رسانه‌ای نمی‌شوند.

خرداد امسال نیز یک مددکار اجتماعی و فعال حقوق زنان در سنندج در استان کردستان ایران، در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی خبر داده بود که از آغاز سال جاری تا ۱۹ خرداد، دست‌کم ۳۸ قتل ناموسی و خانواداگی در استان کردستان ایران رخ داده است.

«قتل‌ ناموسی»، به ارتکاب جنایت یا خشونت‌های مرگ‌آفرین علیه زنان و دختران در خانواده‌ها به دست مردان خویشاوند، گفته می‌شود که به بهانه «دفاع از ناموس» رخ می‌دهد. گسترش اعتیاد و فقر، ازدواج‌های اجباری و کودک‌همسری، از مواردی‌ است که زمینه‌ساز وقوع این‌گونه قتل‌ها می‌شود.

روزنامه اعتماد نوشته است: «در بحث قتل‌های مربوط به زنان و دختران، شاهدم كه با پرونده به عنوان جرمی خصوصی برخورد ميیشود، اما اين جرم بايد از حالت خصوصی خارج شود و دامنه وجدان عمومی را بگيرد، به گونه‌ای كه دادستان بتواند اعلام جرم كند.»

ایندیپندنت فارسی در گزارش‌هایی اختصاصی در روزهای ۱۵ و ۱۶ اردیبهشت، خبر داده بود که فرشته منصوری ۱۹ ساله، ستایش منصوری ۱۶ ساله و معصومه مهکی ۲۹ ساله، هرسه در شهرستان کوهدشت در استان لرستان، به بهانه «دفاع از ناموس»، به دست فردی از اعضای خانواده‌ها‌شان به قتل رسیدند.