انتشار تصاویر شورشی‌های ضداسرائیلی که به فرودگاه اویتاش مخاچ‌قلعه داغستان حمله کردند جامعه یهودی‌های روسیه را تکان داد و سوال‌هایی جدی در مورد پیامد جنگ پوتین در اوکراین مطرح می‌کند.

به گزارش سی‌ان‌ان، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در واکنش به آنچه در داغستان رخ داد، روز دوشنبه جلسه‌ای طولانی برگزار کرد و خواستار «اقدام‌های قاطعانه، به‌موقع و دقیق برای کمک به رعایت قانون اساسی روسیه، حفاظت از حقوق و آزادی‌های شهروندان، و سازگاری میان‌قومی و میان‌مذهبی» شد.

اما در عین حال، انگشت اتهام را از روسیه دور کرد.

او گفت «محرک وقایع شب گذشته مخاچ‌قلعه شبکه‌های اجتماعی بودند» و کنایه زد که اوکراین و «ایادی سازمان‌های اطلاعاتی غربی» از احساسات جامعه داغستان در مورد حمله نظامی اسرائیل به حماس در غزه و افزایش تلفات غیرنظامی سوءاستفاده کردند.

پوتین گفت «ما می‌توانیم به فلسطین در مبارزه با بانیان این تراژدی کمک کنیم» و در ادامه افزود روسیه نیز در «چارچوب عملیات نظامی ویژه» در اوکراین دارد با آن‌ها می‌جنگد.

به نوشته سی‌ان‌ان، چنین سخنانی نیازمند تحلیل و بررسی جدی است.

در پی حمله ۷ اکتبر حماس، پوتین خود را به‌عنوان میانجی احتمالی مطرح کرده و خواستار خویشتن‌داری هر دو طرف شده است‌ــ موضعی که تحسین حماس را برانگیخت.

او روز دوشنبه در سخنانش صریح‌ترین انتقادها را متوجه اسرائیل کرد و گفت «وقایع هولناک» نوار غزه «توجیه‌پذیر نیست» و افزود وقتی تصاویر «کودکان کشته‌شده خون‌آلود» را می‌بینی «مشت‌هایت را می‌فشاری و چشمانت اشک‌آلود می‌شود».

اما درخواست پوتین برای مهار بحران غزه اسرائیل را آزرده کرده است و وزارت خارجه این کشور در اعتراض به سفر نمایندگان حماس به مسکو، سفیر روسیه در اسرائیل را احضار کرد.

سی‌ان‌ان در ادامه می‌نویسد در هر صورت، پوتین با این سخنان مخاطب دیگری را مدنظر دارد. روسیه شبکه پیچیده‌ای از روابط در خاورمیانه دارد: پوتین از بشار اسد حمایت می‌کند (که دشمن اسرائیل است)، برای تامین پهپاد در حمله به اوکراین به جمهوری اسلامی (دشمن دیگر اسرائیل) متکی است، و به شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی و یکی از بازیگران قدرتمند منطقه‌ای، نزدیک است.

او همچنین رابطه کاری دوستانه با همتایان اسرائیلی‌ را حفظ کرده است، هرچند رابطه‌اش با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به سردی گراییده است.

اما تصویر بزرگ‌تر این است که پوتین جنگ اوکراین را آوردگاه نبرد با آمریکا و غرب ترسیم کرده است و به نظر می‌ٰرسد با خطاب قرار دادن «بانیان این تراژدی» خطی مستقیم میان اوکراین و غزه می‌کشد.  

او آمریکا را متهم کرد که به درگیری جاری دامن می‌زند و گفت: «آمریکا به آشوب دائمی در خاورمیانه نیاز دارد، بنابراین کشورهایی را که اصرار به برقراری آتش‌بس فوری در نوار غزه دارند رد می‌کند.»

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، در واکنش به سخنان پوتین گفت: «هیچی، نه محکوم‌سازی، نه درخواست توقف نفرت‌پراکنی، تبعیض و تعصب. لفاظی مرسوم روس‌ها که وقتی داخل کشورت مشکلی پیش می‌آید... فرد دیگری را مقصر جلوه بده، تقصیر را بینداز گردن نفوذ خارجی.»

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، نیز گفت شورش داغستان نشان می‌دهد که روسیه دارد «کنترلش را از دست می‌دهد».

رسانه‌های دولتی روسیه هم گفتمانی مشابه پوتین داشته‌اند و در پی حمله ۷ اکتبر حماس که توجه جهانی از جنگ اوکراین را منحرف کرد، برخی مفسران سیاسی تلویزیون دولتی روسیه انتقاد از اسرائیل را افزایش داده‌اند.

بی‌تردید تصاویری که از غزه منتشر می‌شود احساسات جامعه داغستان را که اکثریت مسلمان‌اند جریحه‌دار کرده است، اما برخی تحلیلگران معتقدند آنچه در داغستان رخ داد ریشه در آثار جنگ روسیه در اوکراین دارد.

یوگنیا الباتس، روزنامه‌نگار روس، در توییتی در اکس نوشت: «آیا در مخاچ‌قلعه یهودستیز وجود دارد؟ بله، بی‌تردید. آیا قبلا هم آن‌جا بوده‌اند؟ بله، بی‌تردید. پس الان چه اتفاقی افتاده است؟ ۲۰ ماه جنگ، افزایش قیمت‌ها، صدها، اگر نگوییم هزاران کشته، فشار جمع می‌شود و باید از جایی خارج شود.»

او در ادامه افزود کارزار اطلاعاتی روسیه ابزاری مناسب و در دسترس است، «تصویری به خاورمیانه، ایران، به جنوب جهان ارائه می‌دهد: روسیه با شماست. پوتین رهبر جهان ضدآمریکایی است».

به نوشته سی‌ان‌ان، پوتین ماه‌ها است وارد بازی ژئوپلتیک خطرناکی شده است، و روی بی‌اعتمادی ضدغربی قمار کرده است تا برای جنگش در اوکراین حمایت جمع کند. اما شورش در داغستان نشان می‌دهد که این مدل با چه سرعتی می‌تواند نتیجه معکوس بدهد، به‌خصوص برای کسانی که گرفتار تبلیغات دولتی روسیه شده‌اند.