نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه ۹ آبان (۳۱ اکتبر) در نشست کمیته سوم مجمع عمومی این سازمان از کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان خواست به وضع وخیم مهاجران افغان در پاکستان و ایران توجه کند.

فایق این سخنان را در حالی مطرح کرد که روند اخراج اجباری مهاجران افغان از پاکستان از روز چهارشنبه آغاز شد. دولت پاکستان گفته بود فقط مهاجران فاقد اجازه اقامت قانونی را اخراج می‌کند، اما بسیاری از مهاجران افغان که از سال‌ها پیش در پاکستان زندگی می‌کنند و اجازه اقامت قانونی نیز دارند دراین روند وادار به ترک پاکستان شده‌اند.

نصیر احمد فایق ضمن ابراز نگرانی از وضع دشوار مهاجران افغان گفت: «می‌خواهم توجه شما را به وضع وخیم پناهندگان و مهاجران افغان در کشورهای همسایه، به‌ویژه در پاکستان و ایران، جلب کنم. پناهندگان افغان بیش از چهار دهه آوارگی اجباری را به‌دلیل جنگ‌های تحمیلی و طولانی، خشونت، و آفات طبیعی انسانی متحمل شده‌اند.»

فایق با اشاره به سلطه خشونت‌بار طالبان در افغانستان و نبود دولت مشروع و قانونی در آن کشور گفت که پناه‌جویان و مهاجران افغان در کشورهای همسایه به توجه و رسیدگی فوری نیاز دارند. فایق افزود: «وضع اسف‌بار آن‌ها [پناه‌جویان افغان] به‌دلیل نداشتن موقعیت قانونی بدتر شده است. آسیب‌پذیری مهاجران افغان شامل دستگیری، بازداشت، و شکنجه و آزار آنان است و به حمایت نیاز دارند.»

فایق تصمیم دولت پاکستان در مورد اخراج اجباری مهاجران افغان از آن کشور را «عمیقا نگران‌کننده» توصیف کرد و گفت: «ما از پاکستان می‌خواهیم که به‌دلیل وخامت اوضاع در افغانستان، جایی که تهدید و آزار و اذیت و ناامنی همچنان ادامه دارد، در این اقدام تجدیدنظر کند.»

سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد از فلیپو گراندی، کمیسر عالی سازمان ملل در امور پناهندگان که در نشست حضور داشت، پرسید که آیا درباره رسیدگی به ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار پناه‌جوی افغان که در معرض اخراج اجباری از پاکستان قرار دارند اقدامی کرده است یا خیر. فلیپو گراندی در سخنانی گفت نگرانی‌های امنیتی دولت پاکستان قابل درک است، اما بسیاری از افغان‌هایی که در پاکستان بدون اجازه اقامت قانونی زندگی می‌کنند در صورت بازگشت به افغانستان با خطرهای زیادی مواجه‌ خواهند شد. فلیپو گراندی افزود که مقام‌های دولت پاکستان نیز این نگرانی را درک می‌کنند و گفت‌وگو در این مورد ادامه خواهد یافت.

وزارت خارجه پاکستان اوایل اکتبر در اطلاعیه‌ای از مهاجران افغان ساکن پاکستان که اجازه رسمی اقامت قانونی ندارند خواست که اول نوامبر آن کشور را ترک کنند. در آن اطلاعیه هشدار داده شده بود که اگر افراد بدون اجازه اقامت قانونی پاکستان را ترک نکنند، نهادهای امنیتی پاکستان این افراد را با زور از کشور اخراج خواهند کرد.

روز سه‎‌شنبه، پلیس پاکستان بازداشت و اخراج پناه‌جویان افغان را در همه شهرهای آن کشور آغاز کرد. هزاران نفر به سوی مرزهای تورخم و سپین بولدک سرازیر شدند. نیروهای امنیتی پاکستان همچنین به اردوگاه‌های پناه‌جویان افغان یورش بردند و ضمن تخریب خانه‌ها، خانواده‌ها را مجبور به ترک پاکستان کردند.

روند اخراج پناه‌جویان افغان از ایران نیز در ماه‌های اخیر شتاب گرفته است. روزانه صدها پناه‌جوی افغان از طریق مرزهای هرات و نیمروز از ایران اخراج می‌شوند. نظامیان دولت پیشین، خبرنگاران، و فعالان حقوق بشر که به ایران و پاکستان پناه برده‌اند در صورت اخراج از ایران و بازگشت به افغانستان، با خطر بازداشت از سوی طالبان مواجه‌اند.

از سوی دیگر، به‌علت فقر روزافزون، بیکاری گسترده، و نبود سرپناه در داخل افغانستان، نگرانی‌هایی در مورد وقوع فاجعه بشری در زمستان وجود دارد. بر اساس گزارش‌های سازمان ملل متحد، بیش از ۲۰  میلیون شهروند افغانستان به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند که در این میان، بیش از شش میلیون نفر در معرض فقر و قحطی گسترده قرار دارند.