در حالی که روسای چند بیمارستان‌ بزرگ و همچنین رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی در مورد موج گسترده و پرشتاب «مهاجرت پزشکان متخصص» و پرستاران از کشور و «خروج پزشکان و پرستاران از مراکز درمانی دولتی» هشدار داده‌اند، دبیرکل خانه پرستار ضمن اشاره به کمبود حداقل ۷۰ هزار پرستار در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کشور، دولت را عامل ایجاد «کمبود پرستار» و «بحران سلامت» دانست.

محمد شریفی‌ مقدم، دبیرکل خانه پرستار، تاکید کرد که «آمار ۷۰ هزار کمبود درست است و این تعداد حداقل کمبود پرستار در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کشور» است.

دبیرکل خانه پرستار گفت: «در ایران به‌ازای هر هزار نفر جمعیت، حداقل باید ۳ نفر کادر پرستاری داشته باشیم که نداریم، در حالی که در کشورهای همسایه، به‌ازای هر هزار نفر جمعیت، ۵ پرستار دارند و این تعداد در اروپا بین ۱۰ تا ۱۲ پرستار به‌ازای هر هزار نفر جمعیت متغیر است.»

شریفی مقدم با بیان اینکه جبران نشدن کمبود پرستار علت‌های متفاوتی دارد، افزود که از آخرین آزمون وزارت بهداشت تا کنون چند سال می‌گذرد. در بهمن ۹۹، نزدیک به ۱۲ هزار پرستار را به کار گرفتند و اکنون با گذشت سه سال، یک آزمون هم هفته گذشته برگزار کردند که احتمال دارد نزدیک به ۸ هزار پرستار از طریق آن استخدام شوند.

به گفته دبیرکل خانه پرستار، «دولت با عدم استخدام پرستار یا پرستار شرکتی که امنیت شغلی ندارد» خود به کمبود پرستار دامن زده است و در حالی که در تهران سه بیمارستان بزرگ با هزینه بسیار گزاف و صرف میلیاردها تومان افتتاح کرده است، پرستار کافی برای آن‌ها ندارد.

شریفی‌ مقدم با تاکید بر «افزایش مهاجرت پرستاران» از ایران گفت: «در حالی کشور با کمبود پرستار در بیمارستان و مراکز درمانی کشور مواجه است که سالانه ده هزار پرستار فارغ‌التحصیل می‌شوند و در حال حاضر چند هزار پرستار بیکار نیز داریم.»

او با اشاره به اینکه برخی فارغ‌التحصیلان پرستاری «با حقوق کم کار نمی‌کنند» و «برخی نیز دنبال کار غیرپرستاری یا کار اداری در وزارت بهداشت می‌روند» و «تعداد زیادی از پرستاران نیز مهاجرت» می‌کنند، افزود که «تعداد پرستاران مهاجر از استخدامی‌های وزارت بهداشت بیشتر است».

او گفت: «سالانه بیش از ۳ هزار پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند، اما دولت سالانه ۳ هزار پرستار را برای رفع کمبود پرستار در بیمارستان و مراکز درمانی استخدام نمی‌کند.»

پیش از این نیز حسین‌علی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، روز یکشنبه ۷ خرداد سال جاری از مهاجرت نزدیک به ده هزار تن از پزشکان متخصص و فوق‌تخصص خبر داد و گفت: «در دو سال اخیر، نزدیک به ۱۰ هزار پزشک، که عمده آن‌ها افراد متخصص و فوق‌تخصص بوده‌اند، گواهی حسن سابقه برای مهاجرت گرفته‌اند.»

محمد شریفی‌ مقدم، دبیرکل خانه پرستار، با بیان اینکه «ما با بحران پرستاری مواجه شده‌ایم، زیرا جذابیت لازم برای پرستاری وجود ندارد»، حقوق پرستاران را بسیار کم دانست و گفت: «من از یکی از روسای بیمارستان پرسیدم چقدر حقوق می‌دهید. گفتند طبق قانون کار. یعنی یک پرستار در اورژانس بیمارستان امام کار کند که سه‌برابر استاندارد به او مریض بدهند. به پرستار فشار می‌آِید، اما حقوق کم می‌گیرد.»

دبیرکل خانه پرستار با تاکید بر اینکه «فشار کار سنگین با حقوق کم و کار سخت» و «امنیت شغلی کم» باعث بی‌انگیزگی در میان پرستاران شده است، افزود: «بی‌توجهی کل مجموعه دولت، شامل وزارت بهداشت و سازمان امور استخدامی کشور و سازمان برنامه و بودجه» به وضع پرستاران، کشور را با بحران پرستاری مواجه کرده است.

او ضمن اشاره به اینکه مقام‌های دولت «درکی از سلامت مردم ندارند» گفت از یک سو دولت در مراکز درمانی «نیرو‌های پشتیبانی را زیاد کرده‌ است، اما نیرو‌های پرستاری کم است و تناسبی وجود ندارد و از سوی دیگر، دولت می‌گوید پول نداریم. در حالی که اگر پول ندارند، باید برای همه نداشته باشند، نه اینکه به پزشک پول بدهند، اما پرستار فقط ۱۲ میلیون حقوق بگیرد.»

دبیرکل خانه پرستار همچنین گفت: «در وزارت بهداشت هم یک طبقه به نام هیئت علمی شکل گرفته که فقط به فکر منافع خود هستند» و «تعارض منافع در این بین باعث نگاه درجه دو به پرستار و بیمار شده و به همه به‌عنوان پول نگاه می‌کنند.»

در همین حال، روزنامه جهان صنعت در گزارشی، ضمن اشاره به حقوق کم و مشکلات معیشتی پرستاران، از رواج شغل دوم یا سوم در میان پرستاران خبر داد و از جمله نوشت که تعدادی از پرستاران برای تامین معیشت در ساعت‌هایی از شبانه‌روز رانندگی تاکسی تلفنی اینترنتی در تهران و دیگر شهرها می‌کنند.

در این گزارش ضمن اشاره به «اجباری بودن اضافه‌کار» برای پرستاران، آمده است که «طبق بررسی‌ها، مبلغ پرداختی یک ساعت اضافه‌کار اجباری بین ۱۶ تا ۲۰ هزار تومان است» و پرستار در ایران «برای خرید یک قوطی کنسرو ماهی که ۹۷ هزار تومان قیمت دارد، باید ۶ ساعت اضافه‌کاری انجام دهد.»

در این گزارش تاکید شده است که با وجود حقوق کم پرستاری، وزارت بهداشت «برای غیبت پرستار از محل کار جریمه‌های سنگینی در نظر گرفته» است، و «بابت غیبت صبح یا عصر، ۴۰۰ هزار تومان و [غیبت] شیفت شب ۸۰۰ هزار تومان» از حقوق یک پرستار کم می‌کنند.

از سوی دیگر، محسن خالقیان، رئیس بیمارستان فیروزگر، روز یکشنبه ۷ آبان در همایش طب تسکینی با اشاره به مشکلات بیمارستان‌های دولتی، در مورد خطر ورشکستگی و تعطیلی این بیمارستان‌ها هشدار داد و گفت: «تعرفه‌های غیرواقعی باعث شده تا ۵۸ پرستار از بیمارستان ما بروند.»

رئیس بیمارستان فیروزگر همچنین از خروج پزشکان متخصص و اعضای هیئت علمی بیمارستان‌های دولتی ابراز نگرانی کرد و هشدار داد که ادامه این روند به بحرانی شدن وضع بیمارستان‌های دولتی خواهد انجامید.

پیش‌تر نیز حسین قناعتی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، با تاکید بر اینکه «مهم‌ترین چالش کل نیروی انسانی نظام سلامت در یک کلام خلاصه می‌شود» و آن «درآمد» است، درباره کاهش چشمگیری «ماندگاری پرستاران، پزشکان و کادر درمان» در بیمارستان‌ها هشدار داده است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین «مهاجرت پرستاران» و کادر درمان را فقط منحصر به «مهاجرت از ایران» ندانست و گفت: «هزینه‌های زندگی با درآمد پرستاران در بیمارستان‌های دولتی همخوانی ندارد» و «شاهد مهاجرت پرستاران به شهرستان‌ها» نیز می‌شود. بسیاری از پرستاران به‌خاطر درآمد کم و هزینه‌های سنگین زندگی در تهران، به شهرستان‌ها مهاجرت می‌کنند.

هشدارها در مورد پیامد کمبود پرستار و خروج کادر درمان از بیمارستان‌های دولتی و به صدا درآمدن «زنگ خطر برای نظام سلامت کشور» در ماه‌های اخیر بسیار افزایش یافته است.

بیمارستان‌های دولتی در حالی اکنون با کمبود پرستار در تهران و کمبود پزشک متخصص و فوق‌تخصص در استان‌های کشور مواجه‌اند که بیشترین مراجعه درمانی و بستری قشرهای کم‌درآمد جامعه به همین بیمارستان‌ها است.

بسیاری از کارشناسان بخش بهداشت و درمان و همچنین روسای بیمارستان‌ها در هفته‌های اخیر به مقام‌های دولتی و وزارت بهداشت هشدار داده‌اند که افزایش مهاجرت پرستاران و پزشکان و کادر درمان از کشور یا «خروج کادر درمان از بیمارستان‌های دولتی» به کاهش چشمگیر کیفیت خدمات درمانی در بیمارستان‌های دولتی و در خطر افتادن بیش از پیش سلامت قشرهای کم‌درآمد منجر خواهد شد که عمده جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند.