رژیم طالبان اخیرا «امارت‌شناسی» را وارد محتوای آموزشی مدرسه‌ها و دانشگاه‌های افغانستان کرده و در حال برگزاری آزمون سراسری در این موضوع از دانش‌آموزان و دانشجویان پسر است. طی یک ماه گذشته، آزمون امارت‌شناسی در بسیاری از دانشگاه‌ها و مدرسه‌ها در شهرهای افغانستان برگزار شده است. در تازه‌ترین مورد، ۸۰۰ تن از دانش‌آموزان در هرات در این آزمون شرکت کردند.
پرسش‌های این آزمون را بخش فرهنگی دفتر ملا محمدحسن آخوند، نخست‌وزیر طالبان، آماده کرده است. این دفتر جزوه‌ای با عنوان «معرفی و تاریخ مختصر امارت اسلامی» منتشر کرده است که نویسنده آن قاری عبدالستار سعید است.
محتوای این جزوه و پرسش‌هایی که در آزمون امارت‌شناسی آمده است همگی در توصیف کارنامه ملا عمر، گروه طالبان، فعالیت نظامی این گروه، حاکمیت دور نخست، جنگ بیست ساله، و بازگشت دوباره طالبان به قدرت است.
یکی از پرسش‌های آزمون امارت‌شناسی که در هرات و با حضور ۸۰۰ تن از دانش‌آموزان برگزار شد، چنین است: هدف برپایی امارت اسلامی افغانستان چیست؟ الف: به دست آوردن قدرت. ب: از بین بردن خطر تجزیه کشور. ج: الف و ب. د: هیچ‌کدام.
در این پرسش، گزینه «ب»، که از بین بردن خطر تجزیه افغانستان است، پاسخ دقیق و درست تلقی شده است.
برگه آزمون امارت شناسی- ایندیپندنت فارسی
در این آزمون همچنین پرسش‌هایی در مورد کارنامه ملا عمر، فعالیت او در مدرسه‌های دینی، و جهاد علیه تجاوز نظامی شوروی به افغانستان درج است.
در این آزمون از رهبران حزب‌های جهادی و سیاسی افغانستان که علیه این گروه جنگیده‌اند با عنوان «جنگ‌سالار» یاد شده است.
یکی از پرسش‌های این آزمون در مورد مارشال عبدالرشید دوستم است و این گونه مطرح شده است: دوستم و دوستان داخلی و خارجی‌اش چگونه خیانت تاریخی را علیه مجاهدین [طالبان] مرتکب شدند؟ سه گزینه برای پاسخ دادن به این پرسش داده شده است: «تعدادی از مجاهدین را به زندان انداختند؛ تعدادی از مجاهدین را در گوانتانامو زندانی کرد؛ تعدادی از مجاهدین را در کانتینر حبس کرد. در برگه پرسش‌نامه آمده است که هر سه پاسخ درست است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این پرسش به درگیری مرگ‌بار میان نیروهای تحت امر عبدالرشید دوستم و طالبان در اواخر ۲۰۰۱ در شهر قندوز در شمال افغانستان اشاره می‌کند که در آن شمار زیادی از اعضای طالبان کشته شدند و چند تن از فرماندهان ارشد این گروه، از جمله ملا فاضل مظلوم، معاون وزارت دفاع طالبان، به اسارت دوستم درآمدند. دوستم اسیران طالبان را به نظامیان آمریکایی سپرد. برخی آنان، از جمله ملا فاضل مظلوم، تا سال ۲۰۱۴ در گوانتانامو در حبس بودند.
در پرسش دیگری که به نظر می‌رسد طالبان در آن شکست خود در مقابل نیروهای عبدالرشید دوستم در قندوز را توجیه کرده‌اند، آمده است: در جریان حمله آمریکا به افغانستان، مجاهدین [طالبان] به چه منظور گفت‌وگو با عبدالرشید دوستم را پذیرفتند؟ پاسخ «درست» که به این پرسش داده شده، «حفظ جان و مال مردم» است، در حالی که بر اساس شواهدی که از جنگ میان دوستم و طالبان در قندوز وجود دارد، طالبان تا آخرین توان علیه نیروهای دوستم جنگیدند و بخش‌هایی از شهر قندوز نیز در این جنگ آسیب زیادی دید. در پی تشدید محاصره طالبان و افزایش توان نظامی نیروهای تحت امر دوستم، که حمایت هوایی نیروهای آمریکایی را داشتند، طالبان مجبور به تسلیم شدند.
در آزمون امارت‌شناسی، ضمن اینکه از طالبان به‌عنوان جریانی اصلاحی، دین‌مدار، و صلح‌طلب تعریف شده است، ملا عمر- رهبر این گروه- نیز به‌عنوان « امیرالمومنین» ناجی مردم افغانستان در برابر «شر و فساد» توصیف شده است.
به دانش‌آموزان و دانشجویانی که در آزمون امارت‌شناسی نمره عالی بیاورند جوایزی مانند پول نقد، کامپیوتر، و گوشی همراه داده می‌شود. طالبان همچنین با توزیع لوح تقدیر میان شرکت‌کنندگان در این آزمون از آن‌ها سپاسگزاری می‌کنند.
برگه معلومات در مورد آزمون امارت شناسی- ایندیپندنت فارسی
به نظر می‌رسد هدف اساسی آزمون امارت‌شناسی تلاش برای سفیدنمایی جنایت‌های صورت‌گرفته از زمان شکل‌گیری طالبان در سال ۱۹۹۴ تا کنون است. طالبان در دور نخست حکومتشان بر افغانستان، جنایت‌های فراوانی- از جمله کشتار هزاره‌ها در مزار شریف و یکاولنگ- مرتکب شدند. تندیس‌های بوداهای بامیان به بلندی ۵۳ متر و ۳۵ متر را که در سال‌های ۵۰۷ میلادی و ۵۵۷ میلادی ساخته شده بودند به دستور ملا عمر ویران کردند. تخریب این تندیس‌ها، که جزو میراث‌های فرهنگی یونسکو ثبت شده‌اند، خشم گسترده بین‌المللی را به همراه داشت.
طالبان همچنین با دست زدن به کشتار در مناطق متعدد، از جمله در شمال افغانستان، باعث ویرانی گسترده و کوچ اجباری ساکنان بومی این مناطق شدند. پس از فروپاشی رژیم طالبان در اواخر سال ۲۰۲۱، این گروه پس از مدتی به جنگ چریکی با دولت پیشین افغانستان و نیروهای ناتو روی آورد و در بیست سال جنگ، با بمب‌گذاری، حمله انتحاری، و مین‌گذاری جاده‌ها هزاران غیرنظامی را به کام مرگ کشاند.
در دو سال سلطه اخیر طالبان بر افغانستان نیز شمار زیادی از نظامیان و کارکنان دولت پیشین، غیرنظامیان ساکن مناطق عمدتا تاجیک‌نشین، و منتقدان این گروه کشته، بازداشت، ناپدید، و اعدام شده‌اند.
هرچند پس دو سال سلطه طالبان بر افغانستان هنوز هیچ کشوری این رژیم را دولت رسمی افغانستان به رسمیت نشناخته است و حکومت طالبان با مشکل مشروعیت داخلی نیز مواجه است، راه‌اندازی برنامه‌هایی مانند آزمون امارت‌شناسی بیانگر تلاش این گروه برای سفیدنمایی جنایت‌هایی است که طالبان در نزدیک به ۳۰ گذشته مرتکب شده‌اند.
